Tom Bevers

Bart De Wever heeft het onmogelijke verwezenlijkt. Ik denk niet dat ooit iemand in ons land een verkiezingsoverwinning van deze omvang heeft geboekt. Als ooit het woord aardverschuiving gepast is geweest, dan wel vandaag. “Historisch” is vandaag zelfs een eufemisme.

Ik ben gelukkig met zijn overwinning, met de nauwelijks te bevatten zege van N-VA. Ik ben politiek opgegroeid in het democratische Vlaams-nationalisme. Ik reken me nog steeds bij die stroming. De partijpolitieke wegen zijn in 2001 uit elkaar gegaan, maar wat mij betreft is het familiegevoel altijd gebleven. Vorig jaar werd de N-VA de onbetwiste erfgenaam van de Volksunie én trok het de schaamlap die de Vlaamse Leeuw voor het extreem-rechtse VB was definitief weg. Dit jaar dit jaar wordt veel meer verwezenlijkt : Bart De Wever maakt van het democratische Vlaams-nationalisme de sterkste politieke kracht in Vlaanderen. N-VA wordt de grootste partij. Met voorsprong bovendien : de Senaatsuitslag die nu op mijn tv-scherm staat maakt N-VA twee keer zo groot als de volgende partij.

Daarbij passen alleen felicitaties. En bewondering. Ik herinner me opnieuw een gezamenlijke treinrit in 2001 waarin twee nog jonge arrondissementele bestuursleden van de VU de zwanenzang van de partij bespraken. De analyses liepen niet zo ver uit elkaar. De wegen nadien wel, niet alleen partijpolitiek natuurlijk. Maar ik bewonder zijn politieke talent en zijn compromisloze stijl. Een overwinningsspeech die nog jaren woord voor woord zal worden nagespeld beginnen in het Latijn… Schitterend.

Ik gun het hem van harte. En vooral ook de militanten van zijn partij, de mensen die ook in moeilijke momenten zoals de verkiezingen van 2003 waarbij de kiesdrempel ternauwernood alleen in West-Vlaanderen werd gehaald in hun partij zijn blijven geloven.

Het doet me ook veel plezier dat de Vlaamse kiezer zich eindelijk ontvoogd heeft getoond, en dat de mening in het stemhokje nu wellicht definitief de plaats overneemt van de gewoonte.

Zelf wenste ik drie partijen een sterk resultaat toe : N-VA, Open Vld en Groen! Bij Open Vld heeft Alexander De Croo wellicht meer tijd nodig om het roer om te gooien, en deelname aan de afsluitende regering wordt natuurlijk ook terecht niet beloond. Groen! lijkt het behoorlijk te doen, en ik hoop dat Geert Lamberts Senaatszetel behouden blijft.

Bij de verliezers staan het VB en LDD. De Wever heeft hun kiezers overtuigd om deze keer een nuttige stem uit te brengen. Maar de grote verliezer is CD&V. Ze lijden de grootste nederlaag ooit, en proberen het nu wat goed te praten door te zeggen dat alle regeringspartijen in alle Europese landen slecht scoren. Flauw, want dat is natuurlijk geen excuus. En het klopt ook niet, want uitgerekend de PS bewijst vandaag het tegendeel.

Door een kartel te sluiten met N-VA heeft CD&V de eigen kiezers overtuigd dat die partij even aanvaardbaar is als zijzelf. Door vervolgens à la Leterme te besturen hebben ze de kiezers naar N-VA geduwd. Zelfs hun meest traditionele wingewesten kozen nu massaal voor N-VA. Ik neem hier de Senaatsuitslag in het kanton Brecht over. Die is eigenlijk nauwelijks te bevatten.

Ook in Vlaanderen stelt zich nu de vraag die ik over Nederland de voorbije dagen hier neerschreef : is er nog nood aan een christen-democratische partij in de 21e eeuw ?

