Tom Bevers

Ik heb het verkeer geregeld. Wie zondagnamiddag uit Heiblok kwam en Horendonk wilde indraaien had mijn toelating nodig, want ik deed dienst als seingever om zo mee de “10 mijl” van Esak in goede banen te leiden. Niet al te veel werk : Heiblok is niet meteen de drukste weg in onze gemeente. Bovendien een goede manier om Esak te ondersteunen. Zoals ik had verwacht bleek ook deze organisatie op wieltjes te lopen. Al heb ik begrepen dat er voor hen nog wat meer volk had mogen zijn. De afwezigen hadden uiteraard ongelijk, zoals dat veelal het geval is.

Het leverde me ook een onverwacht compliment op van een Letse hardlopende collega, die me vertelde dat ze heel goed beseft hoe essentieel seingevers wel zijn om haar favoriete sport te kunnen uitoefenen. Wat me tenslotte nog het meest opviel, is dat er meer mensen dan je denkt blijkbaar “zomaar” een ritje met de auto maken op zondag. Als niet-autobezitter een moeilijk in te beelden tijdverdrijf. Om dan nog niet vanuit het perspectief van de treinreiziger te spreken…

Open Monumentendag op het Heuvelplein, en rommelmarkt in Hoek. Twee initiatieven in het altijd levendige Essen die de moeite van het bezoeken waard bleken. Waarbij we twee keer onze burgemeester tegenkwamen. Met een vreemde ironie in ons verplaatsingsgedrag : mijn N-VA/PLE-collega’s en ik reden via de Huybergsebaan naar Hoek, hij via de Hollandse Dreef. Of hoe wij “zijn” omleiding volgden, en hij de slimste bleek door dat net niet te doen…

Ik vind rommelmarkten wel aangenaam, maar ik loop er altijd met een dubbel gevoel rond. Ik heb er absoluut niets nodig, maar vind heel veel dingen wel leuk. Er zijn twee mogelijkheden : véél kopen, of helemaal niets. En het gezond verstand drijft me altijd in de richting van de laatste oplossing. Gelukkig, want ik ben heel slecht in het weggooien van dingen. Misschien moeten ze hier in de Molenstraat eens rommelmarkt houden, dan heb ik wellicht nog wel wat aan te bieden. Als ik mezelf zo ver krijg. En op voorwaarde dat ik dan niet beslis van alsnog méér te kopen dan ik verkoop.

Er zijn er in Essen drie in september, rommelmarkten. Samen met BINs en buurtbarbecues horen ze bij wat men een “eigentijds” buurtleven zou kunnen noemen. Een goede zaak, natuurlijk. Ik heb het deze week op een vergadering (waar er plannen waren om iets te organiseren) nog gezegd : we zijn in Essen, er gebeurt hier gewoon al ontzettend veel.

Dat is een stuk van de rijkdom van onze gemeente. En als er dan af en toe ook nog een stuk dat voor de ene “rommel” is voor de ander een mooie aanwinst wordt, dan is dat helemaal winst natuurlijk. Overigens : de afsluitende optredens aan Hoek-City brachten wel sfeer, maar een fan van Edrie word ik wellicht niet zo gauw. Maar mocht je een Essense quizzer zijn, dan zou ik de naam toch maar onthouden… En voor wie wél enthousiast is : ook te zien op Uilse Kermis. Een meer “traditioneel” buurtgebeuren in onze gemeente, maar natuurlijk wel een héél vaste waarde !

Op mijn tafel ligt een dichtbundel. Deze week aangekomen. Spoorzoeken heet hij. Getekend Leen Raats. Met als opdracht de uitdrukkelijke vraag om hem niet te lezen. Dat heb ik toch gedaan. Ik vermoed dat ze daar wel op rekende.

