Tom Bevers

Burgemeester Gaston Van Tichelt nam vrijdag afscheid met een “netwerkreceptie” in de gerestaureerde voormalige goederenloods aan Hemelrijk, waar nu Robotland gevestigd is. Hij noemde het project als één van de twee realisaties waar hij bijzonder trots op is, naast het Zorgpunt, omdat ze de vrucht zijn van een vorm van samenwerking. Gaston heeft gelijk dat een gemeentebestuur vandaag een schakel moet zijn in een netwerk, een coproducent van beleid, een partner in een geheel van besturen en publieke, semi-publieke en private actoren. Wat niet wegneemt dat ik blijf vinden dat de loods als gebouw niet goed tot zijn recht komt in het Robotlandkader. Maar gedane zaken nemen geen keer.

Dat is natuurlijk op zich een belangrijke les uit 18 jaar burgemeesterschap. Gaston heeft op een aantal domeinen zijn visie kunnen realiseren. Dat is legitiem en gezond, maar het betekent uiteraard ook dat zijn opvolgers op veel vlakken niet van een wit blad starten. Het evenwicht tussen beheren wat er nu eenmaal is -de erfpachtovereenkomst met Robotland die nog zo’n halve eeuw meegaat- en nieuwe dingen realiseren is nooit eenvoudig – het vergt enige behendigheid.

Minister Verlinden was voor de afscheidsreceptie naar Essen gekomen. Ze bleek een uiterst vlotte spreker die de juiste toon wist te vinden. Ook Dirk Konings bracht een afscheidsboodschap voor zijn jarenlange “compagnon de route” – ook al begon Dirk zijn schepencarrière nog onder de vorige burgemeester, Frans Schrauwen. Ik weet dat we het belang van Dirk voor de ploeg van cd&v niet altijd juist hebben ingeschat, omdat hij in de gemeenteraad niet zo heel vaak het hoge woord voerde. Binnen en buiten cd&v vragen nogal wat mensen zich ook af hoe de verkiezingen zouden zijn gelopen met Dirk als lijsttrekker. De vraag is interessant, maar persoonlijk denk ik dat Steff Nouws met zijn harde werk eruit heeft gehaald wat erin zat vanuit de positie van lijsttrekker. Dat Dirk met zijn ervaring evenwel nog een belangrijke rol kan spelen in de gemeenteraad, staat evenwel vast.

Gaston legt die rol neer. Op een zelfgekozen moment, en dat is natuurlijk mooi voor hem. Hij gaat als jurist bij GD&A aan de slag. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik in het verleden wel eens aan de deskundigheid van sommige van de adviezen van dat bureau heb getwijfeld. Ik heb het gevoel dat ze de gemeente soms op een dwaalspoor hebben geleid. Maar ik geef toe dat het voor mij niet altijd eenvoudig om te beoordelen was wie dat dwaalspoor koos : misschien was het wel… de burgemeester, en probeerde GD&A dan zo goed mogelijk om te zorgen dat de gevolgen binnen de perken bleven. Mogelijk wordt dat in de toekomst helder. Ik ben alleszins blij dat Gaston naar zijn nieuwe carrière uitkijkt, en ben er met hem van overtuigd dat zijn kennis van de werking van een gemeentebestuur uiteraard een grote meerwaarde betekent. Bovendien heb ik altijd gevonden dat er méér carrièremogelijkheden voor voormalige politici zouden moeten zijn, zodat ze zich minder aan hun “zetel” moeten vastklampen. Dus passen in de eerste plaats succeswensen.

Bovendien, en dat moet ook gezegd, heeft Gaston voor een uitstekende overdracht naar zijn opvolger gezorgd. Op dat vlak kon Geert zich geen betere voorganger toewensen. Dat hoort zo in een democratie, maar het is lang niet altijd gegarandeerd. Het is ook menselijk dat het niet altijd zo gemakkelijk gaat, en ik ben er hem alleszins erg dankbaar voor.

Met de afscheidsreceptie zitten de “oude vormen en gedachten” van de voorbije 18 jaar -en lang voordien- er nu helemaal op. Dat ik hoop en reken op heel veel vernieuwing en verandering is geen geheim, maar ik ga dat met een dosis realisme en relativeringsvermogen doen. En met veel geloof en vertrouwen in de ploeg die dinsdag gaat aantreden. Maar ik zou hen toch willen aanraden om af en toe, zeker op crisismomenten, even stil te staan en te denken “OK, maar hoe zou Gaston dit hebben aangepakt ?”.