Welke meerderheid nu maken ? Volgens mij is de eenvoudigste coalitie N-VA / PS / sp.a / Ecolo / Groen! Zeg maar de Olijfboom/Vlaamse Eik. Ook paars-geel is een mogelijkheid en zou sociaal-economisch wellicht verstandiger zijn. CD&V opnieuw opvissen zou ik aberrant vinden.

Vorig jaar vroeg ik om niet op mij te stemmen, zoals bekend met veel succes. Wie toen op mijn site aangaf die raad te zullen opvolgen, kreeg een lijstje van kandidaten op andere lijsten waarvan ik vond dat ze wel een stem verdienen. Deze keer is het nog eenvoudiger, want er kán zelfs niet op mij gestemd worden. Maar op wie dan wel ? Als iedereen stemadviezen geeft, dan mag ik dat natuurlijk ook !

Bij N-VA kan je op de Senaatslijst uiteraard niet voorbij aan Bart De Wever, die op dit moment terecht als Vlaanderens meest geloofwaardige politicus wordt aanzien. En die zichzelf wellicht ook met 800.000 stemmen kan blijven relativeren. Ook de specialisten Louis Ide (3) en Danny Pieters (5) verdienen een stem. Op de Kamerlijst zou ik voor Sophie De Wit (2), Kalmthoutenaar Jan Van Esbroeck (6) en Erik Broeckx (10) gaan.

Bij Open Vld is Alexander De Croo erin geslaagd om zijn voornaam te maken. Ik vertrouw erop dat met hem zijn partij niet meer in een regering stapt om niets te doen. Nog op de Senaatslijst staan Fons Borginon (6) en Pinar Akbas (16). Borginon blijft voor mij een politiek voorbeeld, en Akbas trok vorig jaar met flair de SLP-lijst in Limburg. De Kamerlijst wordt getrokken door Annemie Turtelboom, en ik geloof dat die meer in haar mars heeft dan er op het ondankbare binnenlandse zaken is uitgekomen. Ze verdient een herkansing, op een sociaal-economisch departement. Willem-Frederik Schiltz (3) is ook een degelijk politicus.

Op de Groen!-Senaatslijst staat Geert Lambert op 2, en die moet wat mij betreft in het parlement blijven. Arfan Saber (6) is een andere sympathieke oud-SLP’er en Lucas Vander Taelen (23) verdient waardering voor het durven ingaan tegen linkse heilige huisjes. Op de Kamerlijst staat Inge Hermans die vorig jaar onze SLP-lijst trok op 4. Maarten Vergauwen op plaats 20 en zeker 1e opvolger Joris Giebens verdienen ook een goed resultaat.

De sp.a zoals die zich vandaag opstelt is niet meteen de partij waarvoor ik zou kiezen, maar Frank Vandenbroucke (lijstduwer Senaat) blijft natuurlijk degene die al bij al het best weet waar dit land naartoe moet. Op de Kamerlijst staat Patrick Janssens (2) die ik zeer waardeer, maar die zou eigenlijk helemaal niet in een parlement moeten zitten. Dus stel ik Inga Verhaert (5) voor, die beter op haar plaats lijkt in een parlement dan in de Deputatie.

CD&V gaat ook mijn stem niet krijgen, maar Jef Van Den Bergh (4) is een degelijk parlementslid en ook voor Lijn 12 lijkt het me belangrijk dat hij in de Kamer blijft. Ook Nahima Lanjri (3) vind ik een sterk parlementslid. Gaston Van Tichelt is 9e opvolger, en dat is uiteraard volstrekt onverkiesbaar. Jammer, want ik denk dat hij het eigenlijk niet slecht zou doen in de Kamer – al is het natuurlijk niet te combineren met het burgemeesterschap.

Andere partijen komen wat mij betreft niet in aanmerking.

