Tom Bevers

In de sfeer van de voorbije Paasdagen dook zowaar ook Judas in het nieuws op, tot en met Terzake toe. Het “Evangelie van Judas” is één van de vele teksten uit de eerste eeuwen na Christus die aantonen dat er van zeer verschillende “christendommen” sprake was, met een veel groter pluralisme dan de huidige christelijke kerken (die uiteindelijk allemaal vooral op Paulus’s leer zijn gebaseerd). Ook de Islam blijkt in de eerste decennia van zijn bestaan veel minder strak omlijnd te zijn geweest dan vooral door moslims zélf wordt verondersteld. De eerste moslimheersers waren misschien wel… christenen. De evolutie van het Jodendom is ook al niet echt rechtlijning te noemen.

Hoe zou de wereld eruit zien als de monotheïsten de relativiteit van hun eigen strikte leer zouden inzien en tot het besef zouden komen dat wat hen uiteindelijk bindt wellicht veel groter is dan de bijna toevallige religieuze canons die hen scheiden ? Insjallah.

De situatie in Irak loopt uit de hand na de aanslag op de Sjiitische al-Askariyamoskee in Samarra. In de eerste plaats moeten de (wellicht radicaal-soennitische) terroristen die dit hebben gedaan worden veroordeeld. En wie zich eerder solidair met de Deense cartoonisten verklaarde, hoort dat voor mij nu ook te doen met de Sjiitische gelovigen – bij deze dus. Even zijn we allemaal sjiiten ! Religieuze symbolen (en bovendien cultureel erfgoed) aanvallen is onaanvaardbaar en nmenselijk. Het blijkt overigens de eerste keer in duizend jaar te zijn dat de moskee wordt aangevallen, in een land waar altijd al verschillende religies naast en met elkaar hebben geleefd. Doelbewust wordt geprobeerd een burgeroorlog uit te lokken, al tonen veel politieke leiders zich merkwaardig kalm en gematigd.

En neen, de Amerikanen en Britten hebben geen schuld aan de aanslag. Maar de gigantische hoogmoed van de VS, die dacht door het verfoeide Saddamregime omver te werpen snel een stabiel, Westersgezind, democratisch land te creëren beleeft nu wel zijn definitieve failliet. Alleen is weglopen natuurlijk ook geen optie. De heer Bush lijkt me niet het meest geschikte type om met dit soort dilemma’s met enkel slechte kanten om te gaan. Maar hij heeft geen andere keuze.

Gisteren vergaderde de OCMW-raad. Op de agenda stond ondermeer de stand van zaken wat betreft de voormalige Sint-Jozefkliniek (de oude gebouwen van De Bijster) : het OCMW zou die graag verwerven en probeert met de Gasthuizusters, ietwat modieuzer ook de GvA-group, tot een akkoord te komen. Zelf heb ik ook enkele vragen gesteld over het kloostergebouw van Sint-Michaël, waar de laatste zusters onlangs vertrokken. Mij was enige belangstelling vanuit OCMW-hoek gesignaleerd, en dan wil ik natuurlijk het fijne ervan weten.

Wat de twee Sint-gebouwen gemeenschappelijk hebben, is natuurlijk dat het om patrimonium van de “katholieke zuil” gaat. De Vlaamse Katholieke Kerk, in brede zin, heeft in het verleden heel wat gemeenschapstaken op zich genomen. Dat was niet eens zo onlogisch in een tijdperk waarin die kerk ook een ruime meerderheid van de Vlamingen vertegenwoordigde. Die taken werden gefinancierd met gemeenschapsgelden, dat is geld dat door de gemeenschap werd samengebracht. De Kerk ziet zich nu geconfronteerd met een seculariserend Vlaanderen waar alsmaar minder mensen zich in de eerste plaats katholiek voelen. Dus kan ze een aantal van die gemeenschapstaken niet meer aan, ondermeer om financiële redenen. En wil ze zelf ook wel van enkele gemeenschapsfuncties af, al is het debat daarover ook binnen de Kerk niet helemaal afgelopen.