De laatste gemeenteraad van deze legislatuur deed ons even in het „politieke vagevuur” belanden – de voor politici bevreemdende situatie waarbij het even niet duidelijk is wie er in de meerderheid zit, en wie in de oppositie. Omdat het al 18 jaar geleden was dat er een coalitiewisseling plaatsvond in Essen, lag ook die toestand ook alweer 18 jaar achter ons. Toen leverde het vagevuur ook vuurwerk op, met een zeer tijdelijke meerderheid die de verhaalbelasting op de riolen afschafte. Gisteren knetterde het even, maar het kwam niet tot een uitslaande brand.

Integendeel, het vuur doofde al snel en ging over in de warmte van de „laatste schooldag”, met afscheidswoorden van de fractievoorzitters en de burgemeester. Die laatste had trouwens ook de raad zelf „gewonnen” door op een vraag van het VB te antwoorden met „ik zal het nooit meer doen” – waartegen absoluut niets in te brengen was. Ik vond het leuk dat Steff een beetje inzage gaf in de interne dynamiek van zijn fractie. Dat hij daarbij Brigitte Quick zijn „politieke moeder” noemde verraste eigenlijk een beetje. Aangezien Brigitte mijn -letterlijke, niet-politieke- babysit was, lang geleden, schept het zowaar een band.

Zelf heb ik met deze tekst de legislatuur uitgezwaaid :

Voorzitter,

Onze fractie werd bij de verkiezingen andermaal versterkt, maar toch nemen we vandaag ook van twee collega’s afscheid. Ik wil heel graag Annemie bedanken voor haar deskundige inbreng, haar vasthoudendheid en het gezond verstand dat ze de voorbije jaren in onze fractie inbracht, en voor de team spirit waarmee ze de verkiezingscampagne mee heeft gevoerd. En ik bedank ook heel graag Bianca voor haar aandacht voor wat er leeft in onze gemeente en in het bijzonder voor het Woonbos. Daar gaan we in de volgende jaren zeker aan blijven werken. Annemie en Bianca, veel dank en we rekenen de komende jaren achter de schermen op jullie inbreng en steun. Ook dank en de beste wensen aan de collega’s van de andere fracties die vertrekken.

We nemen vandaag ook afscheid van vier leden van het schepencollege. Dirk Konings blijft wel in deze raad, maar het gaat toch een vreemd zicht zijn om hem niet aan die kant van de zaal te zien zitten – dat het ons pas na 24 jaar gelukt is om hem daar weg te krijgen zegt even veel over hem als over ons, natuurlijk. Dirk, we zijn het niet altijd met je eens geweest, maar hebben je inzet zeker gewaardeerd – en vriendschapsbanden op Den Uil zijn sowieso sterker dan fractiegrenzen. Brigitte Quick, de manier waarop je in dialoog ging met deze raad, is een voorbeeld voor ons. Je toelichting vorige week op de commissie over het Fluviusdossier toonde dat nog maar eens aan. Je vond onze kritiek niet altijd rechtvaardig, maar die ging vaak over wat er niet gebeurde op jouw domein, veel meer dan over wat jij wel deed. Je gaat gemist worden in het college, ook door ons. Brigitte Van Aert, jij vertrekt wel helemaal – maar zeg nooit nooit in de politiek. Jij en onze fractie lagen elkaar niet altijd heel goed en ik denk dat we wederzijds elkaar regelmatig hebben onderschat. Ik weet dat onze kritiek soms pijn deed. Weet dat die nooit persoonlijk was bedoeld. Je mag trots zijn op je engagement en op wat je hebt bereikt in onze gemeente.

Burgemeester, Gaston, we nemen ook afscheid van jou. Na 18 jaar heb je zelf de sjerp aan de haak gehangen. Het was wellicht niet je bedoeling dat wij met die sjerp aan de haal zouden gaan, maar je hebt desalniettemin zelf je vertrek kunnen kiezen. Als ik de voorbije 18 jaar de vraag kreeg of je een slechte burgemeester was –mensen vragen dat aan de oppositie – dan heb ik altijd “neen” geantwoord. Je was dus een goede burgemeester – al zei ik er ook altijd bij dat ik op veel vlakken je visie niet hebt gedeeld. Maar je hebt in de beste traditie van de christendemocratie voor 18 jaar degelijk bestuur gezorgd, zonder ongelukken. We hebben met N-VA/PLE veel ambitie, maar daar moeten we dus toch eerst maar eens naast gaan staan. Veel dank voor al het werk voor Essen, Gaston, veel succes met je verdere carrière en hopelijk kan onze gemeente ook in de toekomst nog op jou rekenen.