“Oewie we waar hebben, de premier.”
“Sire, het is niet het moment voor grapjes.”
“Allez Bart, c’est pour rire. We mogen toch ook eens lachen.”
“Yves heeft mij ook al een sms gestuurd : 800.000 stemmen, wanneer komt ge de sleutel van de 16 halen ?”
“Awel ja, ik zie ons al samen op het podium staan bij de defilé volgende maand. Gij, ik, uw Veerle en tante Faby. En uw minister van defensie natuurlijk. Frieda, I presume ? Of Jan Peumans ? Dan zie ik die ook nog eens. En serieus salueren als ze de Brabançonne spelen, hé Bart. Ik moet dan ook mijn lach inhouden, maar ’t is voor het vaderland.”
“Sire, ik ben een groot liefhebber van cynische humor, maar u overdrijft.”
“Kom, kom, Bart. Ge hebt zelf gisteren op de televisie gezegd dat ge uw verantwoordelijkheid gaat nemen. Ik weet het, dat zeggen ze allemaal. Maar ik geloof u Bart, gij zijt anders. Ik heb het nog tegen Philip gezegd : vote N-VA si tu veux que ça change. ’t Is dat Mathilde zijn stembrief invult, want hij zou het nog gedaan hebben ook, onze Philips de Denker.”
“Ik zal doen wat nodig is om mijn programma uit te voeren.”
“Awel, voilà, nu zijn w’er. Wat gaat ge mij in mijn speech voor de nationale feestdag laten zeggen ? Of kom ik dit jaar op 11 juli op tv ? Oewaarde Vlaamse landgenoten. En dan kan ik op reis, tien dagen vroeger dan anders. Ons Paola gaat u nog een goede vinden. Op 14 juli moet Nicolas maar op de RTBF spreken.”
“Nicolas ?”
“Sarkozy, Bart. Die heeft al gebeld of zijn soldaten de Corridor de Rhode komen bewaken, of blauwhelmen. Maar ik zal wel een paar Congolozen meebrengen, heb ik gezegd.”
“Albert, het loopt hier de spuigaten uit.”
“Ge hebt gelijk. Ik ga te snel. Eerst wordt Elio een week informateur. Samen met ene van u. Een éminence grise. Wie hadt ge gedacht ?”
“Euh… Siegfried ?”
“Het was maar een strikvraag, Bart. Neenee, we gaan het ineens goed doen. Ik benoem u tot Eerste Minister van het Koninkrijk België. Yves heeft het besluit al ondertekend en het staat in de Moniteur. En nu ga ik mij een weekje samen met hem bezinnen.”
“In West-Vleteren, neem ik aan ?”
“Ik ben blij dat ge er toch nog mee kunt lachen, premier. Allez, dis bonjour à Laurette, Joelle, Caroline en Marianne. De regering van het beest en de schonen. Hahaha…”

En toen schoot Bart terug wakker. Het was maar een peiling…

Voor een zwevende kiezer is de Stemtest natuurlijk een handig hulpmiddel. Ik heb het dus geprobeerd, en drie partijen behaalden een even hoge score : Open Vld, N-VA en Groen! Daarmee ben ik nog niet veel wijzer, zoals wie de eerdere stukjes hier heeft gelezen zal begrijpen. Bovendien bleek dat ik ook met deze drie niet echt veel standpunten gemeen heb. Dat kan ook niet, want het zou betekenen dat ze ook onderling niet veel zouden verschillen…

De verklaring is nogal duidelijk : er ontbreekt een partij in het rijtje. Als ik in Nederland soortgelijke testen invul, dan kom ik overtuigend bij D66 uit, met soms GroenLinks redelijk in de buurt. Als sociaal-liberaal mag me dat niet verbazen – de standpunten van de Nederlandse groenen zijn overigens ook sociaal-liberaler dan die van hun Vlaamse tegenhangers.

