Tom Bevers

Ik betrad het podium. Het stuk ? Iets met Robin Hood. De dierenversie. Veel meer herinner ik me niet meer. Ik moet een jaar of zeven acht zijn geweest. Van achter de coulissen betrad ik het toneel. Ik weet niet meer of het stuk gesproken werd, of alleen voorgelezen. Wellicht dat laatste. We waren kleine kinderen, Leeuwkes van KSA. En het was ouderavond. Dus moesten we het podium op. Welke rol ik speelde ? Ook al geen idee. Maar het theater, dat herinner ik me nog wel. De spanning achter de coulissen voor het moment dat we het trapje op mochten lopen en dan tussen de bruine doeken door voor het voetlicht zouden treden. Zodat het hele Gildenhuis ons zou kunnen zien.

Het Gildenhuis, cultuurtempel avant la lettre. Avant héél veel lettres. Toneel van toneel, maar ook van feesten allerhande, van vergaderingen en lezingen, van repetities. Ik herinner me van de tijd van de ouderavonden al dat we soms plaats moesten maken voor Hoger Streven, of voorzichtig tussen de accordeons moesten laveren. Hoe lang zouden die er hun thuisbasis al hebben ?

Het Gildenhuis gaat dicht. Ik had het vóór de verkiezingen voorspeld, maar dat het zo snel zou gaan had ik ook niet verwacht. Het is nochtans een bouwwerk voor de eeuwigheid, zoals dat in die tijd werd gezet, maar zeker van binnen versleten. De verenigingen vinden de weg nog, maar het grote geld stroomt er niet meer binnen (deed het dat destijds eigenlijk wel ?), en met parochiefeesten of de omhaling in een ook al leeglopende kerk wordt de put niet meer gedicht. Het wordt verkocht. Begrijpelijk, als je de penningmeester van de parochie bent. Maar eigenlijk is het niet verkoopbaar. Het is, hoe je het ook draait of keert, gezet met gemeenschapsgeld. Van toen de parochie nog de gemeenschap was. We hebben er allemaal aan meebetaald, we hebben het allemaal mee draaiend gehouden. Eigenlijk is het gemeenschapsbezit. En het heeft ook een gemeenschapsfunctie. Minder dan vroeger. Maar toch, Hoger Streven zit er dus nog steeds.

En ja, dat is dus een gemeenschapstaak, voor ruimte voor verenigingen zorgen. Het beste bewijs is dat ze al jaren in lokalen van die gemeenschap zitten. We hebben daar terecht met een persbericht aan herinnerd. En nogmaals het gebouw dat vandaag met gemeenschapsgeld wordt gerestaureerd, de goederenloods aan Hemelrijk, ook voor de gemeenschap geclaimd. En neen, zeggen dat we binnen enkele jaren wel een ander gebouw zullen neerzetten, dat is géén acceptabel antwoord. Zeker niet als we daarvoor eerst een ander gemeenschapsgebouw zouden moeten kopen van een andere parochie. Godbetert !

Maar dat is politiek. En na de politieke discussie blijft alleen de nostalgie. Naar bakker Arnold op de hoek, waar de schooldag eigenlijk begon. Of de repetitie voor de ouderavond. Naar de Broedersschool. En binnenkort naar het Gildenhuis.

Het doek gaat open. Tergend langzaam, het zal toch niet vastzitten. Maar neen, geduld. Boven draait iemand aan de volgspot. De voetlichten worden rood, geel of blauw. Of allemaal tegelijk. Moest die tafel eigenlijk niet ginder staan ? En dat kindje dáár ? Te laat. Het publiek houdt de adem al in. Dachten we. En we speelden alsof het Gildenhuis de Singel was. Met een souffleursbak dan, waar altijd wel iemand in moest vallen. Wie weet wie wordt er bij de afbraak nog teruggevonden…

