Tom Bevers

Wie hier af en toe een kijkje neemt, weet dat ik het wel leuk vind dat mijn baan me regelmatig in het buitenland doet belanden. Maar deze keer zag ik er wat tegenop : op zondag vertrekken naar Turkije om op dinsdag terug te komen. Twee keer zowat een hele dag onderweg, want bestemming Ankara is alleen bereikbaar mits een overstap in Istanbul. Bovendien was het niet eenvoudig om een “Belgische delegatie” bij elkaar te sprokkelen. Om een al evenmin eenvoudige taak te vervullen : een seminarie van een volledige dag over het Rosettaplan “animeren”.

En toch ben ik blij dat ik de kelk niet aan mij heb laten voorbijgaan. Het seminarie viel best mee, en mijn eerste kennismaking met Turkije was weliswaar erg kort, maar heeft toch indruk gemaakt. Ankara is wellicht niet de mooiste stad van het land, maar het is een bezige, moderne en ook gewoon gezellige stad. Waar het weer de voorbije dagen overigens een stuk draaglijker was dan hier. Ook al vertelde een Turkse prof dat ze een buitenverblijf heeft in… Oostende. Om in de zomer wat af te koelen.

Er wordt hard gewerkt en veel gebouwd in en rond Ankara. De nieuwe autoweg naar de luchthaven is desondanks nog niet helemaal klaar. Zodat we een stukje van de weg afmoesten. Dat laatste moet in dit geval erg letterlijk worden geïnterpreteerd. De chauffeur van ons minibusje reed via de sloot doorheen de velden naar een zandweg, die vervolgens af en toe overging in erg brede stroken asfalt waar de keuze tussen links of rechts rijden niet werd bepaald door het verkeersreglement maar door de staat van het wegdek. Dankzij de werkzaamheden hebben we niet alleen de stad maar ook enkele plattelandsdorpen kunnen zien.

Ik weet plots zeker dat ik absoluut nog eens terug naar Turkije wil, en dan wat langer – en niet voor een “all-in” ergens aan de kust, uiteraard. Omwille van het fascinerende land, dat echt een kruispunt is tussen Europa en het Midden-Oosten, dat met stad en platteland twee verschillende landen in één verenigt en waarbij zelfs een blik vanuit een vliegtuig leert dat de natuur er prachtig moet zijn. Of omwille van de gastvrije mensen. Omwille van de clichés dus, wat me vooraf niet zo aansprak. Al zoek ik dan misschien wel een andere bestemming dan Ankara, want een echte stad moet aan het water liggen. Nochtans heeft de naam van de stad blijkbaar wel een maritieme oorsprong. Eén die bovendien behoorlijk voor de hand ligt : de stad is gesticht door de Kelten en de naam is afgeleid van hun woord voor “anker”.

De trip leverde een interessante gedachtenwisseling op over de integratie van de mensen met een Turkse herkomst in ons land. Met als cliché-conclusie dat het langs twee kanten zou moeten komen. En met de al even versleten vaststelling dat de Turkse samenleving bij ons veel minder snel evolueert dan die in Turkije (of minstens in de Turkse steden). En toch helpt het om met je eigen ogen te zien dat een Turks café in Brussel veel “allochtoner” aandoet dan één in Ankara.

En natuurlijk moet ik nu antwoorden op de vraag of Turkije bij de E.U. moet komen. Mijn antwoord is nog meer dan voordien een uitdrukkelijk ja. Er moet in de E.U. plaats zijn voor een seculier, modern en democratisch moslimland. Beide kanten kunnen daar alleen maar baat bij hebben, en naar de moslimwereld toe zou het een véél positiever signaal zijn dan de Amerikaanse pogingen om de democratie gewapenderhand te importeren. Bovendien hebben we het hen eigenlijk beloofd, en ik hecht nogal aan een gegeven woord. Turkije moet er dus bij. Maar dan wel na een harde onderhandeling, ondermeer over Koerdistan en de positie van het leger. Buiten het kader van de onderhandelingen met de E.U. zie ik die eerste kwestie immers nooit opgelost geraken, de tweede misschien wel – maar dat ligt ook in de (gewapende) handen van dat leger zelf…

Nu het “officiële” gedeelte van mijn Canadese trip achter de rug is, bleef er wat tijd over voor een scheut toerisme. Canada ziet eruit zoals een Amerikaanse tv-serie. Auto’s, huizen, de opbouw van steden… zijn nét iets anders dan in Europa. Toronto is vooral een grote stad van buildings, helemaal op maat van de auto, met relatief weinig groen en nogal wat wijken die wij als “verkommerd” zouden omschrijven. Naast de al even typische straten met vrijstaande huizen tussen de bomen en een grote pick-up op de oprit.

Niets zou goed om de clichés te bevestigen dan het bezoekje dat we vandaag brachten aan de Niagara-watervallen. Een bijzonder indrukwekkend natuurmonument wordt voor 50% om zeep geholpen door de commerciële inkapseling : de grote hotels die er vlak tegen werden gebouwd, bruggen die beter een heel eind verder hadden gestaan… De watervallen hadden het hoogtepunt moeten zijn van een uitgestrekt natuurgebied, nu vormen ze een stukje natuur in een betonnen kader. Al heeft de mens ze niet helemaal om zeep kunnen helpen : het blijft ondanks dat een “must see”.