De Stemtest gaat me dus in het kieshokje niet hard kunnen helpen. Nu, als ik de voorbije dagen de media volg, zijn er ook maar twee keuzes. Voor of tegen Bart De Wever. Het moet niet eenvoudig zijn om op dit moment in diens schoenen te staan. Gelukkig kan hij zichzelf nogal relativeren, zoals zijn laatste twee columns (1 & 2) bewijzen. Wie zichzelf op het (mogelijke) hoogtepunt van zijn carrière nog in die mate in perspectief durft plaatsen, zal niet snel naast zijn schoenen gaan lopen.

Je kan voor of tegen het programma van De Wever zijn. Voor of tegen de Vlaamse onafhankelijkheid als einddoel en een confederaal België als tussenstap. Het lijkt me niet dat hij die mening ooit heeft verborgen, en wie dus nu plots vaststelt dat de man een “separatist” is, maakt zichzelf belachelijk (zeker als je er vroeger mee in een kartel hebt gezeten…). Je kan er als kiezer op gokken dat hij er niet in zal slagen om het hele programma na 13 juni te realiseren, en dus desgewenst ervan uitgaan dat hij wel stappen naar het confederalisme zal kunnen zetten maar niet in de mogelijkheid zal zijn om de onafhankelijkheid te realiseren. Dat lijkt me een volstrekt legitieme reden om voor een partij te stemmen. Als ik bijvoorbeeld voor Groen! zou kiezen, dan zou ik er ook vanuit gaan dat ze er niet in zullen slagen hun meest verregaande standpunten uit te voeren. Natuurlijk heeft het geen zin om net het tegendeel te verwachten : N-VA kiezen om België te redden of Groen! om de kerncentrales open te houden heeft uiteraard geen zin.

Hetzelfde soort redenering moet gelden voor coalitiebesprekingen tussen democratische partijen. Je kan een regering met Groen! maken zonder daarin alle groene standpunten te realiseren. Of met Open Vld zonder alle liberale ideeën uit te voeren. Op dezelfde manier kan je ook een federale regering vormen met N-VA zonder dat dat noodzakelijk tot de Vlaamse onafhankelijkheid moet leiden. N-VA op basis van de vaststelling dat het een “separatistische” partij is bij voorbaat uitsluiten van regeringsdeelname is daarom volstrekte onzin. Een partij op basis van zijn einddoel ongeschikt achten voor tussentijdse samenwerking is ondemocratisch – op voorwaarde dat dat einddoel binnen ethische grenzen blijft. Met Hitlers NSDAP samenwerken was géén aanvaardbare optie, ook al sloot de man compromissen. Maar een onafhankelijk Vlaanderen kan een wensdroom of een spookbeeld zijn, het is niet in strijd met de mensenrechten.

Dat na de Franstalige ook een aantal Vlaamse politici zich nu bezondigen aan het uitsluiten van de N-VA op die basis, vind ik zeer verbazend.

De kern van de Noord-Ierse regering wordt gevormd door de DUP die absoluut in het Verenigd Koninkrijk wil blijven, en door Sinn Féin dat 100% voor een opname in de Ierse republiek gaat. Toch werken ze samen in de regering. Een regering Di Rupo-De Wever zal eventjes vreemd lijken, maar is volstrekt legitiem. Waarmee ik niet gezegd heb dat ik hoop dat het daarop uitdraait, want ik vrees toch een beetje voor het sociaal-economische pakket waartoe zo’n regering zou kunnen besluiten.

Deze morgen op de radio, in het persoverzicht, zat het gerucht dat Siegfried Bracke in de politiek zou stappen. Ik was nog niet helemaal wakker, en hoorde een partijnaam die een beetje als sp.a klonk… Dat had ik dus fout gehoord. Toevallig was ik deze voormiddag thuis, en toevallig zag ik de N-VA-persconferentie rechtstreeks op het internet. Bracke moet het klappen van de politieke zweep natuurlijk niet leren. Hij vertelde een geloofwaardig verhaal. En dat is wat hij en N-VA elkaar te bieden hebben : geloofwaardigheid. Toevallig gaan de komende verkiezingen vooral daarover – zie ook het verhaal van Stijn Meuris. Ik zou het een godsgeschenk voor Bart De Wever noemen, maar dat lijkt me in Brackes geval net te veel een contradictio in terminis.

