Tom Bevers

Sinds 1966 wordt er in Essen jaarlijks een Burgemeestersbal, later Burgemeestersfeest genoemd, georganiseerd. Door een comité van vrijwilligers, waarbij de opbrengst naar goede doelen gaat. Zo staat het ook op hun website : “Elk jaar organiseert de burgemeester en een comité het jaarlijkse Burgemeestersfeest, met als doel zo veel mogelijk geld in te zamelen voor goede doelen.” Voor de organisatie wordt ruim gebruik wordt gemaakt van gemeentelijke middelen : het gaat door in de Heuvelhal, en ook op personeelsinzet en materiële hulp wordt niet gekeken. Want het is dus voor een goed doel, en eigenlijk is het “Burgemeesterfeest” iets van de hele gemeente, toch ? De burgemeester was dan wel het uithangbord, de traditie op zich was onafhankelijk van wie er op dat moment burgemeester was, zo leek het althans. Ze ging dan ook ononderbroken over van Herman Suykerbuyk op Frans Schrauwen en vervolgens Gaston Van Tichelt. En al kon je je al eens de vraag stellen wie die goede doelen eigenlijk koos en op welke basis, een gezellig feest waarvan de opbrengst zinvol gebruikt wordt, waarom niet natuurlijk ?

Op 15 oktober ontving het gemeentebestuur nochtans een bericht van het Burgemeestersfeestcomité. Ze trekken er de stekker uit. In 2025 komt er geen Burgemeesterfeest. Dat was wel al gepland, voor 11 en 12 januari. De Heuvelhal lag vast. Maar het gaat niet door. Wat zou daarvoor de reden kunnen zijn ? Het bericht kwam er vóór duidelijk werd wie er in Essen burgemeester zou worden. Bovendien wist het organiserend comité uiteraard dat Gaston Van Tichelt niet langer burgemeester zou zijn, dat had die zelf al lang bekend gemaakt. En met Geert Vandekeybus, de waarschijnlijke burgemeester na 13 oktober, is er geen contact geweest, dus weten ze bij het comité ook niet of die al dan niet het nieuwe uithangbord zou willen zijn. Wat nu met al die goede doelen die ook dit jaar ongetwijfeld weer op steun rekenden ? Wat met de ambitie om de Essenaren samen te brengen ? Dat waren toch de doelstellingen van het comité, niet ?

Of zou het dan toch zo zijn, zoals een enkele kwatong mogelijk al eens heeft beweerd, dat het Burgemeestersbal/-feest vooral doorging tot meerdere eer en glorie van de cd&v-burgemeester en zijn partij ? Zodat het feest zijn belangrijkste doelstelling verloren heeft, nu cd&v niet langer de burgemeester levert ? Was het de bedoeling om op 11 en 12 januari burgemeester Steff Nouws in de kijker te zetten – en niet burgemeester Geert Vandekeybus of Arno Aerden, bijvoorbeeld ? Daar lijkt het nu toch wel een beetje op.

Maar wat dan met die uitgebreide gemeentelijke steun al die decennia ? Was dat dan eigenlijk steun voor de cd&v-propagandamachine ? En wat met die goede doelen ? Die verdienden elk steuntje in de rug, en ze hebben uiteraard volledig gelijk dat ze op het aanbod ingingen. Ook al moesten ze in ruil op de foto met de burgemeester en de cd&v-voorzitter (of neen, de voorzitter van het organiserend comité eigenlijk, dat is natuurlijk niet hetzelfde). Maar werden ze zo toch ook niet voor de kar van de partij gespannen ? En dienden ze ook niet als schild tegen kritiek vanuit de oppositie – want een partijfeestje met overheidsgeld, dat hoort natuurlijk niet.

Goed gezien hoor. En deontologisch heel bedenkelijk. Ik ga er niet te veel woorden meer aan vuil maken. Voorbij is voorbij. Nogmaals, het is al wie er een cent aan heeft verdiend gegund. En ook al ben ik er zelf niet zo vaak geweest, gezelligheid mag zijn prijs hebben. Maar één keer wil ik het toch gezegd hebben.