Dat laatste vinden veel mensen, zodat de bezoekers er een mix van heel veel nationaliteiten en achtergronden presenteren. Die zich allemaal even gewillig de toeristenboot of de souvenirwinkel in laten leiden. Alle Menschen werden Brüder, dan toch eerder door Coca-Cola dan door Beethoven ?

Het voorbije weekend zat ik in Londen. Voor een keer voor mijn werk, maar echt als toerist. Of zelfs als “reisleider” voor mijn ouders, die een gids/tolk wel nuttig vonden. Wat maakt dat ik nog eens alle toeristische “musts” heb aangedaan, van de kroonjuwelen tot Madame Tussaud’s. Zeker dat laatste zou ik wellicht nooit op eigen initiatief hebben bezocht, maar ik moet toegeven dat het eigenlijk toch de moeite is. Mits je enig gevoel voor kitsch en glamour hebt (of voor een keer kan doen alsof), weliswaar.

Wat aan Londen heel snel opvalt is hoe multicultureel de stad is. Zoveel verschillende etnische groepen, nationaliteiten, religies… En hoe vlot dat verloopt. Daarvoor zijn ongetwijfeld heel verschillende redenen : het gaat om verschillende migratiegolven, vaak van mensen die al min of meer vertrouwd waren met het Engels, in een stad die gedurende enkele decennia ook echt het centrum van de wereld is geweest. Er zijn ook veel mensen bij uit landen met een sterke ondernemerscultuur. Het Britse sociale stelsel maakt bovendien dat je wel een stuk eigen verantwoordelijkheid móet nemen.

Ongetwijfeld spelen er nog allerlei andere factoren een rol. En Londen is ook een moderne, hippe stad. Cool Britannia. Toch is dat multiculturele en hedendaagse Londen 100% Brits en een beetje Victoriaans gebleven. Misschien wel net omdat het zich zo open heeft opgesteld. Wellicht ook omdat het duidelijk heeft kunnen maken wat essentieel is, en wat bijkomstig. Het is moeilijk om bij die vaststelling dezer dagen niet aan Antwerpen te denken.

Nog eens “in opdracht” in het buitenland beland (de “zending” van vorige week naar Den Haag tel ik niet mee; een broodje in het stationsbuffet van Roosendaal is nu eenmaal weinig exotisch…). Met Stockholm maak ik het rijtje van bezochte Scandinavische hoofdsteden compleet. Ik hield enorm van Kopenhagen, Helsinki en Oslo, maar ik heb toch het gevoel dat ik de mooiste als laatste heb gehouden. Vooral de oude stad met kleine, smalle, bijna Italiaanse straatjes -met Vlaamse kasseien- is heel leuk. Al verbaasde me het wel een beetje dat er nog sneeuw ligt (en zelfs nog bijvalt) en dat grote stukken meer nog bevroren zijn. Ik had niet verwacht dat ik dit jaar in april nog terug in de winter zou belanden. Ook dat is het Hoge Noorden, natuurlijk.

Bovendien is Scandinavië altijd speciaal omwille van de taal (Finland uiteraard uitgezonderd) die iets heel herkenbaars en toch vreemd heeft. Je verstaat er niets van, tot plots iemand in plat Essens vraagt : “Verstoaded ?”. Neen, dus. Maar toch… Zo blijkt “køkkendør” het correcte Deense woord voor… inderdaad, goed geraden. Ik heb me al lang voorgenomen om een Scandinavische taal te leren (eigenlijk zijn Deens, Noors en Zweeds dialecten van één taal, maar een taal is nu eenmaal “een dialect met een leger”). Maar ja, tijd… Dus als de verkiezingen écht slecht aflopen, is plan B er één met veel ø’s en å’s !

De FOD Werkgelegenheid zorgt ervoor dat ik enkele dagen in Luxemburg doorbreng. Dat is lang niet de eerste keer, enkele jaren geleden zat ik hier zo frequent dat ik er de gewoonte aan heb overgehouden om altijd Luxemburgse bustickets bij te hebben. Eigenlijk hou ik wel van dit Ardeense provinciestadje dat tegelijk een kosmopolitisch centrum van de financiële en administratieve wereld is. In een landje dat erin slaagt om tezelfdertijd een stukje Frankrijk, Duitsland en België te zijn. En toch ook weer niet. Wellicht het beste dat 1830 heeft opgeleverd. Al had deze stad als het even anders was gegaan ook de hoofdstad van een leefbaar(der) Wallonië kunnen zijn.

Nu kan je er in de hoofdstad van een EU-land, op het plein aan het paleis van het staatshoofd en het parlement, ’s avonds een volstrekte stilte vinden, zelfs zonder autogeluid op de achtergrond. Of je verbazen over de mengelmoes van talen die wordt gehanteerd, met een wat omhooggevallen Middelduits dialect als nationale taal –onverstaanbaar maar wel leesbaar voor ons Nederduitstaligen; zo zag ik affiches voor de vastenactie “Bridderlich Deelen”– maar met de meeste opschriften in het Frans of het Duits. Nooit beide, iedereen verstaat de drie talen. “Maar spreekt geen van de drie fatsoenlijk” voegde een Luxemburgse er ooit aan toe. Tja, het is ook nooit goed.