Op 1 januari 2009 ging de fotosite Essen in Beeld van start.  Dat wil zeggen : voor bijna iedereen.  Voor mij startte de site in de zomer van 2008 al.  Maar ik was toen nog de enige bezoeker en de enige gebruiker.  Later kwamen daar Rudi en Steven bij.  Maar op 1 januari ging de site dus “open” voor iedereen.  In het kader van 850 jaar Essen verzamelden we foto’s die in het feestjaar in onze gemeente werden gemaakt, om daarmee een tijdsbeeld vast te leggen.  En we verzamelden oude foto’s.  Na 2009 twijfelden we even, maar uiteindelijk lieten we de site bestaan, al ging die vanzelf op een wat lager pitje draaien.  Nu, wat heet…  Op 31 december 2018 telde Essen In Beeld bijna 93.000 foto’s: 64.353 foto’s van na 1 januari 2009 en liefst 28.614 foto’s van vóór 1 januari 2009.  Als we zo verder gaan, halen we dit jaar de 100.000.  Dat is een gigantische collectie aan fotomateriaal uit en over onze gemeente, wellicht uniek in Vlaanderen. Over al die foto’s zit er info in onze databank, en ze staan ook allemaal netjes opgeslagen.  Ze zijn ook allemaal, één voor één, via e-mail bij mij binnengekomen !

Sinds enkele jaren zit “Essen in Beeld” ook op Facebook.  We hebben daar 2.161 “vrienden”, waarvan er velen niet eens meer lijken te beseffen dat er eigenlijk een website achter schuilgaat… Facebook biedt ons wel een ideaal forum om reacties te verzamelen, en zo meer te leren over de foto’s die we opladen.  En ze blijken vaak ook een bron voor nostalgie : als er foto’s van een vereniging opduiken, dan zien we ons vriendenbestand vaak met mensen vanuit die vereniging uitbreiden.  Of hoe een oude foto mensen (virtueel) kan samenbrengen.

Na tien jaar is de site technisch niet echt zo up-to-date meer, en mocht iemand hem grondig willen vernieuwen (maar zonder aan de essentiële kenmerken te raken, met name het behoud van de originele grootte van de foto !), dan zou ik de fakkel best willen overdragen.  Indien niet, dan doen we vooralsnog zo verder.  Zolang Rudi de foto’s blijft opladen en ik er vooral af en toe één moet “rechtzetten” die verkeerd werd opgeladen, blijft dat voor mij haalbaar.  En het blijft motiverend om zoals de voorbije weken prachtige foto’s uit Wereldoorlog II te zien voorbijkomen, of tijdsdocumenten zoals de beelden van antirakettenbetoging in 1983, om maar een héél kleine greep uit het aanbod te maken.

Wat er ook van zij : happy birthday to us !

(Foto Ludo Kerstens, 1 januari 2009)

Ik ben naar Niemandsland geweest. Dat heb ik gemeen met een kwart van de Essenaren, zo lijkt het wel. Een ander kwart gaat nog, nog een kwart is op zoek naar tickets. Het laatste kwart… dat speelt mee, of helpt achter de schermen. Ik herinner me nog de vragen op de Algemene Vergadering van de vzw Kobie vorig jaar : zullen er wel genoeg vrijwilligers zijn ? Mij leek het toen alsof de vraagstellers van een andere planeet kwamen. In Essen ? Natuurlijk zullen er genoeg vrijwilligers zijn. Ik ben blij dat ik in die vergadering toen het project voluit heb gesteund. Maar nu zeggen dat ik toen kon voorzien hóe goed het ging worden, dat zou ik niet durven.

Ik was gisteren immers niet alleen onder de indruk van de massa mensen die meewerkte, van hun enthousiasme en toewijding. Niemandsland was ook gewoon bijzonder goed. Belichting, geluid, decor, organisatie… Het zag er zeer professioneel uit, het klonk heel mooi. De vluchtelingen die in het schemerlicht tussen de bomen opduiken zorgden ook zonder woorden voor een kippenvelmoment. Het stuk bood genoeg verhaallijnen die ook echt iets vertelden, wat bij een musical altijd een uitdaging is. De zang- en choreografiestukken zagen er heel goed uit, en het spelplezier droop (samen met de gietende regen) van de spelers af.  Ik vond ook het gebruik van verschillende talen -Essens, Nederlands, Duits, Frans, Engels- erg goed in het stuk ingepast.