Ik heb vorig jaar twee gedichten van haar voorgelezen op de Poëzieavond van Curieus. Ik “ontdekte” haar ooit als VDAB-dichter, een toch wel intrigerende functie binnen mijn vakgebied, de werkgelegenheid. En zoals ik vorig jaar in het Volkshuis vertelde, ging er toen ook een lichtje bij mij branden. Ik kende een Leen Raats. Ze was bij KSJ geweest. Bij de Deugnieten, waarvan ik toen leiding was. Ik herinner me haar als een stil, vrolijk, klein meisje. Dat niet lang bleef. Ook niet in Essen. Haar pad leidde blijkbaar naar Hasselt en naar engagementen in onder meer de dierenrechtenbeweging. En naar de poëzie. Met nu dus een eerste dichtbundel. Die gaat soms iets te veel voor het gemakkelijke effect, het voorspelbare woordspel. Maar vaker vindt ze de juiste beelden om de wereld en de mensjes die er soms tot hun eigen verbazing rondlopen te vatten.

In de bundel staat “Essen”, dat ook op het internet te vinden is. Misschien wel het eerst uitgegeven gedicht dat die titel draagt. Het vat het dorp dat je in “Essen in Beeld” kan vinden eerder dan de gemeente van vandaag. Maar het blijft mooi. Zoals die foto’s. Het gedicht dat me het meest aanspreekt verwijst niet naar Essen, maar -horresco referens- naar Kalmthout. Naar het Stappersven. En naar het jaar 1994. Ik ga het niet overtikken, het is niet van mij. Je kan de bundel ook kopen, en meenemen naar de rand van het ven. Het voorlezen voor je kinderen, bij zonsondergang. Of in je zetel blijven zitten en in je gedachten hetzelfde doen. Denkend aan het licht van de maan die stille dromers beschijnt “al zullen kwade tongen beweren – dat ze de zon slechts weerspiegelt – ze zal er zijn”.

Misschien doet goede poëzie ook niet meer dan dat. Spiegelen. Maar wat er altijd is geweest valt soms pas op als je het in de spiegel ziet.

Het was op donderdag in de laatste week van augustus. Zoals vandaag. In Horendonk, dat staat vast. 1988. Wat de juiste aanleiding was, weet ik niet. Waarschijnlijk had ik één van de zigzagpalen “bemand”, want met de kleine ploeg van toen had de Ronde van Essen daarvoor geen medewerkers op overschot. Dirk Smout vroeg of ik niet mee ging naar de Ronde-redactie. Dirk tegenspreken heb ik nooit vaak gedaan. Ik heb toen meegeschreven aan een alfabet, terwijl rondom de typmachines de handmatig berekende uitslagen verwerkten. En ik denk niet dat ik sindsdien nog één Ronderedactie heb gemist.

In die 25 jaar is er heel wat veranderd. En tegelijk ook zo goed als niets. Het verwisselen van het zaklopen en de hindernissen van deze week is wellicht nog de meest spectaculaire verandering. Na de invoering van het computerklassement en de nevenactiviteiten. In 1989 was dat. En het invoeren van een variabele reeksvolgorde. Dat was in 1993, denk ik. Toch ook weer al even geleden…

Ook de verslaggeving van de Ronde onderging dit jaar wat wijzigingen. Zo wordt er voor het eerst niet meer geknipt en geplakt. Behalve op het computerscherm dan. De winst zit voorlopig vooral in de drukkwaliteit, niet echt in de bestede tijd – maar opdat mijn fotorubriek nogal van die kwaliteit afhankelijk is, hoor je mij niet klagen ! En de YouTubefilmpjes van Jasper zijn een mooie aanwinst. De Facebookpagina gaat al wat langer mee. Twitteren doet de Ronde sinds vorig jaar. Of ook Google+ en FourSquare grote aanwinsten zijn, valt te betwijfelen. De Ronde gaat alleszins met zijn tijd mee.

Maar het is een meegaan om stil te staan. De Ronde van 2013 lijkt op niets zo sterk dan op die van 2012. En zo kan je teruggaan tot in 1973. De beelden van toen lijken ongelooflijk op de Ronde van vandaag. Een succesformule, heet dat dan. Hopelijk blijft dat nog lang zo.