Na de verkiezingen volgt natuurlijk de analyse van het resultaat… N-VA/PLE bevestigde zijn sterke positie in het Essense politieke landschap, en deed er nog een schepje bovenop. Nadat voorganger VU in 1994 en 2000 telkens 2 zetels behaalde, verwierf N-VA/PLE 5 zetels in 2006, 9 zetels in 2012 en een heel nipte 10^e zetel in 2018. Dat werden er nu 11, met nog eens 5% van de stemmen erbij en nét geen 40%. De laatste keer dat een partij in Essen dat percentage haalde was in 1994, met de CVP van lijsttrekker-burgemeester Herman Suykerbuyk – dat is dertig jaar geleden.

Nadat we de vorige verkiezingen steeds de indruk hadden dat de winst van elders kwam – we hebben in de loop der jaren de rest van de oppositie “opgegeten” – is ze deze keer bovendien ook echt afkomstig van cd&v. Die partij viel in 2000 terug op 35% van de stemmen, en is sindsdien rond dat percentage blijven schommelen, onder leiding van eerste Frans Schrauwen en vervolgens Gaston Van Tichelt. Gisteren wijzigde voor het eerst deze eeuw hun stemmenaandeel substantieel.

Naast het verlies voor CD&V zit de verklaring voor ons succes deze keer wellicht in (opnieuw) een heel sterk team met verschillende mensen die de kiezer aanspreken, een bekende en populaire lijsttrekker, de belofte om met een andere stijl te besturen en een inhoudelijk verhaal dat steek houdt.

Had er nog meer ingezeten ? Ik denk alleen als Vooruit minder sterk voor de dag zou zijn gekomen. Ook daar is wat langer in de tijd terugkijken leerzaam.  In 1994 haalde de SP 4 zetels in de Essense gemeenteraad. In 2000, 2006, 2012 en 2018 haalde de socialistische lijst (SP of sp.a) telkens eveneens 4 zetels. In 2006 stapte de partij in de meerderheid, maar dat leek voor hun kiezer geen verschil te maken in de ene noch de andere richting. De percentages achter de 4 zetels schommelden wel, maar daar ga ik even abstractie van maken. Nu gaat de partij meer dan 7% Vooruit en slepen ze niet alleen de zolang verhoopte 5^e zetel, maar zelfs een 6^e in de wacht. En worden ze voor het eerst sinds 1994 opnieuw de tweede partij in Essen, vóór cd&v deze keer.

Wellicht speelde hun jarenlange coalitie met cd&v nu voor het eerst echt in hun electoraal voordeel, en verkozen een deel van de kiezers van die coalitie nu een verderzetting onder leiding van Arno Aerden, die ook een heel mooi persoonlijk resultaat neerzet. Neem daarbij de herwonnen geloofwaardigheid van de nationale partij, onder Conner Rousseau, een sterke lijst, een degelijke campagne en de algemene erkenning dat hun schepenen de voorbije jaren goed werk hebben afgeleverd, en je komt aan 6 zetels. Waarmee -eerlijk is eerlijk- Vooruit ook bewees dat we ongelijk hadden in onze campagne door een stem voor hen als één voor een verderzetting van het cd&v-bestuur af te schilderen. Al is het toch vooral het resultaat van cd&v dat daarvoor de verklaring is.

Cd&v dan. Laat ik eerst stellen dat ik het moedig vond van Steff Nouws om het gewicht van de Essense christen-democratie op zijn schouders te laden, na het toch enigszins abrupte afscheid van Gaston Van Tichelt. Maar al bij de lijstvorming en nog meer in de campagne bleek het gewicht te zwaar, en vreemd genoeg heeft cd&v er dan niet voor gekozen om het nog wat te spreiden. De dans op twee benen -we hebben uitstekend bestuurd en zijn de beste garantie voor vernieuwing- bleek ook niet te werken. Dat zowel Dirk als Nore Konings verkozen werden toont aan dat beide pistes potentieel hadden, maar niet kiezen is vaak óók verliezen. Natuurlijk levert dat een aantal pijnlijke resultaten op – ik had sommige cd&v-ers echt wel meer gegund – maar bij een partij die bijna 12% inlevert blijft onvermijdelijk niemand echt ongehavend. Op beide Koningsen misschien na dan, en ook wel Brigitte Van Aert die persoonlijk nauwelijks stemmen inlevert.