OK, de zangteksten waren hier en daar  wat flauw, maar dat is ook des musicals.  Heel af en toe was het ook merkbaar dat de muziek een beetje gerecycleerd was uit andere projecten, en niet helemaal op het verhaal afgestemd. En als we dan toch met detailkritiek bezig zijn : in 1914 was de Duitse vlag niet de schwarz-rot-gold van vandaag, die in het stuk aan “onze” grens werd gehesen, maar de zwart-wit-rode Reichsflagge. En de soldaat die zijn lief mee wilde nemen naar Pruisen, meer bepaald naar Beieren, had de aardrijkskundelessen duidelijk gebrost. Om mijn reputatie van „kommaneuker” nog wat verder in de verf te zetten, twijfel ik hier en daar nog over historische details – al weet ik natuurlijk dat een goed verhaal soms moet voorgaan op de geschiedkundige accuraatheid.

En of het een goed verhaal was.  Maar vooral het geheel bleek zonder meer indrukwekkend.  Studio 100 niveau, en dat bedoel ik echt wel positief. Sinds de historische stoet van 2009 ben ik niet meer zo trots geweest op Essen. Hierover praten we binnen tien jaar nog, met recht en reden. De felicitaties voor iedereen die meewerkt zijn meer dan terecht. Ik ben een beetje jaloers op hen. Neen, niet omwille van het applaus, maar omwille van het ongelooflijk goede gevoel dat de groepsgeest moet meebrengen, het besef dat je samen aan iets werkt dat ook echt heel, heel goed is. Met zoveel mensen van verschillende leeftijden, uit zoveel verschillende hoeken van de gemeente. Ik gun het hen van harte.

En dan nu de politieke boodschap, in het licht van de gemeenteraadsverkiezingen ? Neen, dat ga ik dus niet doen.  Bedankt aan al wie ik gisteren zag meewerken.  Bedankt Steff, Jokke, Eddy, Sally -mis ik er nog ?- en Kevin die zijn carnavalservaring met de decormannen deelde.  Wie Niemandsland gebruikt om politieke verschillen te gaan zoeken of een “draad” te trekken tussen “wij” en “zij” heeft namelijk niet goed opgelet…

Vandaag eindigde de 46e Ronde van Essen.  Twee jaar geleden nam ik afscheid als medewerker, met dit stukje.  Nadat ik sinds 1988 meegeholpen had.  Nu zorg ik er alleen nog voor dat het uitslagenprogramma werkt, en dat deed het dit jaar zo goed als foutloos.  Gisteren trokken we met de oud-medewerkers die op de N-VA/PLE-lijst staan naar de Ronde (Joris gaf verstek, wegens dezelfde dag vader geworden, toch wel één van de betere redenen).  Daarmee gaven we ook Eliese een steuntje in de rug, die nu een geel-blauw sjaaltje aantrekt en zelfs fotograaf van dienst is, zoals bekend een essentiële functie bij de Ronde.  En vandaag stond ik ook nog eens lang het parcours parkoers. Of eigenlijk dichter bij de toog dan bij de rekken, zoals dat een oud-medewerker betaamt.

Vanop dat afstandje leek de Ronde goed te lopen, met ook wat meer medewerkers dan de voorbije twee jaar.  Al verdient de organisatie het om nog meer kinderen aan te trekken.  Ze haken vooral steeds jonger af.  Alsof tien of elf jaar te oud is om een rondje te komen lopen.  Mijn beperkte inbreng achter de schermen gaf me ook net genoeg inkijk om te zien dat het ook organisatorisch op rolletjes liep.  Met, zo werd me verteld, een quasi-vlekkeloze steun van het gemeentebestuur (op een akkefietje met de boeking van de Oude Pastorij na).  Als het goed is, mag het ook gezegd worden.

