Tom Bevers

14 oktober.  Eén jaar na de gemeenteraadsverkiezingen.  Een mooie dag voor de democratie, en mooie dag ook voor N-VA/PLE.  En daarmee ook voor mijzelf.  Ik herinner me het ongeloof en de vreugde om de twee stemmen en de ene zetel verschil.  Maar ook het besef dat we daarmee nog niet de kaarten in handen hadden.  Wat de zoete smaak van de overwinning toch een beetje bitterzoet maakte.

De dagen nadien werd die bittere smaak sterker.  Dat was uiteraard het gevolg van de coalitievorming, en dan vooral de rol die de sp.a daarin speelde.  De toezegging vóór de verkiezingen om na twaalf jaar coalitie met CD&V niet automatisch terug met die partij in zee te gaan en de eerste gesprekken lieten ons vermoeden dat er op zijn minst ernstig kon worden gesproken.  Maar daaraan werd dan plots abrupt en zonder goede verklaring een einde aan gemaakt.  Ik vond en vind dat we een fatsoenlijke uitleg verdiend hadden.  Eén die steekhield.  Ik blijf ervan overtuigd dat er inhoudelijk een sterk verhaal kon worden geschreven.  En dat de “argumenten” die we kregen of opvingen ofwel absoluut geen steek hielden, ofwel ook al vóór de verkiezingen bekend waren (de nationale N-VA was op 13/10 dezelfde partij als op 15/10; daarmee niet willen samenwerken is onverstandig maar legitiem – maar als je dat vindt moet je dat ook vooraf durven zeggen).   Misschien kan er nu, een jaar later, nog eens een toelichting vanaf.  Tussen mensen die ernstig met lokale politiek bezig zijn en (zouden moeten) beseffen dat ze elkaar op één of andere manier altijd “nodig” zullen hebben, moet dat toch kunnen ?

Ik blijf er ondertussen van overtuigd dat belangrijke beleidsbeslissingen die het voorbije jaar genomen zijn er met een andere meerderheid ook anders zouden hebben uitgezien.  En dat geldt wellicht ook voor het meerjarenplan dat ondertussen nog altijd in opmaak is (een dynamisch bestuur zou dat vóór de zomer hebben afgeleverd, overigens).  Verkiezingen maken wel een verschil – en coalitie-onderhandelingen ook, dus.

Nu, het blijft bijzonder aangenaam om samen te werken in een tienkoppige, sterke fractie.  Dát resultaat nemen ze ons in elk geval niet af.  Zodat één jaar na 14 oktober toch vooral een feestelijke herinnering blijft.

Gert Raeijmakers is een goede cafébaas.  Toegegeven, dat weet ik niet echt uit eigen ervaring, maar dat ligt niet aan hem.  Ik ben geen groot caféganger.  Nooit echt geweest, maar ook toen ik frequenter aan de toog hing was dat niet zo heel vaak in café Rex; ons “stamcafé” was bij Den Block aan het Heuvelplein.  Maar Martin Soeterbroek deed destijds Rex wel draaien, ook nadat het gebouw in handen kwam van het gemeentebestuur (dat zo het café van de appartementsdood redde).  En toen Martin aangaf dat het voor hem “hoogste tijd” was om te stoppen, nam Gert het café even succesvol over.  Dat zal wel niet altijd gemakkelijk zijn, en verdient dus waardering.

Gert is ook politiek actief.  Vóór zijn overname van Rex zat hij in de gemeenteraad, en nadien werd hij voorzitter van de Essense CD&V.  Op dat vlak is het al helemaal niet aan mij om te oordelen of hij dat goed doet, natuurlijk, maar uit het feit dat hij er nog steeds zit leid ik af dat zijn partij dat wel vindt.  Dat zal ook wel niet altijd gemakkelijk zijn… Ik waardeer iedereen die zich inzet voor de lokale politiek, en als cafébaas is hij ongetwijfeld goed geplaatst om mee de vinger aan de pols te houden in Essen.  Dat is belangrijk.

