Essen, dat zijn de mensen die er wonen. Maar Essen is natuurlijk ook de grond waarop we wonen, de straten waarin we leven, de bossen waarin we wandelen en de velden die we bewerken. Om het Essense landschap te bewaren én te versterken zullen we werk moeten maken van een geïntegreerd landschapsbeheer.

Binnen de Benelux werd afgesproken dat Essen in de open ruimte tussen de grote havengebieden van Antwerpen en Rotterdam ligt. In het Structuurplan Vlaanderen heet het hier de “Open Kempen”, een deel van het buitengebied. Ook op provinciaal niveau is afgesproken dat het open en groene karakter van onze streek een prioriteit is. Het gemeentebestuur heeft dat ook zelf vastgelegd in het eigen structuurplan. Jammer genoeg doet het er te weinig aan om dat ook waar te maken.

Om de open ruimte te vrijwaren in onze gemeente, willen we in de eerste plaats dat het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan strikt wordt nageleefd. Er mogen geen excuses worden gezocht om toch te bouwen waar dat niet de bedoeling was, om toch maar een bedrijf toe te laten op landbouwgrond, om toch maar te veel door de vingers te zien. En dat zal dan nog niet volstaan. Op een aantal punten is het structuurplan voor ons niet ambitieus genoeg, en werden er foute keuzes gemaakt. Zo wordt het groen in de dorpskern van Essen-Centrum (Stationsstraat, Hofstraat …) niet genoeg beschermd. De keuze voor de open ruimte blijft vaak vrijblijvend (het zit niet in het zogenaamde “bindende” deel van het structuurplan, maar in het “richtinggevende”). Zo vrezen we dat het plan niet zal volstaan om de open ruimte tussen Wildert en Essen-Centrum te vrijwaren. De keuze om een ruim woonuitbreidingsgebied te voorzien in “Wildert-West” steunen we ook niet.

Er wordt vooral te weinig werk gemaakt van een echt beleid om de mooie intenties van het structuurplan waar te maken. Er zit geen woonbeleid achter het plan, geen economisch beleid, geen toeristisch beleid … maar daarover hebben we het elders in ons programma. Er zit ook vrijwel geen landschapsbeleid in. Hoe moet Essen eruitzien ?

N-VA/PLE wil in de eerste plaats de bestaande bossen, natuurgebieden, weiden en akkers bewaren en versterken. De grote aantrekkingskracht van onze gemeente op inwijkelingen uit Nederland of Antwerpen maakt dat die open ruimte sterk onder druk staat. Die situatie is niet houdbaar en maakt een duurzame ontwikkeling onmogelijk. Het is voor ons een prioriteit die om een aanpak vraagt.

Het gemeentebestuur moet er ook voor zorgen dat alle groene terreinen hun bestemming behouden, en dat ze zoveel mogelijk aaneengesloten gehelen vormen. Er worden nu sporadisch stukjes groen aangekocht, maar daarbij wordt altijd gewacht tot ze te koop worden aangeboden. Het gemeentebestuur zou de komende jaren beter een actief en planmatig aankoopbeleid voeren, waarbij de beekvalleien en de turfvaarten bijzondere aandacht krijgen. N-VA/PLE wil trouwens - waar mogelijk - de natuurlijke loop van de Kleine Aa herstellen. Ook de gebieden die de bestemming van natuurgebied hebben maar nu voor andere doeleinden worden gebruikt, moeten zoveel mogelijk aangekocht worden.

Het gemeentebestuur moet ook afspraken maken met de eigenaars van groene gebieden in onze gemeente. Die afspraken moeten op termijn over alle natuur-, landbouw- en bosbouwgebieden gaan. Zo kunnen we komen tot een echt landschapsbeheer voor onze gemeente. Mét een “schepen van landschapsbeheer”, die de schepenen van milieu en landbouw vervangt.

