Archief van
Categorie: Buitenland politiek

Oh dear

Oh dear

Het Britse Brexitdrama bereikte deze week een nieuw hoogtepunt.  Na het aftreden van Theresa May kozen de leden van de Britse Conservatieve Partij voor Boris Johnson als hun nieuwe leider.  Ik heb hier ooit al over Johnson gesproken.  Ik kon hem namelijk wel smaken als burgemeester van Londen.  Zijn chaotische stijl, zijn liberale instincten en de drang om geliefd te zijn en zijn capaciteit om knopen door te hakken pasten wel bij de stad.  Maar voor het opportunisme en het gebrek aan principes waarmee hij zich nadien op het Brexitverhaal heeft gestort, met als voor iedereen zichtbare doel om premier te worden, kan ik alleen maar afkeer opbrengen.  Bovendien was zijn doortocht als minister van buitenlandse zaken al een bewijs dat hij zijn “olifant in de porseleinkast”-stijl niet kan afschudden, ook niet als dat nodig is.  Hij heeft zowat iedereen beledigd en daarbij de (terecht) vaak geroemde Britse diplomatie enorme schade berokkend.  Zijn weigering onlangs om de Britse ambassadeur in de VS tegen Donald Trump te verdedigen spreekt op dat vlak boekdelen.

Daarmee is die andere olifant, de “elephant in the room”, meteen ook genoemd : hoewel hij veel intelligenter is dan de Oranje Man in het Witte Huis schurkt Johnson overduidelijk tegen Trump aan en spiegelt hij zich aan zijn stijl – en vooral het gebrek daaraan.  Zijn leermeester duwt in de VS het constitutionele systeem tegen de limieten aan, en het lijkt erop dat Johson bereid is om hetzelfde te doen en desnoods tegen de wil van het Parlement in (en tegen die van de bevolking) zonder een overeenkomst uit de EU te stappen.  Wat de Unie pijn zou doen, en voor het Verenigd Koninkrijk een regelrechte ramp zou zijn.

Al kan het feit dat de man geen principes heeft ook andersom werken : het is duidelijk dat het hem er in de eerste plaats om te doen is om in Downing Street 10 te blijven.  Als dat kan met een niet-catastrofale Brexit, of zelfs zonder Brexit, dan zal hij ook dat niet laten.  Maar gezien de druk van de extremistische vleugel van zijn partij lijkt dat soort uitkomst ook niet meteen waarschijnlijk.

Ik hoop dat zijn regering snel struikelt, wat niet onmogelijk is : het volstaat dat enkele “redelijk” mensen zijn partij verlaten om zijn meerderheid onderuit te halen.  En dat in de daaropvolgende verkiezingen de Liberal Democrats, de SNP en enkele kleinere partijen elkaar vinden om samen een alternatief te vormen voor Johnson én voor Labourleider Corbyn, die er maar niet toe komt om vast te stellen dat Brexit ook vanuit een sociaal-democratisch perspectief enkel nadelige gevolgen zal hebben voor zijn land.  De nieuwe LibDem-aanvoerster, Jo Swinson, zou alvast een uitstekende premier zijn.

En de EU ? Voor ons geldt toch vooral het “Keep calm and carry on”-adagium.  Het staat de Britten vrij om in de EU te blijven, om de Unie te verlaten met de overeenkomst die door Michel Barnier met de regering-May werd onderhandeld of om zonder deal uit de Unie te crashen.  Als Johnson met een alternatief komt dat beter is voor ons, dan is dat uiteraard welkom.  Maar we mogen ons in elk geval niet door laten intimideren of uit elkaar laten spelen door de “buffoon” die hopelijk ooit toch zal doorhebben dat een land regeren iets anders in dan elke week in een krantencolumn uitroepen hoe dwaas de EU is en hoe die pijnloos kan worden verlaten.  Al vrees ik sterk de schade die hij tijdens dat bewustwordingsproces kan aanrichten.

Zwitsere klok

Zwitsere klok

Wat hebben 40 staats- en regeringsleiders -waaronder Macron, Merkel, May en koning Filip, VN-secretaris-generaal Guttieres en ikzelf gemeen ? Wel, de voorbije twee weken namen we deel aan de “International Labour Conference” van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO of ILO)  in Genève.  Vorig jaar was ik daar ook al, en mijn ervaring van toen was hier toen ook te lezen.  Deze keer mocht ik niet op het spreekgestoelte (in tegenstelling tot de al genoemde VIPs) maar had ik een andere rol als vertegenwoordiger op de regeringsbanken in het comité dat belast was met het opstellen van de plechtige “Verklaring” ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de IAO.  Die verklaring beslaat acht bladzijden.  Ik heb daarover ongeveer 108 uren vergaderd (de laatste 5 vergaderuren heb ik gemist, wegens het koninklijk bezoek), met 1 werkdag van 8 tot 21u, 3 van 8 tot 22u (zaterdag inbegrepen), 2 van 8 tot middernacht, en eentje van 8 tot 1 uur ’s morgens.  Telkens met anderhalf uur pauze.  De andere dagen hadden een wat rustiger ritme.