Maar Rex is wel een gemeentelijk gebouw, en het café is aan hem in concessie gegeven.  Dat betekent dat hij bepaalde regels moet naleven.  In de concessieovereenkomst staat : “De concessiehouder moet zich te opzichte van de klanten onthouden van enige vorm van discriminatie, uitsluiting, beperking of voorkeur omwille van ras, geaardheid, of om ideologische en filosofische redenen.”  Terecht eist het gemeentebestuur dat iemand die een gemeentelijke inrichting uitbaat dat op een neutrale manier doet.  Maar cafébaas Gert kwam daarbij enkele keren in conflict met partijvoorzitter Gert.  Bij de gemeenteraadsverkiezingen, waarvoor hij kandidaat was, hingen er CD&V-affiches in zijn café.  Die werden toen naar verluidt na een melding bij het gemeentebestuur weggehaald.  Maar bij de parlementsverkiezingen hingen ze er opnieuw.  Na een eerste melding werden ze even weggehaald, al vond het schepencollege toen al dat de concessie eigenlijk wél toeliet dat ze er hingen.  Gert bleef, onder meer op Facebook, ook volharden : op vragen over de affiches antwoordde hij staalhard dat hij die daar mocht hangen.  En op de verkiezingsdag kleurde zijn café dus opnieuw oranje.

Eén van de meldingen kwam van mij.  Ik werd er namelijk door kiezers vanuit heel verschillende hoeken (van PVDA en Groen tot Open Vld en N-VA) op aangesproken dat het toch wel vreemd was, die partij-affiches in een gemeentelijk gebouw.  Omdat het schepencollege er blijkbaar niet in slaagde om de concessieovereenkomst juist te interpreteren, stapte ik dan maar naar het Agentschap Binnenlands Bestuur.  Dat ondertussen besliste dat ik uiteraard gelijk heb : de concessieovereenkomst verbiedt het ophangen van partij-affiches in café Rex.  Magda ? Neen, dus.  Dat wist het schepencollege ongetwijfeld zelf ook, er zitten voldoende juristen in.  Maar blijkbaar kwam het politiek net iets te goed uit dat die affiches daar hingen.  Niet netjes.

Maar goed, nu is de knoop dus doorgehakt.  Ik ben blij met die beslissing, omdat ze duidelijkheid schept.  En er hopelijk mee toe bijdraagt dat cafébaas Gert terug het vertrouwen kan winnen van de hele gemeenteraad, en niet alleen van zijn eigen partij.  Het zou jammer zijn dat de uitbating van Rex een politiek vraagstuk wordt, en het café als partijlokaal wordt aanzien.  Daar heeft Rex alvast geen baat bij, en cafébaas Gert zou dat moeten weten.  Terwijl partijvoorzitter Gert buiten het café gewoon zijn ding kan blijven doen, natuurlijk.

De kogel is door de kerk.  Of beter : door de loods.  De rangeerloods, goederenloods of douaneloods aan Hemelrijk, hoe u ze ook wil noemen, zal na de restauratie voor 54 jaar in erfpacht worden gegeven aan de BVBA Robotland.  Dat geeft ongetwijfeld niet alleen mij een dubbel gevoel : op zich is Robotland een interessant idee van een Essense ondernemer, dat als het slaagt een meerwaarde kan betekenen voor Essense bedrijven en Essense scholen.  Maar moeten we daar nu echt de loods voor afstaan ? Aan een erg lage prijs bovendien : Robotland betaalt een vaste prijs van 38.846,99 EUR per jaar, met daarbovenop een variabel bedrag per bezoeker.  Om aan het bedrag van 60.000 EUR per jaar te komen dat CD&V-voorzitter in zijn “oproep tot redelijkheid” -o ironie- vooropstelde te komen, moet het project jaarlijks 171.530 bezoekers trekken, toch al gauw iets meer dan de 100.000 die het project zelf vooropstelt in zijn meest optimistische plannen.  Dat gaat dus niet gebeuren. Bovendien maken we ons als gemeentebestuur afhankelijk van een bezoekersaantal waar we zelf heel weinig aan kunnen veranderen. En zelfs 60.000 EUR per jaar is maar 5.000 EUR per maand, voor een gigantisch gebouw waarvan de waarde op 5,4 miljoen EUR is geschat.

We hebben meegeholpen om de overeenkomst zo correct mogelijk te krijgen en om procedureproblemen te vermijden – onder meer door erop te wijzen dat het gemeentebestuur pas iets in erfpacht kan geven als het ook eigenaar is (dat lijkt evident, maar niets is zomaar wat het lijkt).  Maar ze goedkeuren, dat ging echt niet.  Daarvoor is de overeenkomst niet goed genoeg.  Ik kan me voorstellen dat er iets op tafel zou hebben gelegen dat wél goed genoeg is, een project waarvan de maatschappelijke en de financiële meerwaarde opwegen tegen de miljoenen overheidsgeld die in het gebouw geïnvesteerd zijn.  Robotland doet dat niet.  In de plaats zouden we dan veel beter de loods verder zelf hebben ontwikkeld om er een polyvalent centrum voor de verenigingen van te maken, zoals wij twee maanden geleden voorstelden.