De vzw Kempens Landschap is een domein rijker. Het bos en park rond het domein van de paters Redemptoristen aan Rouwmoer werd dit voorjaar aangekocht, en gisteren officieel geopend. Met een picknick, rondleidingen en heel wat animatie. Een gezellige dag in een mooi domein, dat ik (tot mijn schande) nauwelijks kende. Er is nog heel wat werk in het domein, om te zorgen dat het helemaal in orde is : de lanen mooi aanleggen, de pittoreske gebouwtjes repareren,… Maar Kempens Landschap weet hoe dat moet, en zal er ongetwijfeld in slagen om eruit te halen wat erin zit. Als “men” er maar niet te dikwijls het oog op laat vallen om er iets te organiseren dat er niet past, natuurlijk.

Voor de kloostergebouwen is nog geen nieuwe bestemming gevonden. Dat is ook niet vanzelfsprekend : de eigenheid ervan moet gerespecteerd blijven, en er moet een maatschappelijke meerwaarde gecreëerd worden zonder grote financiële last. Een functie in de zorgsfeer zou wellicht nog het meest passend zijn, maar eenvoudig wordt het wellicht niet. Nu, wat voor dit (bijna voormalige) klooster geldt, gaat natuurlijk op voor zeer veel gebouwen in de religieuze sfeer. Al zijn er verschillen : sommige kerken, ook in Essen, zouden eventueel afgebroken kunnen worden, maar dit klooster komt daarvoor uiteraard niet in aanmerking. Er zal nog heel wat creativiteit nodig zijn om al dat religieus erfgoed te herbestemmen – ik wil natuurlijk altijd eens meedenken…

Neem even de proef op de som. Surf naar dns.be en tik “esseninbeeld.be” in. Kijk wanneer die site werd geregistreerd. Het antwoord : op 3 augustus 2008. En dit is dus precies vijf jaar geleden. Happy birthday to onszelf.

Ondertussen zijn we bijna 42.000 foto’s verder. Dat is een redelijk gigantisch aantal. Bijna 25.000 stuks van na 1 januari 2009, toen de site officieel werd “geopend”. En meer dan 17.000 oude Essense foto’s. Ik heb mijn vakantiedagen gebruikt om nog een hele reeks oude foto’s (uit de ingescande dia’s) oplaadklaar te maken, dus de collectie wordt in elk geval nog groter. En ook de reacties blijven komen, zodat we nog (letterlijk) elke dag de informatie over de foto’s kunnen aanvullen.

Zo vind ik het ook wel goed : natuurlijk was 2009 hét jaar van Essen in Beeld, maar het zou jammer geweest zijn om daarna helemaal stil te vallen. Al is dat nog steeds geen evidentie – in de praktijk draait alles immers op de inzet van één persoon, Rudi Smout. Waarbij de “technieker” (ikzelf) vooral in beeld komt als er even iets vastloopt.

Vorige week kwamen er voor het eerst ook bewegende beelden bij. De filmfragmenten die we in het voorjaar vertoonden staan eindelijk ook op de site. Waarbij ik dankbaar van de technologie achter YouTube gebruik heb gemaakt, zodat de stukjes via alle platformen beschikbaar zouden moeten zijn. Zo wordt een laatste ambitie uit 2008, die toen volstrekt onhaalbaar bleek, nu ook een beetje vervuld : video op Essen in Beeld.

Al blijven de foto’s uiteraard de hoofdzaak. Ik vind zelf niet altijd de tijd om ze te bekijken, maar er af en toe doorheen bladeren levert altijd onverwachte pareltjes op. En de vaste overtuiging dat we met de oude foto’s ooit nog eens “iets” moeten doen. Als er nog eens tijd is, want jammer genoeg kan je de klok alleen op een foto echt stilzetten…

Bonusvraagje : uit welke Essen in Beeldfoto plukte ik deze taart ?