De Wever bleek ondertussen zelf min of meer van de schok bekomen, maar er moeten er anderen in de Wetstraat vreemd hebben opgekeken. En hier en daar misschien ook wel binnen de N-VA, een partij die plots heel wat groter en daardoor meteen ook breder wordt dan ze zelf pakweg drie jaar geleden voor mogelijk hield. Een positieve evolutie, als je het mij vraagt, maar groeipijnen zijn wellicht hier en daar onvermijdelijk.

Op de persconferentie kreeg De Wever de vraag of hij federaal premier wordt als zijn partij de grootste wordt. Dat hij niet in lachen uitbarstte, is eigenlijk heel veelzeggend. Sinds wanneer zou hij het voor mogelijk zijn beginnen houden dat hij ooit nog eens ernstig op die vraag zou moeten antwoorden ? En zou hij al beseffen dat een behoorlijk deel van zijn toekomstige kiezers inderdaad van hem -zoals eerder van Leterme- wel eens zou kunnen verwachten dat hij én de communautaire problemen aanpakt én het land goed gaat besturen ?

Dat hij niet eens bij voorbaat kansloos is, moet ook de analyse van Bracke zijn geweest. Ik onthoud van de kersverse politicus dat hij hoopt dat we het hier zelf kunnen regelen voor het IMF langs moet komen. Terecht. Ook al zou een behoorlijke dosis van het IMF-medicijn erg gezond kunnen zijn, de nevenwerking houden we misschien toch beter zelf onder controle.

Vandaag is het Pasen. Zo had Jean-Luc Dehaene het toch aangekondigd. Want vandaag zou hij met de oplossing komen voor het dossier van de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde. Volgens sommigen een symbooldossier. Dat is het natuurlijk óók. Maar het gaat volgens mij in de eerste plaats om een symptoomdossier : de niet-gesplitste kieskring is een symptoom voor de dubbelzinnige houding van de politieke partijen in het zuiden van dit land tegenover de grenzen van het Vlaams Gewest. Eigenlijk erkennen ze die niet. Wat op zijn beurt maakt dat Vlaanderen het moeilijk heeft om de Franstalige minderheid in de zuidrand van het Gewest te erkennen. Nogal vanzelfsprekend.

Een Vlaanderen met een “harde” grens, die ook door de beide andere Gewesten als blijvend zou worden erkend, zou wellicht op een meer ontspannen manier met die minderheid kunnen omgaan – al dan niet met ondertekening van het Europese Minderhedenverdag. Waarbij een goed stelsel zoals “wonen in eigen streek” op een wettelijke en onpartijdige manier wordt toegepast, bijvoorbeeld. Zonder juridisch betwistbaar geknutsel in de marge van de wet. Zodat het systeem uiteindelijk ook de Franstaligen in de Rand ten goede komt.

Onvermijdelijk wordt er gesproken over “compensaties” voor de splitsing van BHV. Ik deel niet de mening van degenen die zeggen dat daar absoluut geen sprake van kan zijn. Ik vind wel dat de prijs die wordt betaald redelijk moet blijven. Ik zou kunnen leven met een uitdovend inschrijvingsrecht in Brussel, zodat wie dat wil daar kan gaan stemmen – alleen geldig voor de huidige inwoners van de zes faciliteitengemeenten, uiteraard. Ook de rechtstreekse verkiezing van de burgemeesters in de Rand lijkt me aanvaardbaar, vanuit democratisch oogpunt – uiteraard met ingang van 2012. En een herfinanciering van Brussel is in elk geval nodig, dus mag dat ook in het pakket zitten. Als er voorwaarden aan gekoppeld worden, bijvoorbeeld om te vermijden dat het Brussels Gewest het extra geld in gesubsidieerde tewerkstelling steekt. Meer bieden lijkt me niet echt aangewezen. In dat geval is het sop de kool wellicht niet waard.