Voorzitter, ook jou gaan we niet meer in die stoel terugzien, na ook alweer negen jaar. Bedankt om deze raad voor te zitten, en om geduldig al onze tussenkomsten en vragen te aanhoren en ons desondanks toch telkens opnieuw het woord te geven.

Deze raad gaat er vanaf volgende week anders uitzien, maar ik heb begrepen dat Steff en ik op onze post blijven zitten. We gaan wel symbolisch van plaats verwisselen, als fractievoorzitters van respectievelijk de grootste meerderheids- en oppositiepartij. Ik ga niet te veel goede raad geven -je hebt mij daarstraks al als voorbeeld genomen en dat zou niet dus verstandig zijn van mij, maar ik wil wel gewoon onderlijnen hoe belangrijk een goede oppositie is. Ook in Rusland en China zijn er gemeentebesturen en burgemeesters. Wat het verschil maakt, is de oppositie. Die maakt de democratie. Het is geen gemakkelijke rol, je gaat nog ontdekken dat je altijd moet opletten dat je geen boemerang naar de overkant gooit, en dat tegenstemmen lang niet zo evident is als het soms lijkt. Onthouden is dan weer een beetje flauw, zoals wij vandaag enkele keren hebben aangetoond. De oppositie speelt een belangrijke rol, en ik wens jou -en Marc- er oprecht veel succes in.

Tenslotte ga ik de mensen van het secretariaat, de diensten en Ivan bedanken. Die gaan natuurlijk niet weg, maar ze hebben er wel voor gezorgd dat we zes jaar ons werk hebben kunnen doen in deze gemeenteraad. Met name in Covidtijden was dat lang niet altijd evident. En als de kritiek die we soms naar de overkant stuurden, in plaats van aan te komen of desnoods als boemerang te werken, al eens tegen hun hoofd is geknald, dan excuseren we ons daar graag voor. Dat was niet de bedoeling. Nu begin ik stilaan toch tips aan Steff te geven, dus is het tijd dat ik ermee stop. Maar niet vooraleer we jullie allemaal een bedankje hebben gegeven. We beginnen inderdaad al met Sinterklaas spelen vooraleer we de sleutel van het gemeentehuis hebben. Er is er eentje voor iedereen, ook voor de mensen die het verslag nemen. En voor Marc zijn er twee, want daar heeft hij op basis van de verkiezingsuitslag van 2018 recht op.

Bij die allerlaatste zin hoort eigenlijk nog de bedenking “Timeo Danaos et dona ferentes”, maar het leek me geen goed plan om met een Latijns citaat af te sluiten. En de tekst was al lang genoeg.

Let op : ironische parodie !

Dag “nationaal socialistische” regering
                                                       ping ping
met je “tekenen van dictatuur”

Dag socialistisch “kiesvee” 
en dag “sossen” “die hun eigen
senator lieten liquideren”
omdat die “de stal wilde uitmesten”

Dag “uitschot” waarvan wij de “uitkeringen betalen”
Dag “minachting” door onze burgemeester
                    goeiendag

Dag premier die “niet echt slim” is
Dag “joker” die de Europese Raad voorzit
En dag “clown” die president is van Oekraïne

Dag “akelig” “oppervirus Van Zwanst”
met je “zwarte tanden”
die er “alles aan deed om te moeten onder-
duiken met zijn gezin”

Daa-ag

Dit is hoe Marc Scheepers op zijn Facebookpagina over politici en partijen schrijft, en over de sympathieke viroloog Marc Van Ranst. En die mij dus beschuldigt van laster en eerroof. Il faut le faire. Met als toppunt uiteraard het verwijt aan mij dat ik hem met Poetin zou vergelijken (quod non) – terwijl hij quasi letterlijk Matthias Diependaele gelijkstelt met Hitler, de enige persoon die ooit écht een nationaal-socialistische regering heeft geleid*. Mij niet gelaten, hoor. Maar ga dan ook niet bij de politie klagen als een ander je voorzichtig bekritiseert.