De toekomst van de Vlaamse landbouwsector zit in de eerste plaats in het beheer van het landschap. Dat is een activiteit die namelijk niet naar Polen, Oekraïne of nog verder kan worden verplaatst. Voor heel wat producten heeft het ook geen zin dat de landbouwers van hier de concurrentie op de wereldmarkt aangaan. Daarvoor zijn de landbouwbedrijven hier te klein, en dat geldt ook voor de draagkracht van ons leefmilieu.

N-VA/PLE wil de Essense landbouwers daarom helpen om zich te richten op een grondgebonden landbouw en op extensieve veeteelt, waarbij de kwaliteit van het landschap en van de producten vooropstaat.

Dat betekent o.m. dat we meer diversificatie willen. We willen een gemeente waarin niet alleen maïsvelden liggen, maar waar ook andere granen, groenten of zelfs fruit worden verbouwd. Voor die lokale producten is er zeker een markt. Bovendien willen we dat zo’n landschapsbeheer ook wordt gesubsidieerd, liefst in de plaats van (een deel van) de huidige productiesubsidies. En met het Essense gemeentebestuur zou eventueel een beheersovereenkomst kunnen afgesloten worden, zodat de landbouwer niet enkel geld verdient door méér productie, maar ook door een “betere” productie. N-VA/PLE wil in dat verband ook een informatiecampagne opzetten naar de Essense landbouwsector toe over de commerciële mogelijkheden van een aanpak die meer op landschapsbeheer is gericht.

Met een actief landschapsbeheer, gericht op bossen, natuurgebieden en landbouwgronden, willen we Essen beter laten aansluiten bij de groene gemeentes aan onze grenzen. Zo kunnen we ook meeprofiteren van de toeristische mogelijkheden daarvan. We mikken bewust op een kleinschalig en “zacht” toerisme : wandelen, fietsen, paardrijden, huifkartochten… Essen heeft niet de ambitie en de mogelijkheden om grote evenementen aan te willen trekken.

Het groene karakter van onze gemeente biedt nog andere mogelijkheden. Zo willen we meer bedrijven uit de kenniseconomie aantrekken. Een duurzaam landschap betekent immers ook dat het bruikbaar moet zijn, en daarvoor is aandacht nodig bij het natuurbeheer. Er moet kunnen gewandeld en gespeeld worden in de bossen en het groen, met respect voor planten en dieren. Op die manier is het ook mogelijk een voldoende groot maatschappelijk draagvlak te behouden. Als er enkel afgesloten natuurgebieden zijn, is het moeilijk om mensen te overtuigen van het belang daarvan.

In de Essense bossen bevinden zich ook twee weekendzones, één in Wildert, en één in Horendonk. N-VA/PLE (d.i. de toenmalige VU) nam hierover destijds het voortouw in het debat. Onze oplossingen werden door andere partijen weggehoond, maar zelf slaagden ze er -ondanks duidelijke (verkiezings)beloftes- ook niet in om een uitweg te vinden. Ook in de komende jaren willen we elk voorstel omtrent de weekendzones op een aantal duidelijke principes beoordelen :
1. Alle Essense weekendbewoners die in dezelfde situatie zitten, moeten gelijk behandeld worden (geen oplossing voor een gedeelte van de weekendzones).
2. Niemand mag uit het huis worden gezet waar hij of zij in woont.
3. Het groene karakter van de weekendzones en van de gemeente moet zoveel mogelijk gewaarborgd blijven (bijvoorbeeld door de materiaalkeuze bij bouw- of verbouwingswerken te beperken, door omheiningen te ontmoedigen, …).
4. De oplossing moet eerlijk en rechtvaardig zijn tegenover de Essenaren die niet in de weekendzone wonen, en dus meer betaald hebben voor hun grond of woning. Ze mag ook zeker niet de mogelijkheden voor sociale woningbouw in onze gemeente beperken.

Op basis van die principes zijn we nog steeds bereid om mee te zoeken naar een goede oplossing. In elk geval willen we geen nieuwe verkavelingen in de weekendzones meer toestaan. Elke bouw van een nieuw weekendhuis die kan vermeden worden, moet ook worden vermeden.