Wat met gemeenschapsgeld betaald is, komt wat mij betreft uiteindelijk ook de gemeenschap en de overheid toe – en niet de instellingen die het om historische redenen beheren. Dat de Kerk daarbij bepaalde garanties vraagt, eventueel ook financieel, vind ik normaal, maar dat doet niets af aan de vaststelling op zich : heel wat gebouwen [u]zijn[/u] eigenlijk al gemeenschaps- en dus overheidsbezit*. Ook de kerkgebouwen zelf, en leegstand is niet alleen voor woningen onaanvaardbaar. Het gaat ook niet op dat bepaalde verantwoordelijkheden zomaar worden afgestoten, zonder overleg of uitzicht op een overname. Het (al dan niet expliciet) buitenwerken van jeugdbewegingen uit parochiegebouwen of katholieke scholen, vind ik bijvoorbeeld onaanvaardbaar.

Maar er is ook een keerzijde. Aangezien de Kerk de taken die het namens de hele gemeenschap op zich nam in vroegere tijden niet meer kan waarmaken, heeft de overheid vaak ook de plicht om die op één of andere manier over te nemen. En daarbij hoort soms een gepaste compensatie voor de katholieke zuil. Bovendien is soms een vorm van samenwerking de meest aangewezen aanpak. Wie al uit principe wantrouwig is telkens met een congregatie of Caritas-instelling over gemeenschappelijke projecten of de overname van gebouwen wordt gesproken, hoeft van mijn kant ook op niet veel begrip te rekenen

Concreet stel ik voor dat het gemeentebestuur met de vzw die de belangen van de Essense parochies behartigt en met de andere katholieke instellingen in de gemeente een raamakkoord zou afsluiten, met een duidelijke gezamenlijke toekomstvisie op het bestaande patrimonium en de taken (onderwijs, verenigingsleven, gemeenschapscentra…) die elk op zich neemt. Iets voor na 8 oktober ?

*Dat verklaart ook waarom voor mij de sporthal van het College aan Rouwmoer zondermeer moet worden opengesteld voor sportverenigingen.

Ik heb voor mijn werk enkele dagen in het Oostenrijkse Bad Ischl gezeten (vandaar mijn afwezigheid alhier). Sinds mijn passage aldaar is de noodtoestand er van kracht, zijn er een aantal huizen ontruimd, werden de meeste scholen gesloten en mag niemand het stadje meer in of uit ! Al zal dat wel meer met de sneeuw dan met mij te maken hebben, dat hoop ik althans. De overvloedige sneeuwval, bovenop een pak dat er al lag, zorgde ervoor dat heel wat daken door de brandweer (die ook foto’s maakte), het leger of de bewoners zelf moesten worden geruimd. Anderhalve meter is dan ook niet zo eenvoudig om dragen.

Sneeuw in Oostenrijk ? Dat lijkt erg normaal. Maar ook de lokale bevolking (net zoals overigens de Finse delegatie op de EMCO-vergadering waar ik zat) stelde dat ze nog nooit zoveel sneeuw hadden gezien. Het zorgde voor desolaat verlaten straten, winkels en restaurants die sloten wegens de “Schneechaos” en wij die (na het werk) van gewone toeristen ramptoeristen werden. Het geef trouwens een vrij surrealistisch gevoel als het tv-journaal opent met beelden die letterlijk twee straten verderop werden gemaakt. Ik vermoed dat het de geschiedenis van het “Employment Committee” sterker gaat markeren dan de gevoerde besprekingen zelf…

Hét gespreksonderwerp in Europa blijft natuurlijk de rel met de Mohammedcartoons. “The Economist” (mijn vliegtuiglectuur van vandaag) besteedt er een goed geschreven artikel aan, met de opvallende maar terechte vaststelling dat de kampioenen van “freedom en democracy”, de V.S. en Groot-Brittanië, het minst zijn opgekomen voor de democratische waarde van de vrije meningsuiting.