Over het Vlaams Belang kan ik kort zijn. De partij had gehoopt te groeien op basis van goede nationale resultaten, maar zoals ook elders blijkt dat alleen te werken als je mensen in huis hebt die die resultaten ook plaatselijk kunnen vertalen. Quod non. Ook de afschaffing van de stemplicht heeft mogelijk een deel van hun kiespotentieel thuisgehouden.

Over die afschaffing wil ik het later nog eens hebben. Toch dit : hoewel het opviel dat weinig jongeren hun weg naar het stemlokaal vonden, raakten de vier protagonisten die samen met hun lijsttrekkers het debat voor de Jeugdraad voerden verkozen. Eén daarvan is dan wel ouder dan 30, maar dat wordt gecompenseerd door Emma Lambregts van Vooruit (28).

Het woord “historisch” wordt te veel gebruikt, maar de resultaten van gisteren in Essen verdienen wel degelijk dat adjectief. Nu moet er een meerderheid worden gevormd en dan kan Geert Vandekeybus zich bij de gouverneur aanbieden om de eed af te leggen. Ook daarover ongetwijfeld later nog meer.

Ondertussen wens ik alle verkozenen – en degenen die hen in de raad gaan vervangen als ze niet zouden zetelen – veel succes toe. De Essenaren vertegenwoordigen, vanop welke stoel in de raadszaal ook, is een absoluut voorrecht dat het verdient om te worden gekoesterd. En ook felicitaties en dank voor iedereen – kandidaat of niet – die zich voor of achter de schermen voor één van de verkiezingscampagnes heeft ingezet. Affiches, folders, brieven, online posts… ze komen er allemaal niet vanzelf, en die inzet voor onze democratie verdient waardering.

„I was once the next president of the United States” – zo begon Al Gore zijn speeches nadat niet hij maar George W Bush de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2000 had gewonnen. Vanavond zullen er in Essen ook enkelen zijn die de volgende burgemeester waren, of de nieuwe „coming (wo)man” in de gemeenteraad. We zijn met 87 kandidaten, 25 van ons zullen er verkozen zijn, 62 niet.

In 2000, enkele weken vóór de cliffhanger met Gore en Bush in Florida, was ik bij de laatste groep. Ik haalde geen zitje in de gemeenteraad. Aan mijn inzet zal het niet geleden hebben, toen. Aan mijn ideeën wellicht ook niet, want die waren niet zo verschillend van degene die ik nadien had toen ik wel verkozen werd. Maar onze partij deed het niet zo goed als gehoopt. Ook al hadden we hard gewerkt en op sommige terreinen voor echte verandering gezorgd. Maar CD&V plukte de vruchten van het beleid, en VLD van wie daar niet tevreden mee was. De VU had ook de nationale wind niet mee – de partij zou geen jaar na de verkiezingen ook splitsen.

Om maar te zeggen, je hebt het nooit helemaal in de hand. Het persoonlijk resultaat dat we met zijn 87 morgen gaan halen, hangt van zoveel factoren af. Een goede stembusuitslag is dan ook geen reden om met het hoofd in de wolken te gaan lopen, en wie minder stemmen haalt dan verhoopt moet zich daardoor ook niet laten ontmoedigen. Ook buiten de gemeenteraad, ook zonder sjerp, is er leven in de politiek. En de kansen kunnen keren. Het blijft in elk geval de moeite waard om te proberen een verschil te maken voor Essen.

Al Gore heeft via zijn inzet voor het klimaat baanbrekend werk verricht en mogelijk meer invloed gehad dan wanneer hij wel president zou zijn geweest. En na Bush kwam Obama.

Foto : doortocht van het Oranjelegioen in Boedapest, 11/10/2024

Op de zaterdag juist voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 zijn we naar de politie geweest, om klacht neer te leggen tegen onbekenden. Iemand had de nacht voordien onze partijnaam her en der op de straat en op privédomein geschilderd, duidelijk met het doel om ons te beschadigen.

Zes jaar later was het een anonieme advertentie in De Echo. In de laatste uitgave voor de verkiezingsdag, zodat we zeker niet meer konden antwoorden – de sociale media waren toen nog niet wat ze nu zijn.