Het uurschema deed me zowaar terugdenken aan wat we vroeger als leider op kamp deden, al waren de spelletjes en tochten dan vervangen door eindeloze reeksen amendementen en verklaringen.  Maar goed, de toekomst van het werk stond dan ook op het spel ! De verklaring had van mij ambitieuzer gemogen, en het taalgebruik wat helderder.  De procedure was daar niet helemaal op ingesteld, zodat het bloed, zweet en tranen heeft gekost om tot een overeenstemming te komen.  Het is dan ook niet evident om een tekst te schrijven die aanvaard kan worden door de overheden, én door de werkgeversorganisaties en vakbonden van 186 landen.  Zelf heb ik vooral bijgedragen als “WhatsAppfluisteraar” van  het EU-team (een rol die in internationale onderhandelingen nog niet zo lang bestaat, vermoed ik, maar die inhoudt dat ik onze woordvoerster de inbreng influisterde die de anderen deden via WhatsApp, en die ik probeerde samen te vatten of operationeel te maken) en af en toe als verbindingspersoon naar vertegenwoordigers van landen als daar zijn Mali, Cuba en Brazilië.  Daarnaast heb ik vooral geprobeerd om mijn ervaring vanuit andere internationale fora in te brengen.  Ik heb zelden zo hard gewerkt, moet ik zeggen – in uren uitgedrukt dan toch.  Maar boeiend was het wel.  En zo’n eeuwfeest, het heeft wel iets, moet ik zeggen.

Belangrijker dan onze verklaring was overigens de goedkeuring van een formele “conventie” over geweld en intimidatie op het werk.  Ik hoop en vrees tegelijk dat die veel meer een écht verschil zal maken dan onze verklaring…

Paleisje

Paleisje

Toen ik hier in 2017 schreef dat ik met mijn bezoek aan dat land het lijstje van de 28 EU-Lidstaten volmaakte, schreef ik erbij dat ik eigenlijk nog eens opnieuw naar Roemenië zou moeten, omdat ik dat land had bezocht vóór het tot de EU toetrad.  Dat was in 2001.  Nu is Roemenië EU-voorzitter, en dus ben ik er de voorbije twee weken ook twee keer naartoe gereisd.  Eén keer vanuit Parijs, de tweede keer gewoon vanuit Brussel.  Met telkens een aankomst in het hotel om 2u ’s nachts, anderhalve dag vergadering en dan terug naar huis.  Niet meteen een erg ontspannende manier van reizen.  Ik heb ook niet de gelegenheid gekregen om veel te zien, moet ik zeggen.  Even door de straten wandelen zat er niet in.  Het presidentieel paleis, of eigenlijk het stuk ervan dat de voormalige residentie is van de Roemeense koningen, hebben we bezocht.  En het officiële diner eergisteren was in de troonzaal van het voormalige koninklijke paleis.  Twee mooie gebouwen, alleszins.

Maar ze zinken toch een beetje weg bij het megalomane gebouw, nu het Parlementspaleis genoemd, dat dictator Ceaucescu liet bouwen.  Vandaag huizen er de twee kamers van het Roemeense parlement in, naast enkele musea.  Verder wordt het voor congressen gebruikt.  En voor trouwfeesten.  En dan is er nog plaats over.  Van de 1.100 ruimtes zouden er 400 afgewerkt zijn, dus er kan nog wel één en ander extra voorzien worden.  In elk geval, achter elke massieve deur die open ging zat er weer een andere galerij of zaal, met indrukwekkende lusters, minutieus houtwerk en veel marmer.  Neoklassieke kitsch zoals het communisme dat vereiste, maar dan van een hoge kwaliteit.  Het gigantische complex maakt dat de Roemenen hun hele voorzitterschap in één gebouw kunnen laten doorgaan, zonder dat verschillende conferenties elkaar tegenkomen.  Al had ik toen ik naar het toilet ging vorige week (een dikke vijf minuten wandelen vanuit de vergaderzaal) toch door dat we niet alleen waren, toen commissaris Dombrovskis en Eurogroepvoorzitter Centeno blijkbaar ook aan een sanitaire stop toe waren.  Achteraf bleek dat ze die verdiend hadden omdat ze een miljard euro steun voor Griekenland hadden gedeblokkeerd…

