We staan in de “Stemcheck“.  Hoera.  Toen die twee weken geleden door De Standaard en Het Nieuwsblad werd gelanceerd, stond N-VA/PLE er niet in.  We belden en mailden die kranten, maar kregen geen uitleg.  We keken grondig onze mailbos en alle andere mogelijke mediakanalen na, en stelden vast dat we gewoon nooit waren gecontacteerd.  Zonder verdere uitleg kreeg de Essense kiezer alleen CD&V, sp.a en Essens Belang voorgeschoteld.  Op basis van een “wetenschappelijke methodologie”, dat dan weer wel.  CD&V was er ook als de kippen bij om publiciteit te maken voor de test.  De ultieme droom leek uit te komen : verkiezingen zonder de enige partij die hun koppositie kan bedreigen.  Hoe mooi…

Vorige week kwam er dan plots het bericht dat we alsnog de Stemtest zouden mogen invullen.  Een halve dag later kregen we vervolgens een link.  En dan hadden we nog ongeveer 24 uur om geargumenteerd op 50 stellingen te antwoorden.  50, waarvan degene die de test op het scherm invult er 25 te zien kreeg.  Plus nog een heel pakket aanvullende informatie.  Hoe een partij die alléén op vrijwilligers draait op die korte termijn het equivalent van een zestal pagina’s antwoorden op een degelijke manier moet volschrijven, dat was duidelijk niet het probleem van de kranten.  Het besef dat de gemeentepolitiek, zeker in de oppositiepartijen, niet op beroepspolitici draait is er duidelijk nog niet doorgedrongen.  Zes uur tijd heeft het gekost.  Zelf namen de twee kranten wel nog een dag of vijf om de antwoorden te verwerken in hun “wetenschappelijke methodologie”.  Dat dan weer wel.

Ik vermoed dat ze er vooral een computerprogramma op hebben losgelaten.  Als ze de antwoorden ook hadden gelezen, dan hadden ze geweten dat sommige stellingen niet relevant zijn voor Essen.  Als geen enkele gemeentelijke school warme maaltijden aanbiedt, dan is de vraag of die maaltijd halal moet zijn irrelevant.  Dat twee partijen dat aangeven, en bovendien vervolgens een verschillende keuze maken met eigenlijk hetzelfde argument, zou er toch toe moeten leiden dat de vraag gewoon wordt geschrapt ? Gelukkig hebben ze sommige andere vragen die we moesten beantwoorden wel laten vallen.  “Moet Essen fusioneren met… Essen ?” kwam er op het scherm.  Wij zijn helemaal vóór, uiteraard.

Een voorafgaand overleg met de partijen zelf, om zo tot zo zinvol mogelijke stellingen te komen, had ongetwijfeld de kwaliteit van de test kunnen verbeteren.  Toch hebben de makers van de Stemcheck nog enige moeite gedaan om lokale kwesties te verwerken.  We kregen ondertussen namelijk ook een reeksje vragen van Het Laatste Nieuws.  Waar we alleen maar moeten kiezen tussen ja of neen, en zelfs geen uitleg bij kunnen geven.  Dat maakt dat er geen volledige dag tijd in gaat kruipen, gelukkig maar.  Maar of we een afzonderlijk zwemuur willen voor allochtone vrouwen vinden we moeilijk om te beantwoorden.  De dames gaan nogal opkijken als ze vrolijk het grasveld aan het Parochiecentrum induiken, vrezen we (tussen haakjes, zelfs voor een gemeente mét zwembad is de vraag onnoemelijk slecht geformuleerd; een afzonderlijk zwemuur voor vrouwen kan mogelijk wettelijk zijn, maar één voor uitsluitend allochtone vrouwen is zonder enige twijfel in strijd met het discriminatieverbod).

De kwesties die echt spelen komen in beide testen (volgen er nog ?) maar mondjesmaat aan bod.  En zowel Het Laatste Nieuws als De Standaard/Het Nieuwsblad lijden ook aan het euvel van de valse tegenstelling : meer groen of meer bedrijvigheid, dat kan toch allebei ? Niet zo voor onze kranten, voor wie nuance uit den boze is en die eigenlijk het liefst een tweepartijenstelsel zouden zien.  Zoals de voorbeelden die ik al meegaf aantonen zijn ze er bovendien vooral op gebrand om “identitaire” kwesties mordicus in elk gemeente te agenderen, ook waar die echt niet spelen.  Dat ze daarmee zelf bijdragen aan de polarisering hierover die ze soms aanklagen, is wellicht niet hun zorg.  En dat ze het speelveld voor lokale partijen onnodig inperken door hen te willen dwingen om deel te namen aan een debat dat het hunne niet is, ook al niet.

Ik weet het, ze zijn onweerstaanbaar, dit soort testjes.  Daarom is het goed dat we er nu tenminste tussen staan – als partij niet meedoen is immers geen optie als de anderen het wel doen.  Wie de toelichtingen leest, kan zelfs interessante dingen leren over de partijstandpunten in onze gemeente.  Maar wie echt wil weten wat er speelt, zal toch wat dieper moeten graven in de komende weken.  En de resultaten nemen voor wat ze waar zijn : een test op basis van 25 eerder toevallige stellingen die uiteindelijk maar een afkooksel zijn van het politieke debat in onze gemeente.