De erfpachtovereenkomst met Robotland werd goedgekeurd door CD&V en sp.a, al heb ik die laatste partij nooit en nergens het voorstel horen verdedigen.  Dat doet ook twijfels rijzen over het echte draagvlak voor de beslissing.  Hoe is het dan toch zo ver kunnen komen ? Mijn analyse is dat de meerderheidspartijen in een fuik zijn beland.  Bij de laatste oproep voor een invulling van de loods kwamen er maar vijf projecten, waarvan twee min of meer levensvatbare.  Toen had men moeten beseffen dat dit te precair was, en zeker toen er nog één afviel wegens onvoldoende financiële draagkracht had de stekker eruit getrokken moeten worden.  Tenzij men bereid was om het alternatief, de loods zelf ontwikkelen, nog steeds als volwaardige piste te beschouwen.  Dat was alleszins onze redenering, maar vooral CD&V had zich erop vastgepind om van het lastige gebouw vanaf te raken.  Zodat er maar met één kandidaat werd onderhandeld.  Die uiteraard het onderste uit de kan haalde.  Goed voor hem, maar niet voor de gemeente.

Waarom moest men van het gebouw vanaf ? Om een mix van redenen, denk ik.  Voor sommigen verhinderde het wellicht andere plannen met andere gebouwen, voor anderen was het meer een zaak om zich van het verwijt te ontdoen dat er geld werd gestoken in een gebouw zonder bestemming.  Anderen raakten mogelijk iets te enthousiast over Robotland.  Maar het resultaat is dat men zich in de fuik liet vangen en hoe langer hoe minder nog een weg terug zag.  Zodat Robotland de vis kon binnen halen.

Nogmaals, dat is een interessant, zelfs enthousiasmerend project.  Ik zal er met plezier en interesse een kijkje gaan nemen.  Maar ik zal het niet kunnen laten om rond te kijken en me de deal te betreuren die we als gemeentebestuur hebben afgesloten.  Zéker als het een groot succes wordt, wat ik de initiatiefnemer toewens.  Want dan zal het helemaal zo zijn dat de gemeenschap het met de kruimels moet stellen.

En dat 54 jaar lang.  Daar moet ik ook nog aan wennen, dat we gisteren een besluit hebben genomen met een dergelijke draagwijdte : het grootste publieke gebouw in onze gemeente, het grootste monument ook, hebben we voor 54 jaar in erfpacht gegeven.  Het soort beslissing waar elke mandataris hopelijk meer dan twee keer over heeft nagedacht – of je er nu voor of tegen stemt.

De gemeenteraad van gisteren was er één op het scherp van de snee.  Dat was voorspelbaar, want er stonden enkele hete hangijzers op de agenda.  Toch werd het nooit persoonlijk, en bleef er ook na de wat pittiger agendapunten ruimte om vervolgens over andere zaken een consensus te vinden.

Dat de pogingen om onze bedenkingen bij de structuur “vzw Kobie” gingen gebruikt worden om te proberen te laten uitschijnen dat we tegen de activiteiten van die vzw of -erger- tegen hen werk van de vrijwilligers binnen die vzw zouden zijn, was voorspelbaar, maar CD&V en sp.a hadden samen duidelijk beslist om nog eens het onderste uit de kast te halen om ons mordicus als “Tegenpartij” neer te zetten.  Dat Kobie als vzw gemakkelijker bepaalde optredens kan vastleggen dan het geval zou zijn als gemeente, zal wel kloppen.  Hoe dit verantwoordt om grote stukken cultureel beleid zomaar aan de normale procedures van het gemeentebestuur te onttrekken -zoals grote contracten tekenen zonder dat er ooit iemand een budget voor had voorzien- blijft me ontgaan.  Dat is immers het kernprobleem : een budget binnen een vzw is niet bindend voor de raad van bestuur of het dagelijks bestuur, en dus is de “controle” die de gemeenteraad erop zou hebben een lachertje.  Als CD&V en sp.a ernstig nemen wat ze gisteren stelden, dan voeren we daar binnen de vzw via een huishoudelijk reglement een limiet op in (pakweg : er mag hoogstens 10% van de goedgekeurde begroting afgeweken worden, anders is een formele begrotingswijziging in de algemene vergadering nodig).  Neem daarnaast het engagement ernstig om meer sámen met in plaats van náást de verenigingen te werken, en het komt nog goed met Kobie.