Het paleis is het op twee na grootste administratieve gebouw ter wereld.  Op één staat het Pentagon, op twee het gemeentehuis (!) van het Chinese Jinan.  De vloeroppervlakte is bijna 14 keer groter dan die van het Brusselse Justitiepaleis,  het volume is groter dan die van de grootste pyramide…  Uiteraard hebben de Roemenen een haat-liefdeverhouding met het gebouw.  Het is gezet door wellicht de meest onmenselijke dictator die Oost-Europa in de communistische periode heeft gekend.  Op min-6 is er een nucleaire bunker, naar verluidt.  Er werden hele stadswijken voor vernietigd.  Duizenden Roemenen moesten een ander vak leren (houtbewerker, bijvoorbeeld), waar ze nadien niets mee aan konden.  Het hele gebouw werd gezet met Roemeens bouwmateriaal, op twee deuren na die door Mobutu werden geschonken.  Naar schatting 3.000 mensen kwamen om bij de bouw.  In die zin is het ook een monument voor het Roemeense volk, natuurlijk.  Een indrukwekkende vergaderplaats is het in elk geval.

En zeer geschikt voor een EU-voorzitterschap ook.  De kalender deelde Roemenië een moeilijk voorzitterschap toe : in de aanloop naar de Europese verkiezingen moeten alle lopende wetgevende dossiers afgerond worden.  Heel veel eigen accenten kunnen de Roemenen daarbij niet meer leggen, maar ze moeten wel hard werken om de boeken op tijd te kunnen sluiten.  Een geschikte ruimte hebben ze alvast niet moeten zoeken…

Tegenvoeters

Tegenvoeters

Christchurch.  What’s in a name ? Net daar verloren bijna 50 mensen het leven omdat ze hun godsdienst wilden beleven.  Bij een vreselijke aanslag op twee moskeeën.  Waarschijnlijk mee mogelijk gemaakt omdat niemand hem voor mogelijk hield.  Natuurlijk is alleen de dader verantwoordelijk.  Dat hoeft zelfs geen betoog.  Maar ik vind sommige waarschuwingen over een klimaat dat soms rond de islam als godsdienst of moslims als medeburgers wordt gecreëerd wel terecht.  En ja, die waarschuwingen worden dan ook soms op hun beurt misbruikt om de islam tegen terechte kritiek af te schermen, of moslim-medeburger vrij te pleiten van alle fouten.  Net zoals de waarschuwingen tegen antisemitisme soms worden aangewend om kritiek op het beleid van Israël te delegitimeren.  Dat hoort niet, maar het verantwoordt ook niet alles.  Wie een sfeer schept waarin de kritiek op sommige aspecten van de islam, of sommige interpretaties ervan, of op het gedrag van een aantal mensen dat die godsdienst aanhangt, wordt veralgemeend tot een karikatuur, waarvan elke uiting moet worden uitvergroot en vervolgens bestreden, wie alleen nog in termen van “strijd” of “verzet” over de islam kan spreken, die moet zich ervan bewust zijn dat die woorden door sommigen al te letterlijk kunnen worden genomen.

Wie een “wij”/”zij”-verhaal brengt, loopt trouwens altijd het risico dat “wij” uiteindelijk gaan denken dat “zij” niet dezelfde basisrechten hebben als wij.  Of die “zij” nu “de moslims” zijn, “de rijken”, “de elite”, “de vreemdelingen”, of al wie toevallig niet denkt zoals “wij”… doet daarbij ten gronde niet ter zake.  Mensen tot één aspect van hun zijn reduceren, dat dan uitvergroten en hen vervolgens daarop afrekenen is moreel niet aanvaardbaar.  Een liberale democratische samenleving kan daarom niet anders dan te proberen dat “wij”/”zij” denken tegen te gaan – en de strijd tussen meningen te organiseren, niet die tussen mensen.  Maar soms lijkt het de verkeerde richting uit te gaan.

De Islamitische Staat mag dan wel (vooralsnog) verslagen zijn, het blijkt gemakkelijker haar soldaten te bestrijden dan haar wereldbeeld.  En dat lijken we haar nog te gunnen ook.

Too late to keep calm…

Too late to keep calm…

A dog’s Brexit.  Aan woordspelingen, cartoons en satirische stukjes over het Brexitproces is er al lang geen gebrek meer.  Maar de vergelijking met “a dog’s breakfast” vind ik één van de mooiere.  ’t Is inderdaad, om naar het Vlaams over te schakelen, van den hond.  Dat het hele Brexitproces niet van een leien dakje zou lopen, stond vooraf wellicht voor iedereen vast, zelfs voor de Brexiteers die beweerden dat het allemaal vanzelf zou gaan.  Maar dat het Verenigd Koninkrijk deze lijdensweg te wachten stond, dat zag wellicht  niemand aankomen.  Waarom het allemaal fout liep, is al uitgebreid beschreven.  Ik heb het hele proces geboeid en met weerzin gevolgd, en hier ingaan op alle kronkelingen en nuances zou me wellicht te ver lijden.  Men leze bijvoorbeeld deze uitstekende Brexit Blog.  De belangrijkste vaststelling blijft voor mij dat David Cameron dacht door een referendum te beloven (en vervolgens niet te organiseren wegens geen absolute meerderheid) een probleem binnen zijn Conservatieve Partij op te lossen.  Dat referendum is er wel gekomen (want David haalde nét de meerderheid) en heeft tot een campagne geleid die dankzij leugens en illegale financiering (dat is allemaal bewezen) het bekende resultaat heeft opgeleverd.  En wat als een partijpolitiek probleem is begonnen, is er vervolgens één gebleven.