Ik heb de teksten een beetje herschikt en me beperkt tot wat hij zelf schreef, niet wat hij deelde. Het moest een gedichtje worden, geen ellenlang epos. Alleen de “(goeien)dag” en de “ping ping” heb ik toegevoegd, met welgemeende excuses aan Paul Van Ostaijen en zijn briljante gedicht. Maar ik wilde toch een beetje humor halen uit de teksten die ik de voorbije week noodgedwongen doorploeterd heb. Zwarte humor wel, zoals dat past op een zondag 24 november, 33 jaar na die van 1991.

Hopelijk niet tot een volgende bloemlezing (ploem ploemlezing).

*Voor wie het graag historisch helemaal correct heeft : Karl Dönitz leidde de naziregering van 30 april tot 23 mei 1945, maar veel meer dan een voetnoot is dat uiteraard niet.

Ik ben op 13 en 14 november twee dagen voor mijn werk in Madrid geweest. Toen ik terug thuiskwam, wachtte een uitnodiging van de politie op mij. Die wilde mij verhoren. Ik word namelijk beschuldigd van laster en eerroof. Op de uitnodiging staat er voor alle zekerheid dat daarvoor een vrijheidsstraf kan worden opgelegd. Iemand wil mij dus veroordeeld en bestraft zien, wellicht liefst in de gevangenis. Dat kwam uiteraard hard aan, ook al omdat ik zodra ik de brief zag met mijn moeder naar een belangrijke afspraak moest, en ik haar natuurlijk niet ongerust wilde maken.

Van wie de klacht kwam, dat was op dat ogenblik niet duidelijk, maar de “feiten” waar ik van werd beschuldigd, zouden zich voorgedaan hebben in de Moerkantsebaan 163, en na een korte opzoeking bleek dat het adres van collega-fractievoorzitter Marc Scheepers van Vlaams Belang.

Tijdens het verhoor bij de politie heb ik vandaag begrepen dat het inderdaad over laster een eerroof t.a.v. Marc zou gaan, met name in deze tekst. Daarin zou ik hem ervan beschuldigen een racist te zijn, en hem vergelijken met Poetin. Ik heb dan de passage uit de tekst getoond waar het wellicht over gaat, en verklaard dat ik hem daarin geen racist noem, en hem niet met Poetin vergelijk. De tekst zelf heb ik bij de verklaring laten voegen, ik heb namelijk niets te verbergen.

In de gemeenteraad heb ik altijd correct met Marc gewerkt, hem gelijk gegeven als hij gelijk had en tegengesproken als ik het niet met hem eens was. Ik heb ook met hem persoonlijk geen probleem, enkel met zijn opvattingen en soms ook wel de manier waarop hij aan politiek doet – maar ik verschil uiteraard wel met meer mensen van mening. Ik vind hem daarbuiten ook bijvoorbeeld wel een sympathieke student muziek bij Muzarto en kan de muziek die hij (mee)speelt wel smaken. Zijn favoriete groep, Rammstein, staat ook in mijn playlists – zij het in beperkte dosissen. In een “cordon humanitaire” heb ik bovendien nooit geloofd – mensen verdienen respect, wat hun opvattingen ook zijn. Maar ik bestrijd de ideeën en werkmethoden van mijn politieke tegenstanders al eens. Altijd met open vizier overigens, niet anoniem of via roddels – mijn mening over zo ongeveer alles dat ik belangrijk is gewoon hier online terug te vinden.

Over wat in de tekst staat mag de lezer zelf oordelen. Je kan hem ongelukkig vinden, onverstandig, ondoordacht, veel te hard of veel te zacht. Je kan hem bekritiseren, nuanceren, tegenspreken. Dat behoort tot de essentie van een democratie. Maar wie ermee dreigt om iemand als crimineel te laten veroordelen voor een tekst als deze, op basis bovendien van wat er manifest niet instaat, met in mijn geval een gevangenisstraf tot een jaar en een geldboete tot 16.000 EUR, en met bijvoorbeeld ook alle professionele gevolgen van dien, doet dat om te intimideren en die persoon zo het zwijgen op te leggen. De reactie van sommige mensen in mijn omgeving op de klacht was dan ook : “Schrijf dan maar nooit meer iets over het Belang”. Dat is een totalitaire methode -ik zal me voor de gelegenheid ervan weerhouden andere adjectieven te gebruiken- en kan en mag niet aanvaard worden.