Over die verenigingen ging het ook bij de discussie over de bestemming van de goederenloods aan Hemelrijk.  Dat de raad hierover eigenlijk voor de eerste keer sinds de aankoop van die loods meer dan tien jaar debatteerde, zegt heel veel.  Meer nog dan Kobie werd in de voorbije jaren het Autonoom Gemeentebedrijf (AGB) gebruikt voor een parallelle besluitvorming.  Dat daaraan gisteren een einde is gekomen door de voltallige gemeenteraad tot raad van bestuur van het AGB uit te roepen, is op dat vlak alvast een grote stap vooruit.  Maar de discussie over de loods is niet afgelopen.  We weten nu enkel dat een (krappe) meerderheid niet onvoorwaardelijk kiest voor een verenigingsfunctie voor de hal.  Maar ooit is er een positief besluit nodig.  Het recht van de gemeenteraad om hierover te beslissen, in elke richting die ze wil, werd gisteren alvast door niemand in vraag gesteld.  Ik heb de hoop uitgesproken dat de beslissing een groter draagvlak zou krijgen dan 13 van de 25 raadsleden.  Dat is misschien naïef.  Ik zou eigenlijk al blij zijn als de keuze die wordt gemaakt écht gedragen wordt door een meerderheid van de raadsleden, los van fractiediscipline.  Ik vrees dat die wens van nog meer naïviteit getuigt, maar ik word graag blij verrast.

Ik wil nog even terugkomen op het kind en het badwater waarover ik het in het vorige stukje had.  Ik had het misschien beter in het Engels gezegd… if it ain’t broke, don’t fix it.  Want het “probleem” met de adviesraden is er volgens mij vooral één in het hoofd van sommigen in het gemeentehuis.  Inderdaad, de seniorenraad functioneert meer als koepel van de seniorenverenigingen dan als adviesraad.  Al geven ze wel veel adviezen.  Vooral over mobiliteit.  En verwachten ze daar dan ook nog antwoorden op.  Om in het Engels verder te gaan… so what ?

Als het gemeentebestuur graag meer adviezen wil over het seniorenbeleid, dan moeten ze dat vooral vragen.  En verder mogen ze er trots op zijn dat verschillende seniorenverenigingen in Essen regelmatig de handen in elkaar slaan en allerlei initiatieven nemen.  En ja, daar heeft het gemeentebestuur ook wat werk mee.  Maar dat hoort erbij als je “trots” wil zijn op je verenigingsleven.  Helpt het dan iemand vooruit dat we de erkenning van die seniorenraad als adviesraad intrekken ? Wordt er iemand beter van als we het over de “seniorenkoepel” hebben ? Dat lijkt toch onvermijdelijk op een “bedankt, maar we hebben uw goede raad niet meer nodig” voor de mensen die er nu actief in zijn ? Overigens… het lijkt me nogal wiedes dat de seniorenraad zich ook om de mobiliteit in Essen bekommert : dat is nu eenmaal iets waarvan de senioren wakker liggen.  Je zou ook voor minder, in Essen ! Het zou vooral het tegendeel zijn dat zou moeten verbazen.

En ja, natuurlijk moeten adviesraden zich aanpassen en met hun tijd meegaan.  Naar manieren zoeken om het beleid efficiënter te beïnvloeden, om meer inspraak vanuit hun achterban te realiseren, om een divers verenigingsaanbod nog beter te… overkoepelen.  Misschien dat een jeugdraad zelf al wat spontaner zo’n vernieuwingstraject opzet dan een seniorenraad, maar wat dan nog ? Een gemeentebestuur dat ook zelf écht inspraak wil, en dat niet ziet als een lastige verplichting of een risico om van een al genomen beslissing te moeten afwijken (wegens ondoordacht), lijkt me in elk geval het beste vertrekpunt.  Het is wellicht beter om daar tijd in te steken dan in discussies over semantiek en hier en daar een extra inspanning voor een ambtenaar.

Ik begrijp het wel, de tijd die wordt gestoken in het ondersteunen van de seniorenraad, die kan niet in de vzw Kobie worden gestopt, natuurlijk.  Of gaat het daar toch niet over ?