Op geen enkel moment is het Verenigd Koninkrijk erin geslaagd om in wat een dramatische nationale crisis is geworden de partijpolitiek te overstijgen.  Dat ligt aan Theresa May, waarvan enkel de koppigheid bewondering mag wekken (of deernis), en ook aan Labourleider Jeremy Corbyn.  Voor al wie het wil zien is het zonneklaar dat Corbyn zichzelf als oppositieleider onmogelijk maakt, omdat hij eigenlijk ook, en tegen de wil van zijn partijleden in, uit de Unie wil.  Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat zelfs in een politiek niet volmaakt functioneel land als het onze in dit soort situatie toch echt “over de partijgrenzen heen” zou zijn gewerkt.  Mijn vrouw denkt dat het ook in haar, eveneens onvolmaakte, land het geval zou zijn.  Dat zou toch al iets moeten zeggen…

De volstrekt niet-lineaire besluitvorming over het Kanaal (die op een volstrekt lineaire tegenpool in Brussel stuit), leidde deze week alvast tot het inzicht dat uit de Unie stappen niet meer zal lukken tegen 29 maart.  Ook die vaststelling (want dat is het) kreeg binnen de partij van de premier trouwens géén meerderheid.  Deze week gaan ze in het House of Commons voor de derde keer over hetzelfde akkoord stemmen, dat eerder in de grootste en de op drie na grootste nederlaag voor een premier werd weggestemd.  Ik acht de kans niet onbestaande dat ze het zowaar gaan goedkeuren.  Indien niet, dan komt er mogelijk een langer uitstel.  En tot wat dat zal leiden kan nog altijd geen mens echt voorspellen.  Drie jaar na een referendum.  Bijna vier jaar nadat David Cameron de kiezer vertelde dat de keuze ging tussen hem en “de chaos” met zijn toenmalige Labourtegenstander.  Je kan van die Ed Miliband zeggen wat je wil.  Ik was nooit een fan.  Maar zoveel chaos had de arme man zelfs in zijn stoutste dromen nooit kunnen veroorzaken.

Ondertussen kan je alleen maar vaststellen dat mits de juiste informatie over wat de EU wel en niet doet of kan doen de overgrote meerderheid van de Britten wellicht gewoon “Remain” zou hebben gestemd.  Wat toch zou moeten pleiten voor een nieuwe stemming, om zo alsnog één van de meest dramatische zelfdestructieve beslissingen uit de geschiedenis van de democratie alsnog recht te zetten.  Maar ook dat is te lineair gedacht voor de Britten.  Al kán het nog steeds wel.  En kunnen ze ook nog steeds op 29 maart gewoon uit de Unie crashen.

God save the Queen en haar onderdanen.

Naschrift (18/3/2019) : De “Speaker” van het Britse Parlement heeft vandaag, zich beroepend op een 450 jaar oud precedent, beslist dat er géén derde keer of hetzelfde kan worden gestemd.  Dat verandert natuurlijk mijn inschatting dat ze het deze keer mogelijk wel gaan goedkeuren.  Strikt genomen kan het VK nu geen kant meer op als de EU uitstel weigert, behalve… het intrekken van de Brexit.  Niet uitgesloten, en ook niet waarschijnlijk, dat scenario.  Zoals álle Brexitscenario’s, dus !  

Great Balls of Fire

Great Balls of Fire

Soms is gewoon je job doen een voorrecht.  De vertegenwoordiging van de Europese Commissie organiseerde vandaag een seminarie over “spending reviews”.  Daar ben ik naartoe gegaan.  Eén van de sprekers was Ed Balls.  En alleen daarvoor zou ik gerust naar het seminarie hebben willen gaan.  Hij gaf een erg interessante toelichting, al was ze wellicht te Brits om in ons land echt toepasbaar te zijn.  Waarom ik dan toch hoog oploop met de politicus die in 2015 genadeloos werd weggestemd bij de verkiezingen ? Wel…