Blijkbaar is er iets dat maakt dat in de laatste dagen voor de verkiezingen de drang toeneemt om zonder zichzelf bekend te maken te proberen partijen of kandidaten te beschadigen. Met verzonnen accounts op sociale media, brieven, advertenties… of door te proberen op andere manieren allerlei geruchten te verspreiden. Deze keer heeft een anonieme Essenaar (?) beslist om zich via een (dure !) brievencampagne tegen Robin en Geert te keren. Zodat die nu op hun beurt naar de politie zijn moeten stappen. De verwijten snijden natuurlijk geen hout, ze zijn zelfs redelijk belachelijk. Robins bedrijf sponsort al vijf jaar een Essense voetbalploeg. Tja, half het schepencollege zit in het bestuur van één van de voetbalclubs – tof dat ze zich zo mee voor Essen engageren, denk ik dan. En Geert brengt de democratie in gevaar omdat hij zich “kwaad” heeft genoemd. 18 jaar geleden dan nog. Je kan van elke politicus wel een uitspraak vinden waarin die zichzelf kwaad/woedend/razend verklaart om iets. Als je op deze site zoekt, vind je er zelfs van mij – tip : meestal gaat het dan over de NMBS.

Ik ben de eerste om te vinden dat je kritisch moet zijn over politiek, op alle niveaus, maar in een democratie kan en moet dat met open vizier – en zoveel mogelijk op de bal en niet op de man/vrouw, om het in de gepaste voetbaltermen te stellen. En als je echt denkt dat er deontologisch iets aan de hand is, dan bestaan daar de nodige organen voor – waar je vaak wél anoniem terechtkan – maar waar je klacht eerst zal worden onderzocht vooraleer er iets mee gebeurt.

In de gemeenteraad in Essen hebben we de heel goede traditie om te focussen op inhoud, en niet op personen. Ook al zijn we geen heiligen en is politiek mensenwerk, wat maakt dat er soms iets wordt gezegd dat de mens achter de politicus raakt, ik hoop toch dat dat zo blijft, hoe de nieuwe raad er na 13 oktober zal uitzien.

Hopelijk blijven nieuwe anonieme initiatieven in de volgende dagen ook uit. Overigens, in een kleine gemeenschap als Essen is het na een tijdje altijd wel min of meer bekend wie erachter zit. Wie over mij iets wil zeggen mag dat gewoon naar mij mailen, trouwens. Ik zal het dan hier publiceren en beantwoorden.

De kandidatenfolder. Het is een klassieker in zijn genre. Elke partij geeft een folder uit met alle kandidaten, met een foto (of enkele foto’s) en een korte beschrijving. Soms het „smoelenboek” genoemd in het vakjargon. Daarbij zijn er trends, met setters en volgers, want partijen kijken natuurlijk naar elkaar. Zo zijn de folders van N-VA/PLE, cd&v en Vooruit alle drie vierkant en lijken de beschrijvende tekstjes hier en daar ook op elkaar.

Deze keer, net zoals zes jaar geleden, heb ik mij vooral over die teksten gebogen. Dat is leuk maar uitdagend : je moet één politieke boodschap brengen op basis van 25 verschillende persoonlijkheden en karakters. De teksten moeten bij de persoon passen en toch één geheel vormen. Tenzij je weinig om coherentie geeft, zoals ik bij de collega’s van cd&v en VB vaststel, waar zorgen over het klimaat perfect kunnen samengaan met ideeën die de situatie alleen maar gaan verergeren.

Twaalf jaar geleden deed ik ook de lay-out van de folder. Dat heeft me toen veel werk gekost, maar als ik erop terugkijk is het als „amateur-vormgever” één van de werken waar ik het meest trots op ben, samen met enkele affiches die ik jaren eerder ontwierp, en ook wel de kaart waarmee Ioanna en ik onze trouw aankondigden.

Ook een politiek programma probeer je natuurlijk zo goed mogelijk voor te stellen, maar proberen om mensen zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen is toch nog iets anders. Zeker voor wie de eerste keer kandidaat is, is het ook wat vreemd om je naam, je foto en je mening plots overal tegen te komen. Daar mag dan best wat tijd in gestoken worden.