Eerder had Marc ook al eens geprobeerd met een deontologische klacht over een collega van cd&v, omdat die niet het door hem gewenste antwoord op een vraag had gegeven. Hoewel die klacht onterecht werd bevonden vond hij het blijkbaar een interessante formule. Een strafklacht is uiteraard een nog veel straffer middel. Tijd om een lijn te trekken, anders durft er binnenkort niemand in de gemeenteraad of daarbuiten Marc nog tegenspreken. Om de cirkel met mijn korte trip naar Madrid rond te maken : ¡No pasarán!

Sinds 1966 wordt er in Essen jaarlijks een Burgemeestersbal, later Burgemeestersfeest genoemd, georganiseerd. Door een comité van vrijwilligers, waarbij de opbrengst naar goede doelen gaat. Zo staat het ook op hun website : “Elk jaar organiseert de burgemeester en een comité het jaarlijkse Burgemeestersfeest, met als doel zo veel mogelijk geld in te zamelen voor goede doelen.” Voor de organisatie wordt ruim gebruik wordt gemaakt van gemeentelijke middelen : het gaat door in de Heuvelhal, en ook op personeelsinzet en materiële hulp wordt niet gekeken. Want het is dus voor een goed doel, en eigenlijk is het “Burgemeesterfeest” iets van de hele gemeente, toch ? De burgemeester was dan wel het uithangbord, de traditie op zich was onafhankelijk van wie er op dat moment burgemeester was, zo leek het althans. Ze ging dan ook ononderbroken over van Herman Suykerbuyk op Frans Schrauwen en vervolgens Gaston Van Tichelt. En al kon je je al eens de vraag stellen wie die goede doelen eigenlijk koos en op welke basis, een gezellig feest waarvan de opbrengst zinvol gebruikt wordt, waarom niet natuurlijk ?

Op 15 oktober ontving het gemeentebestuur nochtans een bericht van het Burgemeestersfeestcomité. Ze trekken er de stekker uit. In 2025 komt er geen Burgemeesterfeest. Dat was wel al gepland, voor 11 en 12 januari. De Heuvelhal lag vast. Maar het gaat niet door. Wat zou daarvoor de reden kunnen zijn ? Het bericht kwam er vóór duidelijk werd wie er in Essen burgemeester zou worden. Bovendien wist het organiserend comité uiteraard dat Gaston Van Tichelt niet langer burgemeester zou zijn, dat had die zelf al lang bekend gemaakt. En met Geert Vandekeybus, de waarschijnlijke burgemeester na 13 oktober, is er geen contact geweest, dus weten ze bij het comité ook niet of die al dan niet het nieuwe uithangbord zou willen zijn. Wat nu met al die goede doelen die ook dit jaar ongetwijfeld weer op steun rekenden ? Wat met de ambitie om de Essenaren samen te brengen ? Dat waren toch de doelstellingen van het comité, niet ?

Of zou het dan toch zo zijn, zoals een enkele kwatong mogelijk al eens heeft beweerd, dat het Burgemeestersbal/-feest vooral doorging tot meerdere eer en glorie van de cd&v-burgemeester en zijn partij ? Zodat het feest zijn belangrijkste doelstelling verloren heeft, nu cd&v niet langer de burgemeester levert ? Was het de bedoeling om op 11 en 12 januari burgemeester Steff Nouws in de kijker te zetten – en niet burgemeester Geert Vandekeybus of Arno Aerden, bijvoorbeeld ? Daar lijkt het nu toch wel een beetje op.

Maar wat dan met die uitgebreide gemeentelijke steun al die decennia ? Was dat dan eigenlijk steun voor de cd&v-propagandamachine ? En wat met die goede doelen ? Die verdienden elk steuntje in de rug, en ze hebben uiteraard volledig gelijk dat ze op het aanbod ingingen. Ook al moesten ze in ruil op de foto met de burgemeester en de cd&v-voorzitter (of neen, de voorzitter van het organiserend comité eigenlijk, dat is natuurlijk niet hetzelfde). Maar werden ze zo toch ook niet voor de kar van de partij gespannen ? En dienden ze ook niet als schild tegen kritiek vanuit de oppositie – want een partijfeestje met overheidsgeld, dat hoort natuurlijk niet.

Goed gezien hoor. En deontologisch heel bedenkelijk. Ik ga er niet te veel woorden meer aan vuil maken. Voorbij is voorbij. Nogmaals, het is al wie er een cent aan heeft verdiend gegund. En ook al ben ik er zelf niet zo vaak geweest, gezelligheid mag zijn prijs hebben. Maar één keer wil ik het toch gezegd hebben.