Balls stond mee aan het roer van de “New Labour”-regering van Tony Blair en later die van Gordon Brown.  De langst regerende niet-Conservatieve regering van deze eeuw in het V.K.  Daarna werd hij “shadow chancellor”, en als schaduw van de minister van financiën zowat de tweede in lijn van de Labouroppositie tegens de eerste regering-Cameron.  Algemeen erkend om zijn bekwaamheid, werd hij desondanks bij  de verkiezingen in 2015  als parlementslid van voor Morley and Outwood door zijn conservatieve tegenstander verslagen.  Het was de verkiezing die door David Cameron werd gewonnen, onder meer wegens deze tweet over zijn Labourtegenstander, Ed Miliband : “Britain faces a simple and inescapable choice : stability or strong government with me, or chaos with Ed Miliband.”  Er loopt een rechte lijn van die verkiezingszege naar het Brexitreferendum en naar de Britse politieke situatie van vandaag.  Hoe hij ook zou hebben geprobeerd, zóveel chaos had Miliband nooit kunnen creëren.  Als die verkiezingen anders aflopen, dwaalt Labour (onder meer dankzij Balls) wellicht ook niet naar het links-radicalisme van Corbyn af.  Als…

Balls’ politieke carrière werd daarmee afgebroken, maar hij verliet het toneel gracieus.  Zijn vrouw, Yvette Cooper, bleef in het parlement en is nu één van de zeldzame lucide stemmen over het Brexitdebacle in het House of Commons.  En Balls… die bewees dat hij de platgetreden paden durfde verlaten.  Onder meer met tv-werk, in diverse domeinen.  Wie in YouTube “Ed Balls Strictly” intikt ziet het meest extreme voorbeeld daarvan.  Je kan er heel veel over denken, maar dat het voor een ex-minister lef vereist is wel onmiskenbaar.

Bij de start van zijn uiteenzetting toonde hij zich verheugd dat hij het voor één keer niet over Brexit moest hebben, en dat kan hem natuurlijk niet kwalijk worden genomen.  De totale nederlaag van May, die haar voorstel voor een akkoord met de EU met groot verschil zag weggestemd, samengenomen met de door May vervolgens gewonnen vertrouwensstemming in het parlement creëert een uiterst ingewikkelde puzzel, die bovendien dreigt uit te lopen op een “No Deal Brexit” waarvan eigenlijk niemand de gevolgen kan overzien.  Dat is het gevolg van het feit dat het “Leave”-kamp bij het referendum nooit duidelijk maakte onder welke voorwaarden de EU dan wel verlaten zou moeten worden, en van de totaal verkeerde inschatting langs Britse kant van de cohesie en prioriteiten langs deze kant van het Kanaal.  Maar het is ook het gevolg van een politiek systeem waarin partijen ook als het écht nodig is niet met elkaar praten en samenwerken.  Het staat mij voor dat in een soortgelijk geval in ons land een akkoord met iedereen zou worden gemaakt.  Eigenlijk is er wellicht een meerderheid in het Britse parlement voor een uitweg zonder catastrofes, maar omdat die meerderheid gevormd wordt door parlementsleden uit de Conservatieve Partij én Labour komt ze gewoon niet tot stand.  Het hele Brexitverhaal blijft een waarschuwing dat ook een over het algemeen goed bestuurd land (getuige daarvan de “spending review” die Balls kwam voorstellen) zichzelf totaal kan vastrijden.  Verantwoordelijkheidsbesef is de eerste vereiste om aan politiek te doen.  Het wordt me nét iets te vaak vergeten tegenwoordig.

Oh ja, niemand is perfect en dus deed Balls ooit een soort van “Leterme”.  Daarmee werd 28 april Ed Balls Day.  Wat ook door hemzelf gevierd wordt.  Zalig de politici die hun werk wél maar zichzelf níet altijd ernstig nemen.

De kerstboom in

De kerstboom in

We waren het voorbije weekend op “huwelijksreis”.  Anderhalve dag naar de kerstmarkt in Straatsburg.  De Caraïben  ? Ach, die zijn overschat.  En gluhwein of mojito, dat is uiteindelijk ook niet zo verschillend.  Bovendien maken we het later nog wel eens goed met een wat langere trip.

Straatsburg is ook gewoon de moeite, en met de TGV ben je er op een paar uur.  Ik was er ooit al eens geweest voor mijn werk, maar ben toen niet lang gebleven en heb niet veel van de stad gezien.  En heel lang geleden was ik er met de familie.  Ik herinner me van toen dat het een mooie stad was, maar de reis zélf is nu eenmaal niet mijn mooiste herinnering.  Tijd voor een update dus.  En de kerstperiode gaf natuurlijk een extra cachet aan de hoofdstad van de Elzas, die zichzelf “La capitale de Noël” noemt.  Wat zich uitte in een typisch Duitse kerstmarkt op Franse bodem.  Met “vin chaud”.  En natuurlijk met choucroute – gelukkig weet ik die specialiteit uit de Elzaskeuken wel te smaken.