Gelukkig zit ik niet mee aan tafel, want het zou natuurlijk niet verstandig zijn om vooraf al “toegevingen” aan te kondigen. Maar zo heb ik wel een “benchmark” om het akkoord mee af te toetsen. Eens zien waar Dehaene mee afkomt…

Vogel noch vliegtuig
Maar mega-ster in zijn herfst ?
’t Is Haiku Herman !

–

Patrik Vankrunkelsven heeft aangekondigd dat hij stopt met nationale politiek, en dat kan ik hier niet zonder commentaar laten voorbijgaan.

Patrik was -neen, is- één van de mensen die mij in de politiek heeft geïnspireerd. Het programma dat hij bij de stichting van Spirit uitschreef, is nog steeds het politieke programma waar ik mezelf het best in terugvind. En ook als mens waardeer ik hem enorm. Ik heb hem nooit gesproken. Eén keer heb ik hem gemaild, waarop hij me toen heeft geantwoord. Het was bij zijn overstap naar de VLD. Hoewel zijn antwoord doordacht en overtuigd overkwam, vond ik toen dat hij zich vergiste. Patrik hoorde niet thuis bij de VLD (in tegenstelling tot sommige andere ex-VU’ers die er wel op hun plaats zitten, overigens) – al lijkt het erop dat een bepaalde links-liberale stroming er wel een beetje een thuis heeft gevoeld. Het geeft een vreemd gevoel te lezen dat hij vandaag stelt dat hij zich toen misschien wel heeft vergist. En waren wij, de overblijvers, mét hem wel op hetzelfde dood spoor als vandaag beland ? Het blijft voor altijd een open vraag.

Opmerkelijk bij zijn vertrek is de verwijzing van Vankrunkelsven naar de “nestwarmte” van de VU die hij later niet heeft teruggevonden. Het belang van die “nestwarmte” voor het politieke landschap (op verschillende niveaus) wordt soms onderschat. Zelf werd ik daar vorige zaterdag op een cursus “copywriting” aan herinnerd. De (zeer nuttige en erg goed gebrachte) lessen waarvan ik hier regelmatig feestelijk zal blijven negeren. Selectief, uiteraard. En elders wellicht veel minder…

Overigens zijn de commentaren van Rik Van Cauwelaert en sommige anderen, ook op basis van persoonlijke aantijgingen, beneden alle peil. Vankrunkelsven heeft fouten gemaakt (wie niet ?) maar ik vond hem een degelijk en inspirerend VU-partijvoorzitter en een bekwaam sociaal-liberaal parlementslid. Zijn afscheid is een verlies voor de Vlaamse politiek.

Referenda. Ik heb er een wat dubbelzinnige verhouding mee. Ik ben een principieel voorstander, maar ze vragen om een stuk “opvoeding” en “discipline” bij de kiezer, om ervoor te zorgen dat het referendum over het eigenlijke onderwerp gaat. En ook met de vraagstelling kan er heel wat mislopen. Zo kan een weldenkend mens zich natuurlijk afvragen waarom de Ieren eerst tégen het Verdrag van Lissabon waren, en enkele weken geleden plots vóór. Gelukkig maar, voor de werking van de EU. Maar er zit uiteraard een vreemde nasmaak aan.