“Alle partijen willen hetzelfde,” hoor je wel eens. Sommige plannen van N-VA/PLE, cd&v en Vooruit lijken inderdaad op elkaar, al verschillen de nuances. En het Vlaams Belang is niet van plan om te besturen, dus daar moeten we niet naar kijken. Maar bij de voorstellen van cd&v en Vooruit hoort eigenlijk elke keer de vraag : “En waarom is dat de voorbije 18 jaar nog niet gebeurd ?”.

Een nieuw mobiliteitsplan en dus een verkeersveiliger Essen-Centrum had er al een jaar of tien kunnen zijn. In plaats van nog een vrijetijdscentrum te beginnen bouwen hadden ze daar de gerestaureerde loods aan Hemelrijk voor kunnen gebruiken. Het Heuvelplein had al lang een gezellig plein kunnen zijn. Dat “winkelkerngebied” is allesbehalve een winkelbeleid. Aan enkele belangrijke nieuwe fietspaden, zeker langs de Huybergsebaan, hadden ze toch minstens al kunnen beginnen. Hetzelfde geldt voor de doortocht van de Kalmthoutsesteenweg door Wildert. En de regeling voor subsidies voor de verenigingen, moest dat écht tot nu duren om daar mee af te komen ?

Neen, echt niet alles kan in één keer. Soms zijn er ook moeilijke partners, zoals de NMBS voor alles wat het station betreft. Maar op veel vlakken had het echt sneller gekund. Doortastender. Dat is heel belangrijk als we van Essen een leefbare en zelfstandige gemeente willen maken.

Vooral dáárom is een keuze voor N-VA/PLE er één voor een beter beleid.

“Moah seg hé Gertje…” Ik ben van de generatie die het Samson zo kan horen zeggen. Die van voor hij er met Marie vandoor ging – of zij met hem, wie zal het zeggen ? Ik moest eraan denken toen ik daarstraks bij café Rex kwam. Daar hingen verkiezingsaffiches buiten aangeplakt. Van cd&v, de partij waarvan concessionaris Gert Raeijmaekers afdelingsvoorzitter is, en waarvoor hij ook op de lijst staat. En van Vlaams Belang, ongetwijfeld zijn tweede keuze. Nu weet Gert goed genoeg dat hij helemaal géén affiches mag uithangen. Dat heb ik hier een jaar of vijf geleden al eens uitgelegd.

In tegenstelling tot wat hij lijkt te denken heb ik dat niet verzonnen. Het staat in de concessie die hij heeft afgesloten met het gemeentebestuur. Dat ik daarvan de juiste interpretatie heb nagegaan, betekent nog niet dat ik de regel heb gemaakt, natuurlijk. En de juiste interpretatie van artikel 16 van zijn concessieovereenkomst is volgens de waarnemende provinciegouverneur de volgende : “Uit dit artikel volgt immers duidelijk dat de concessiehouder steeds een neutrale houding moet aannemen bij de uitbating van het pand ‘Rex’ en geen blijk mag geven van zijn politieke voorkeur ten opzichte van de klanten. Het hangen van affiches van één politieke partij in het pand ‘Rex’ is dan ook in strijd met artikel 16 van de concessieovereenkomst.”

Wat geldt voor één partij geldt natuurlijk ook voor twee partijen, en wat geldt in het café geldt uiteraard ook op het terras. En affiches van álle partijen dan ? Dat is niet evident, want ze allemaal exact gelijk behandelen kan bijna niet – er zijn ook provincieraadsverkiezingen op 13 oktober.

Dus mag Gert géén verkiezingsaffiches ophangen op zijn werk. Dat mag ik ook niet, hoor. En wellicht geldt het voor de meeste kandidaten bij de verkiezingen. Hij werkt dan ook in een gemeentelijk gebouw. En hij wist goed waar hij aan begon, toen hij zijn mandaat in de gemeenteraad opgaf om concessionaris van Rex te worden. Als hij vindt dat er niet genoeg affiches hangen van zijn partij, van hemzelf of van zijn vrienden van het Belang, dan kan hij gewoon de Essenaren vragen of hij ze achter hun raam mag hangen. Daar mag het wel. Zo moeilijk kan dat toch niet zijn ?