De nasmaak… die volgde gisterenavond.  De kerstmarkt werd het toneel van een aanslag.  Op de plaats waar die gebeurde zijn we wellicht een keer of vier voorbijgekomen tijdens het weekend (oriëntatie is niet mijn sterkste kant).  Er liepen militairen en agenten rond, en bij alle ingangen van de binnenstad werden tassen gecontroleerd – misschien iets te vluchtig, maar dat vonden we zaterdag en zondag niet zo erg.

Het had ons kunnen overkomen, dus.  Het kan iedereen overkomen.  Meer veiligheidsmaatregelen mogen wat mij betreft absoluut nog.  Maar laten we ons niet de vreugde van een kerstmarkt (voor wie ervan houdt), het genot van een warme wijn in koude handen, de wandeling door een verlichte en versierde stad laten afnemen.  Want dan winnen de terroristen.

No pasarán.

Mispact

Mispact

Op mijn eigen regel dat ik geen commentaar geef over de federale politiek, maak ik weinig uitzonderingen, maar het ontslag van een regering -al dan niet op het einde van de legislatuur- is er daar wel één van. Juridisch lijkt het er niet op dat de regering ontslagnemend is, of dat is geweest, en het lijkt er ook niet op dat een ontslag in de volgende dagen nog zal volgen. De regering Michel I bestaat dus nog. Maar een regering met een „meerderheid” van één derde van de zetels in het parlement behoort nu toch ook weer niet tot de normale geplogenheden in dit land. Dus toch maar een commentaar…

Wie mij kent en hier al eens leest wat ik opschrijf, zou kunnen weten dat ik inhoudelijk eerder wel achter het ondertussen beruchte Pact van Marrakesh sta. Ik ben een groot voorstander van internationale samenwerking -gedeelde soevereiniteit is méér, niet minder soevereiniteit- en er staat niets in de tekst waar ik het echt niet mee eens ben. Sommige zaken zijn niet helemaal gelukkig geformuleerd, dat wel. Er kan ook wel gegronde kritiek op het Pact gegeven worden, maar die deel ik persoonlijk dan niet.

En ook vanuit wie die kritiek wel belichaamt, vind ik het strategisch moeilijk te begrijpen dat dit een regeringscrisis waard is. De niet-bindende tekst wordt sowieso toch van kracht. Bovendien ben ik professioneel afhankelijk van de besluitvorming in de „DGE” en „Coormulti” vergaderingen die de voorbije weken af en toe het nieuws hadden gehaald. Daar ben ik er altijd vanuit gegaan dat de genomen beslissingen definitief en uitvoerbaar waren. Quod non, dus blijkbaar. En los daarvan : ik begrijp dat een partij die zich centrum-rechts of rechts wil positioneren, de rechterflank wil afdekken. Een streng maar rechtvaardig migratiebeleid verdedigen met meer nadruk op de gestrengheid dan de rechtvaardigheid kan daarbij horen. Maar ook dan horen de principes en het fatsoen overeind te blijven, en moet de grens met uiterst rechts óók streng bewaakt worden. Ik denk niet dat dit de voorbije weken door N-VA zorgvuldig gebeurd is, en niet alleen in de terecht bekritiseerde (en daardoor erg kortstondige) communicatiecampagne. Dat moet tot nadenken stemmen.

Ik geloofde om verschillende redenen in de nu half gevallen regering, waarvan het sociaal-economische beleid de belangrijkste was. Ik was al teleurgesteld in het gebrek aan doortastendheid op dit domein, en zeker in het budgettaire resultaat (wie heeft ná wijlen Jean-Luc Dehaene ooit echt nog geprobeerd om de begroting op orde te krijgen ?). Dat die sociaal-economische agenda nu helemaal dreigt onafgewerkt te raken, vind ik onrustwekkend en strategisch onbegrijpelijk. Hopelijk blijkt de bijna-val toch alsnog een niet-val, en blijft wat op stapel werd gezet minstens grotendeels nog overeind.

Tenslotte vind ik het jammer dat het degelijke bestuur van de voorbije jaren op bijvoorbeeld het domein van veiligheid of defensie óók in de schaduw is komen te staan van het migratiedebat.

Brexit means Brexit

Brexit means Brexit

Met al dat getrouw van de voorbije weken is één van de beste politieke soapseries van de voorbije jaren een beetje aan me voorbijgegaan.  Maar zoals dat met soaps gaat, kan je zonder al te veel moeite nadien terug inhaken.  Brexit dus.  De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk bereikten een akkoord.  Dankzij EU-onderhandelaar Michel Barnier en de wellicht tot grote verbazing van de Britten zeer sterke eensgezindheid bij 27 overblijvende EU-landen ziet dat akkoord er van Europees perspectief helemaal uit zoals het moet : het beperkt de schade langs EU-kant zoveel mogelijk, zonder iets van de eigen principes op te geven en zonder het verlaten van de EU voor welk ander land dan ook tot een aantrekkelijk perspectief te maken.  Het raakte het voorbije weekend dan ook netjes goedgekeurd door de 27 achterblijvers.