De Ronde nam gisteren afscheid van twee medewerkers die gedurende vele jaren de organisatie mee rechthielden, als omroeper en startmeester.  Ik kende in al die jaren dat ik meehielp welgeteld drie omroepers (waarvan één alleen het eerste jaar dat ik hielp achter de micro stond) en even veel startmeesters.  Wie de Vlaamse geschiedenis ooit bestudeerde (maar waar wordt die nog aangeleerd) zou de gebroeders Van Raemdonck kunnen kennen, maar in de Ronde van Essen waren de gebroeders Van Spaendonck een begrip.  Ik heb bijzonder graag met Bart en Pieter samengewerkt, en vind het jammer voor de Ronde dat ze vertrekken.  Ik weet ook niet zeker of ze wel écht vervangbaar zijn – niet toevallig vulden ze de twee meest onderschatte taken op de Ronde in.  Wellicht maak ik me zorgen om niets, de Stuurgroep staat er wel.  Maar toch, de schoenen van startmeester Bart en omroeper Pieter zijn groot om er zomaar in te stappen.  Mijn dank aan hen voor de jarenlange inzet, en mijn dank aan alle medewerkers.  En aan alle lopers, die alweer kunnen beginnen oefenen voor de 47e Ronde.

De 50e Ronde komt daarmee ook in zicht.  Ik voel nu al dat ik het niet ga kunnen laten om aan dat feestje mee te werken…

Binnen 8 dagen, op 31 juli, zal het juist twintig jaar geleden zijn dat ik mijn laatste KSJ-kamp afsloot.  Tien jaar geleden heb ik hier verteld hoe dat toen voelde, en nog eens tien jaar later kijk ik er eigenlijk nog steeds op dezelfde manier op terug.  Maar gisteren was ik voor het eerst sinds die dag nog eens op het kampterrein van (het nu dus terug de oude naam dragende) KSA Essen.  Omdat mijn broer er net als vorig jaar in de kookpotten roert, vond ik een bezoekje wel kunnen.  Ik heb zelfs een klein steentje (of eigenlijk een grote pot rijst) bijgedragen.  Een kampkeuken binnenwandelen voelde heel vertrouwd aan, ook al omdat ik de hele kookploeg als leider, lid of mede-leid(st)er heb gekend.  Het hele kamp bleek ook heel herkenbaar, met inbegrip van de loomheid die bij die soort hoge temperaturen de namiddagen kenmerkt, en van enkele kleine aanvullingen bij lang tradities die ik ooit zelf nog heb aangebracht.

Het deed me veel plezier om een KSA-kamp nog eens even te zien leven.  Ook omdat ik weet dat jeugdbewegingen het niet altijd gemakkelijk hebben, en dat geldt nu nog meer dan tien of twintig jaar geleden.  Langdurige vrijwillige engagementen (ik was 26 toen ik in 1998 stopte, na 8 jaar leider te zijn geweest) worden niet altijd aangemoedigd door de samenleving.  Er zijn (veel terechte, daar niet van) regels en vereisten bijgekomen, en ook financieel is het niet altijd evident om een vereniging draaiende te houden.  Ik vind het daarom belangrijk dat een gemeentebestuur -zeker in een gemeente als Essen, die gelukkig heel veel jeugdbewegingen heeft- inspanningen doet om het jeugdwerk te ondersteunen.  Met N-VA/PLE willen we de komende zes jaar garanderen dat de dienstverlening voor verenigingen niet duurder wordt.  We willen extra polyvalente ruimte voorzien, waar jeugd- en andere verenigingen zelf iets kunnen organiseren, én we willen de hoog oplopende kosten voor de beveiliging van fuiven e.d. (“security”) mee opvangen.  Jeugdbewegingen moeten in de eerste plaats hun tijd en energie kunnen steken in “jeugdwerk maken”, niet in geldzorgen of allerlei andere beslommeringen.

Voor mij zijn dat niet zomaar punten uit een politiek programma, het is een visie die vertrekt vanuit een diep geloof en vertrouwen in de meerwaarde van het jeugdwerk, die ik bijna letterlijk met de paplepel (op kamp zat daar meestal Saromapap in) heb meegekregen.  Op 14 oktober gaat het ook daarover.  Maar eerst is er nog de zomer.  Ik wens de KSA-leden, -leiding en -kookouders een fantastisch kamp.  Alle andere jeugdbewegingen in Essen wens ik nét hetzelfde toe, en iedereen die in Vlaanderen de KSA- of een andere tent rechtzet eveneens.  Dat ze allemaal ervaringen mogen opdoen die hen binnen twintig jaar nog even levendig voor de geest staan dan die van mij !