Al bij al vind ik het referendum over de Oosterweelverbinding “Lange Wapper” nog redelijk zuiver, ondanks het gesteggel over de vraagstelling. Het is niet verworden tot een “voor” of “tegen” de Antwerpse meerderheid, want die is zelf zeer verdeeld. En ondanks de stemmingmakerij worden er al bij al vrij redelijke argumenten aangehaald. De “bochten” die diverse politici en partijen maakten waren niet allemaal even fraai (sommige wel in het kunstschaatsen, wellicht) maar zijn nu ook weer niet zo onredelijk. Er is in dit verhaal nu eenmaal op gezette tijdstippen nieuwe informatie opgedoken. Vooral, maar niet alleen, onder impuls van de twee actiegroepen (Ademloos en StRaten-Generaal) die voortreffelijk werk hebben verricht – ze hebben bewezen dat weinig mensen een groot verschil kunnen maken als ze een draagvlak kunnen activeren, en dat is verheugend voor de gezondheid van de democratie in Vlaanderen (en bemoedigend voor ondermeer het Actiecomité Lijn 12). Aan de andere kant is de BAM er –wegens arrogantie van de macht die níet bij een democratie past- er niet in geslaagd om een nochtans niet zo slecht dossier behoorlijk te communiceren.

In een referendum is het natuurlijk essentieel om te weten wat de gevolgen van een stem zullen zijn, dus hoe een bepaald resultaat zal worden geïnterpreteerd. Dat is voor een deel altijd koffiedik kijken, en dus ook hier. Maar het lijkt erop dat er wat asymmetrie geslopen is in de interpretatie : een “ja” zal volgens mij worden gezien als een quasi blanco cheque voor de BAM-plannen. Die zijn gedurfd (en Antwerpen verdient echt wel wat meer “opvallende architectuur”) maar zeer onvolmaakt, en onduidelijk op het vlak van de consequenties voor de omwonenden van de geplande infrastructuur. Een “neen” opent de deur voor veel meer nuances (tenzij een al te sterk “neen” dat wellicht ook weer te veel het Arup-Sum-traject zou promoten). Bij afweging, en overeenkomstig het standpunt dat ik als kandidaat bij de Vlaamse verkiezingen innam, zou ik “neen” stemmen. Het ideale resultaat zou ik een hoge opkomst vinden, en een niet te ruime meerderheid (laat ons zeggen rond 55%) voor “neen”. Al heb ik natuurlijk niet de pretentie om een stemadvies te geven aan de mensen van “’t Stad” ! Die zijn verstandig genoeg om zelf te beslissen.

Er is een nieuwe Vlaamse regering. Er werd een regeerakoord onderhandeld, de posten werden verdeeld en netjes op elf juli kregen de nieuwe ministers ook een gezicht.

In de eerste plaats valt de stijlbreuk op tegenover de onderhandelingen over de nieuwe federale regering in 2007. Niet alleen verliep alles in Vlaanderen veel vlotter (wat bij gebrek aan communautaire dimensie niet helemaal verwonderlijk is), de discussie werd ook niet op de straatstenen en voor de camera’s gevoerd. Wellicht heeft ook het grote regietalent van minister-president Kris Peeters daarmee te maken.

Inhoudelijk geldt natuurlijk vooral dat “the proof of the pudding is in the eating”. In het regeerakkoord zie ik een aantal sterke punten : de extra aandacht voor kinderopvang, de brede school, de vrij doordachte uitbouw van de sociale bescherming, de bijkomende middelen voor kinderopvang… Ook wat de prioriteiten die ik in mijn verkiezingscampagne vooropstelde betreft, zie ik vooruitgang : er worden stappen gezet in de richting van meer innovatie, meer groene energie en een sterker openbaar vervoer. Al had het hier en daar toch wat meer mogen zijn, wat mij betreft. Over werkgelegenheid ga ik me om professionele redenen nu niet uitspreken, maar het bijna-afschaffen van de jobkorting is natuurlijk een goede zaak (helemaal afschaffen zou nog beter zijn geweest). Ook de voorzichtige aanzet om te komen tot persoonsgebonden budgetten in de zorgsector kan ik wel waarderen.