Binnen het VK zal de goedkeuring wellicht nog wel wat meer voeten in de aarde hebben.  Premier May kreeg de regering achter zich, maar na de opstapgolf van enige tijd geleden, waarbij ze onder meer Boris Johnson verloor, schoot ze er opnieuw een reeks ministers bij in.  Waaronder de tweede Brexitminister die niet in staat bleek ook enige verantwoordelijkheid te nemen voor de Brexit die hij nochtans bij het referendum gesteund had.  De vraag of ze de deal door het parlement gaat krijgen, wordt in de pers dan ook meestal met “neen” beantwoord.  Ik denk eigenlijk dat het haar wel gaat lukken.  May is een overlever.  Ze heeft gelijk dat er maar drie mogelijkheden overblijven : deze deal, geen deal of geen Brexit.  Geen deal is een recept voor chaos.  Buiten enkele heethoofden wil niemand uitproberen hoevéél chaos juist.  Helemaal uitgesloten is het niet, want als er echt niets gebeurt, dan stapt het VK wel degelijk zonder overeenkomst in maart van volgend jaar uit de EU.  Maar de kans dat er aan de rand van de afgrond dan toch geopperd zou worden voor uitstel is groot.  Dat uitstel kan dan vervolgens alleen maar uitlopen op de twee andere mogelijkheden : de deal wordt alsnog goedgekeurd, of er komt geen Brexit.  Behalve enkele kosmetische wijzigingen lijkt het er niet op dat de EU de tekst nog zal heropenen.

De kans op geen Brexit lijkt me jammer genoeg ook niet zo groot.  Hoewel de meeste parlementsleden wellicht inzien dat het voor het VK veel beter is om in de EU te blijven dan een deal te sluiten waarin het land erg afhankelijk wordt van de besluitvorming in de EU zonder er impact op te hebben, lijkt de bereidheid om het resultaat van het referendum opzij te schuiven klein.  Een nieuw referendum zou een uitweg bieden, maar dat zou de drie mogelijkheden (de deal, geen deal, geen Brexit) moeten inhouden, en dat is niet evident.  Bovendien zou de EU bereid moeten zijn om de Brexitdatum te verschuiven (wat wellicht wel zou gebeuren als de vraag komt), want er is niet genoeg tijd meer om het nog vóór maart te organiseren.  Wellicht komt het er niet zonder regeringswissel.  En dat laatste is de sleutel : de Conservatieve Partij van May is als de dood voor verkiezingen, die wellicht door Labour zouden gewonnen worden.

Ik acht de kans reëel dat net daarom uiteindelijk de deal die de EU gisteren aanvaardde toch door het parlement wordt goedgekeurd.  Als een soort “prisoners’ dilemma”, waarbij het uiteindelijke resultaat voor niemand optimaal is.  Hopelijk loopt het toch nog anders, en blijft het VK in de Unie.  Maar als je vandaag mijn inschatting vraagt, dan denk ik dus dat de deal het gaat halen.  Ook al staat er op dit moment wellicht minder dan één derde van de parlementsleden achter…

Der Untergang ?

Der Untergang ?

Een bijdrage zonder verwijzing naar de gemeenteraadsverkiezingen ? Bijna, al komen ze zijdelings toch ter sprake.  Maar ik wil het over twee ontwikkelingen in de Europese politiek hebben.  In de eerste plaats het aangekondigde afscheid van Angela Merkel als voorzitster van de CDU, en later -maar zonder al te weten wanneer- als kanselier.  Ik heb mijn bewondering voor haar nooit onder stoelen of banken gestoken, en ik denk dat de EU ook helemaal niet klaar is voor haar vertrek. Ik zou haar natuurlijk ook wel haar rust gunnen, na dertig jaar toppolitiek, maar ik blijf ook hopen dat ze na haar Duitse carrière voor een Europese topfunctie kiest.  Ik vrees echter vooral dat Duitsland het zonder haar veel moeilijker zal hebben om de Europese roeping die het heeft in te vullen.  Ook al doet het land dat vaak nukkig (de broodnodige hervorming van de eurozone blijft daardoor uit) en was Merkel vaak niet de meest daadkrachtige, met een virtuose timing wist ze toch telkens ervoor te zorgen dat Duitsland de verantwoordelijkheid nam wanneer het nodig was.  Dat het woord “staatsman” geen ingeburgerd vrouwelijk equivalent heeft, bekoopt ons dezer dagen zuur.