Deze site werkt weer. Het probleem bleek uiteindelijk minder erg dan gevreesd, zodat ik niet alles heb moeten herprogrammeren. Maar aan de andere kant was het ernstig genoeg om het niet meteen te vinden, en belette de werkdrukte een vlotte nieuwe opstart. Maar nu zijn we er dus terug.

Er staan wel één en ander in het lijstje om “goed te maken”. Laat ik daar dan maar meteen werk van maken. Misschien is het nuttig om eerst even op te sommen waar ik het niet over ga hebben. Bovenaan die lijst staat de koningswissel. Niet dat ik daar geen mening over heb – er zijn weinig zaken waar ik geen mening over heb. Maar als federaal ambtenaar lijkt het me beter die deze keer voor mezelf te houden – het is toch een beetje alsof het bedrijf waar ik voor werk een nieuwe erevoorzitter van de raad van bestuur heeft. Toch dit : koningin Paola (waarom is dat nu niet “koningin-emeritus” geworden ?) kwam de voorbije dagen veel menselijker over dan we haar de voorbije jaren zagen. Hopelijk kan ze een beetje profiteren van het langverwachte pensioen (ja, ik weet wie dat betaalt – maar het financiële argument voor een republiek heb ik altijd het zwakste gevonden : elk ander systeem kost ook geld).

Verder bleken de twee gemeenteraden die ik hier onbesproken liet weinig geschiedenis te hebben geschreven. Wie toch bang is iets te hebben gemist, kan zoals steeds in de N-VA/PLE Nieuwsflits terecht. Ik heb mijn (spreekwoordelijke) pen de voorbije maanden uiteraard niet helemaal stilgehouden…

Ook mijn fototoestel stond niet stil. Dat leidde vooral tot een pak foto’s van de 20e Roefel. Een plezante editie, en hopelijk een aanzet voor alle medewerkers om er volgend jaar ook weer tegenaan te gaan.

Waar ga ik het dan wel over hebben ? Over boeken, het Autonoom Gemeentebedrijf, de Quarantainestallen, de Tour, Slovenië en Litouwen. Niet noodzakelijk in die volgorde !

Terwijl u naar Familie, Thuis, Terzake, de Champions League of Komen Eten keek, heb ik bij wijze van primeur de compilatie van Essen beeldmateriaal die we met Essen in Beeld in samenwerking met de vzw Kobie hebben gemaakt naar mijn tv-scherm gestuurd. Rudi en ik doorworstelden heel wat uren beeldmateriaal, dat al langer of pas recent in het bezit kwam van het gemeentebestuur en/of de Erfgoedstichting Heidebloempje. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat Rudi heel wat meer uren bekeek dan ik – hoewel ik enkele weekends geleden op één namiddag meer carnavalstoet heb gezien op het scherm dan de voorbije jaren in de straten. En Steven Stragier van de communicatiedienst van de gemeente maakte er een zeer mooi geheel van.

Dat ik dus als eerst het geheel gezien, en ik weet daarom heel zeker dat al wie komende donderdag (20u, Oude Pastorij) of volgende week dinsdag (14u, LDC ’t Gasthuis) komt kijken daar geen spijt van zal hebben. De beelden van 1931 en die uit 1980 blijven uniek, en heel wat materiaal uit de tussenliggende periode werd behalve door Steven, Rudi en nu door mij wellicht in geen jaren door zo goed als niemand meer bekeken.

Heel wat beelden komen uit de jaren 1970. Wat mij nog het meest bijblijft is hoe alles zo lijkt te “kloppen” : Herman Suykerbuyk is de burgemeester, Jan Verstraelen blijft mijnheer de deken, Jan Dekkers is de enige échte prins carnaval. En de straten zien eruit zoals ze zijn, zonder gebouwen die er eigenlijk nooit hadden moeten staan. Veel van de beelden zijn gemaakt vóór ik geboren was, en toch roepen ze een soort nostalgie op die onvermijdelijk aan “Het Dorp” van Wim Sonneveld doet denken.