De communautaire strategie waarvoor gekozen wordt, is opmerkelijk en wat mij betreft erg interessant. De essentie is het optimale gebruik van de eigen bevoegdheden, die er toe moet bijdragen dat de federale verantwoordelijken en de franstalige partijen zelf vragende partij worden voor een grote onderhandelingsronde. Dat is alvast een aanpak die veel meer perspectieven biedt dan de dwaze premisse uit het vorige Vlaamse regeerakkoord dat de Vlaamse partijen die het ondertekenden er federaal voor moesten zorgen dat er vooruitgang zou worden geboekt, om daaraan dan een hele bundel eisen te koppelen waarvan de moeilijkste (de splitsing van BHV) zelfs “onverwijld” moest worden uitgevoerd.

Natuurlijk zie ik ook minpunten. Het vooropgestelde beleid op het vlak van milieu en ruimtelijke ordening lijkt me onvoldoende ambitieus. Maar vooral over het begrotingsbeleid maak ik me zorgen. Vlaanderen moet absoluut zo snel mogelijk een structureel financieel overschot opbouwen. Niet om de federale begrotingscijfers te doen kloppen (desnoods wordt moet het Vlaams overschot op één of andere “ESR-neutraal” worden gemaakt, zodat Europa het niet meetelt), maar wel omdat dat nodig is voor de Vlaamse toekomst.

Uit de invulling van de ministerposten vallen enkele lessen te trekken. CD&V bleef zijn eigen zelf : het stuurde de verwachte namen en hield de bevoegdheden waaraan de eigen zuil het meest gehecht is voor zich. De sp.a blijft een partij in moeilijkheden : de prijs die wordt betaald voor het behoud van de bevoegdheid over onderwijs (om welk verschil te maken ?) en voor “één minister meer dan de N-VA” is hoog. Dat partijvoorzitter Gennez bovendien Frank Vandenbroucke dumpte (want dat is het gepaste woord) is een zoveelste voorbeeld van het onbegrijpelijke personeelsbeleid van de partij. Al verstevigt Gennez wel de eigen positie. N-VA-voorzitter Bart De Wever toont zich tenslotte een uiterst efficiënt onderhandelaar en een meester-tacticus. De komst van Philippe Muyters is een prachtige zet, en de man krijgt bovendien meer bevoegdheden dan op zijn naamkaartje zullen passen.

Overigens zie ik totaal geen democratisch probleem in het aanduiden van ministers van buiten het Vlaams Parlement. Integendeel. De kiezer kiest het parlement, dat bepaalt het beleid en controleert de regering. Het parlement kiest de regering. Er is geen enkele reden waarom dat parlement zich zou beperken tot de eigen leden. In Nederland bijvoorbeeld stappen er traditioneel maar weinig parlementairen over naar de regering. Dat versterkt het parlement, want dat werkt een stuk onafhankelijker. Bovendien verwordt het parlement zo veel minder tot een “wachtkamer voor kandidaat-ministers”. Het maakt de verkiezingscampagne ook zuiverder : we kiezen parlementsleden, geen ministers. En ook de regering wordt versterkt via het inbrengen van bekwame buitenstaanders. Leve de niet-verkozen ministers !

Daarmee is de Vlaamse regering in principe weer voor vijf jaar vertrokken. Afwachten of de kans op een “goed bestuur” die er duidelijk is toch weer niet gaat verzanden in een “geen keuze”-beleid à la CD&V of wordt overschaduwd door symboolbeleid (waar de sp.a sterk in is) of een verlies van de communautaire koelbloedigheid (die van de N-VA-achterban wordt gevraagd, opdat de strategie zou kunnen werken).

Ondertussen stel ik voor om aan Frank Vandenbroucke het SLP-partijapparaat op een presenteerblad aan te bieden. We hebben daarbij niets te verliezen : al het lukt, dan hebben we een overlevingskans mét een sterk sociaal-liberaal boegbeeld.