De aanleiding van Merkels vertrek als partijvoorzitster is de zoveelste nederlaag op rij in een Duitse deelstaat.  Die nederlagen zijn relatief : ze haalt steevast percentages waarvoor heel wat partijen in Vlaanderen een arm en een been zouden willen geven, met inbegrip van CDU-zusterpartij CD&V.  Maar de achteruitgang kan moeilijk ontkend worden.  Dat geldt nog meer voor haar Berlijnse coalitiepartner, de sociaal-democratische SPD.  Die achteruitgang past, meer dan het uitgestelde vertrek van Merkel, in een Europese tendens, natuurlijk.  De sociaal-democratie zit weliswaar in de lift, maar die gaat naar beneden.  Frankrijk, Italië, Nederland, Duitsland dus.  En ook onze gemeenteraadsverkiezingen, maar ook die passen in een langere tendens.

In minstens een aantal van die landen nemen de groenen vrij naadloos de leidende rol op links over.  Op zich ben ik daar niet rouwig om : als ik een “stemtest” doe voor een verkiezing komt ik zo goed als altijd bij geel, blauw of groen uit – afhankelijk van het land of het politieke niveau waar het over gaat.  Merkwaardig genoeg is die voorkeur zelfs redelijk onafhankelijk van de exacte partijen die achter die kleuren schuil gaan in verschillende landen, maar de Vlaamse variant is wellicht de duidelijkste om mijn politieke ankerpunten mee te omschrijven.  Met de sociaal-democratie heb ik, net als met de christen-democratie, weinig, wat mijn bewondering voor een Merkel, maar ook voor de onlangs overleden Wim Kok bijvoorbeeld niet in de weg staat.  Alleen met de “Derde Weg”-stroming van Tony Blair en anderen voelde ik enige affiniteit, maar die stroming raakte bij de sociaal-democraten zelf sterk in diskrediet.

Een meer sociaal-liberale groene stroming, een ecologisch sterker liberalisme… ze zouden me alleszins meer aantrekken dan de sociaal-democratie.  En toch wringt er iets.  De sociaal-democraten hebben met Merkel gemeen dat ik niet goed weet of ze echt wel vervangbaar zijn – en dat is voor een stroming natuurlijk nog iets zorgwekkender dan voor een persoon, hoe formidabel ook.  Is het groene gedachtengoed wel genoeg uitgekristalliseerd, en is het gevaar van een populistisch links alternatief (of verschillende, want hier en daar ontwikkelt zich een ethisch-conservatief en identitair links) niet te groot ? Kunnen we wel zonder een linkse stroming die uiteindelijk consequent bestuursverantwoordelijkheid wilde opnemen, ook samen met centrum-rechts als dat nodig was ? Kan een verhaal dat niet de revolutie predikte, maar de geleidelijke omvorming tot een “socialere” maatschappij (soms fout, maar vaak ook juist gedefinieerd) bepleitte wel gemist worden ?

Echte sociaal-liberale partijen zijn zeldzaam (D66 is er zo één, in Scandinavië vind je er ook enkele), dus vinden we de beste hoop wellicht toch aan groene kant.  De eerste tekenen daar zijn gemengd.  Hier en daar in Europa zit een groene partij in een regering; dat is ook hier het geval geweest, maar zonder echt “dragend” te zijn – en ik denk dat de groenen het voor zichzelf ook een “mixed blessing” vonden.  Coalities van CDU en de Grünen werken in Duitsland (soms wel met electoraal groen succes als gevolg), en bij ons maken we de geboorte mee van menig N-VA/Groen-coalitie – maar voorlopig lijkt een provinciebestuur het hoogste haalbare.  Maar in Nederland ontliep GroenLinks de regeringsverantwoordelijkheid.  Het Waalse Ecolo en de Franse (versnipperde) ecologisten hebben het nog veel moeilijker dan de groene collega’s om een ideologisch verenkleed af te leggen dat botst met de realiteit, maar de sporen van het verleden zijn ook elders niet uitgewist.  Pakweg uit de NAVO stappen is wel het allerdomste dat een Europees land kan doen vandaag. En in Zuid-Europa is van enige groene stroming vaak geen sprake.  Als de sociaal-democratie daar een gat achterlaat (dat is niet overal zo), dan wordt dat op erg bonte wijze ingevuld.

De erfenis van de sociaal-democratie is zwaar om torsen.  Ook wie op een andere plaats in een politiek landschap staat mag erom bekommerd zijn dat het kind niet met het badwater wordt weggegooid.  Dat geldt voor Merkel, maar ook voor haar rode coalitiepartners, vrees ik soms.

Foto : Von Sandro Halank, Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0, Link