Voor mij smaakt het alvast naar méér. Ik heb beelden niet geselecteerd die er ook in hadden gekund. Soms heb ik te drastisch geknipt, een enkele keer had ik de schaar een beetje eerder moeten laten vallen. En er moet nog meer materiaal zijn. Zoals bij elke film wordt er vóór de première al aan de sequel gedacht. Maar voor we zo ver zijn is het eerst aan u om te oordelen, als u dat wil – sommige sequels worden immers beter niet gemaakt. Tot donderdag ?

Essen heeft er een ereburger bij : Frans Buijsen uit Sint-Kathelijne-Waver mag deze titel dragen, als blijk van waardering voor zijn inzet voor het genealogisch onderzoek in onze gemeente. Wij vonden dat de culturele prijs die waardering beter zou uitdrukken dan het ereburgerschap, maar dat is een bestuurlijke discussie die uiteraard niets afdoet aan de verdienste van de laureaat. Het werk dat hij geleverd heeft, binnen en buiten de werkgroep genealogie van de Essense Heemkundige Kring, mocht inderdaad wel eens in de kijker worden gezet. Dat die werkgroep bovendien zijn 25-jarig bestaan viert, en dat met een zeer mooi uitgegeven boek luister bijzet, is daar de perfecte aanleiding voor.

Zelf heb ik me er nog nooit gewaagd aan enige poging om de geschiedenis van mijn voorouders te gaan uitpluizen. Dat zou me overigens ongetwijfeld in Nederland brengen, vermoedelijk wel binnen Brabant. Ik sluit niet uit dat ik er ooit nog eens werk van maak, trouwens. Wie interesse (maar te weinig tijd) heeft voor de lokale geschiedenis, kan wellicht op termijn moeilijk weerstaan aan de drang om zichzelf er even van tot voorwerp te maken.

Bij de plechtigheid voor de nieuwe ereburger voerde Jos Withagen uit Bergen-Op-Zoom het woord. Hij deed dat zo boeiend dat ik hij mij overtuigde om het boek te kopen. Omdat hij me de relevantie van stamboomonderzoek, dat ik toch als een wat egocentrische bezigheid beschouwde, deed inzien. Zo leerde ik dat heel veel Essenaren eigenlijk “Van Tilburg” zouden moeten heten, veel meer dan er die naam dragen alleszins. Want het in de Tachtigjarige oorlog ontvolkte Essen werd door de paters van Tongerlo vooral vanuit die Noord-Brabantse stad terug bevolkt. Of hoe een reeks individuele verhalen een stuk plaatselijke geschiedenis kunnen vertellen…

Tenslotte leerde ik dat de werkgroep genealogie van onze Heemkundige Kring onze gemeentegrenzen op veel manieren overstijgt. Zodat de titel van hun boek “grenzeloze genealogie” erg goed gekozen is. Ik wens hen, en onze nieuwe ereburger, nog veel archiefonderzoeksvreugde toe !

Gisteren hielden De Verenigde Statievrienden hun jaarconcert. Laat ik maar meteen toegeven dat ik daar wellicht buiten verkiezingstijden niet naartoe zou zijn gegaan – er was ook nog een quiz in Kapellen. Toch zou dat jammer geweest zijn, en niet alleen omdat N-VA/PLE-kandidaat Joris die ik erg waardeer meedeed. Heel muzikaal ben ik niet aangelegd, al is dat één van de weinige aspecten van mijn opvoeding die ik soms een beetje betreur. Maar de avond zat goed in elkaar, de muziekkeuze was afwisselend en boeiend, en het aanvullen van de harmonie met een solist en een trombonekwartet bracht extra pit in het geheel.

Ik ben er wel meer dan ooit van overtuigd geraakt dat we onze plannen om van Rex een podiumzaal te maken moeten doorzetten. Ik vind het Parochiecentrum een mooie zaal, maar deze avond verdiende om nóg meer tot zijn recht te komen.