De acties in enkele islamitische landen tegen Denemarken, Noorwegen en andere Europese staten naar aanleiding van de Mohammed-cartoons hebben een triest hoogtepunt bereikt met het afbranden van het Deense consulaat in Beiroet. Dat is niet alleen volstrekt onaanvaardbaar omwille van de aanleiding op zich : onze wetten laten cartoons (smaakvol of smaakloos) nu eenmaal toe. Ze behoren tot een erfgoed dat óns heel dierbaar is, de vrijheid van meningsuiting.

Het is ook onbegrijpelijk dat de actie van enkele onafhankelijke kranten zomaar tot reactie tegenover een staat en een volk kan leiden. Geen mens die eraan denkt om voor elke Amerikaan die iemand vermoordt de Amerikaanse ambassade te bestormen, voor elke aanslag die een Saoedi pleegt het Saoedische consulaat af te branden (!) of omwille van Dutroux België uit de E.U. te zetten.

Begrijp me niet verkeerd : ik vind enkele van de omstreden cartoons niet geslaagd, omdat ze veel te sterk de islam met islamistisch terrorisme vereenzelvingen. Maar in een democratie mag een overheid in geen geval verbieden om dit soort zaken te publiceren. Dus is die overheid er ook niet voor verantwoordelijk. Dat neemt niet weg dat diezelfde overheid de verdraagzaamheid moet bevorderen en voor mijn part mag “betreuren” dat de cartoons verschenen zijn. Maar meer kan, mag en zal (hopelijk) geen enkele democratische regering doen.

Zuster Juliana is de grootste Essenaar. In de eindspurt versloeg ze Frank Focketyn en Jan Dekkers, die samen over de streep bolden. Een onverwacht en intrigerend resultaat voor een wat overbodige verkiezing. Volgens mij kreeg de zuster heel wat “derde stemmen” van mensen die bij haar in de kleuterklas gezeten hebben. Ik hoor ook tot die groep. Bij haar begon mijn schoolcarrière die me van de zusters naar de broeders en vervolgens naar het Klein Seminarie en tenslotte naar de jezuïetenuniversiteit zouden leiden. Ik heb er geen blijvende schade aan overgehouden en ben naast enkele verkrampte toch vooral geëngageerde en boeiende religieuzen tegengekomen. Maar noch kardinaal Danneels, noch Benedictus XVI slagen erin om de human ressources van de Kerk met dezelfde kwantiteit (en dus ook kwaliteit) te blijven aanvullen. Het is dus aan anderen om deze rol nu in te vullen. Maar moge vooral het onderwijs toch ook een stuk een “roeping” blijven, ook al is het er dan één van de seculiere soort.

Kerstmis. Gisteren naar de “avondmis” in de OLV-Kerk geweest. Dat ik me met Pasen en Kerstmis in een kerk vertoon, zal me officieel wel tot een “randkatholiek” maken. Het koor Accent zong in elk geval schitterend. Niet dat ik daar met een kennersoor naar kan luisteren, maar kom. In de VS was er dit jaar een hele discussie of de president in zijn kerstkaarten “Happy Holidays” (Prettige Feestdagen) of “Merry Christmas” (Zalig Kerstfeest) moest wensen. Voor mij nogal duidelijk : de heer G.W. Bush doet wat hij wil, de president van de Verenigde Staten moet natuurlijk met iedereen rekening houden en dus vanuit zijn functie voor “Happy Holidays” kiezen. En kijk, voor één keer heeft hij ook de goede keuze gemaakt. Nu, het principe lijkt eenvoudig, maar wat hij dan naar de gouverneur van Florida (die ook zijn broer is) moet sturen, weet ik ook niet direct. Van mij in elk geval een Zalig Kerstfeest en/of Prettige Feestdagen voor alle mensen van goede wil. En daarnaast ook voor de Bushes !