Archief van
Maand: oktober 2024

Spelregels

Spelregels

De eerste twee weken na de gemeenteraadsverkiezingen zijn voorbij. Het initiatiefrecht, in de gemeenten waar nog geen meerderheid is, gaat van partij veranderen. Dat initiatiefrecht is één van de nieuwe spelregels die voor deze verkiezingen werden ingevoerd. Een goed moment om de regels eens tegen het licht te houden.

De meest opvallende wijziging, zeker voor de meeste kiezers, was natuurlijk de afschaffing van de opkomstplicht. Het was niet meer verplicht om te gaan stemmen. In Essen trok ongeveer 65% van de kiezers naar de stembus. Onze getuigen in de kiesbureaus zagen vooral weinig jongeren. De eerste reactie van zowat iedereen die ik sprak was : voer de opkomstplicht terug in. Dat was ook die van mij. Ik ben nochtans altijd tegenstander van de opkomstplicht geweest, ook al vond ik dat de nationale politiek de afschaffing eerst voor zichzelf had kunnen invoeren, in plaats van ons als proefkonijn te gebruiken. Maar op 13 oktober twijfelde ik. Het blijft een probleem dat vooral jonge mensen ontmoedigd worden, blijkbaar. Anderzijds lijkt het erop dat de stemmers die niet zijn opgedaagd ofwel gewoontestemmers waren (altijd dezelfde partij) ofwel foerstemmers die zonder te kijken wie er op die lijsten stonden en wat hun ideeën zijn voor de extremen kozen. Doordat die er niet waren, lijkt het resultaat te zijn dat in gemeenten waar de mensen tevreden waren met hun bestuur de uitslag een duidelijk „doe zo voort” oplevert, terwijl in andere gemeenten een duidelijk, maar werkbaar, „graag iets anders” is. Dat is op zich voor de democratie geen slechte zaak natuurlijk.

De tweede belangrijke wijziging is de nieuwe regel voor de aanduiding van de burgemeester. De mogelijkheid om een kleinere coalitiepartij te verleiden door het burgemeesterschap af te staan, verdween. In Brussel en Wallonië bestaat die regel niet, en dus is de vergelijking interessant. Kijk bijvoorbeeld naar Rochefort, dat ik om professionele redenen wat extra heb gevolgd. Bij ons is er een factor in de onderhandelingen weggevallen. De grootste partij dient zo ook minder een „prijs” voor het burgemeesterschap te betalen, want er is geen alternatief. De legitimiteit van de burgemeester lijkt me ook versterkt. Ook binnen de eigen partij, overigens : de kiezer weet dat er ook een andere burgemeester dan de lijsttrekker mogelijk is. Waar die lijsttrekker voorbij gestoken werd is dat een bijzonder duidelijk signaal, maar ook waar het niet gebeurde is het helder. Een ander, wellicht minder verwacht gevolg, is dat de persoon met de tweede meeste stemmen op de lijst van de burgemeester óók een grotere legitimiteit heeft gekregen dan voordien. Naast een koning wordt meteen ook een kroonprins gekozen. Dat was voordien minder het geval, maar gaat tegen de volgende lijstvorming wel doordringen.

En dan is er het initiatiefrecht. Twee weken lang mag alleen de grootste partij een akte neerleggen. Dat heeft in de eerste plaats voor rust gezorgd op de verkiezingsdag zelf. Er was wat tijd. Dat is een gelukkige ontwikkeling. Vervolgens heeft het de mogelijkheid geopend om minstens enkele dagen met iedereen af te toetsen. In de meeste gemeenten heeft dat tot een doordachte, gedragen coalitie geleid, zonder de al te grote haast van voordien. Dat is winst. Anderzijds heeft de de druk op de grootste partij verhoogd om tegen het aflopen van de 14 dagen toch maar tot een akkoord te komen. De andere partijen weten dat, en kunnen proberen die druk te gebruiken door tijd te rekken. Vooral als ze weten of denken dat er niet echt een alternatief is kunnen ze zo proberen de prijs op te drijven. Het is het gevolg van dat tactisch steekspel onder tijdsdruk dat in Ranst en Izegem lokale partijen besloten om met Vlaams Belang te gaan besturen. Met de oude spelregels was dat wellicht niet gebeurd. Ook in Gent lijkt de keuze van Voor Gent voor N-VA als coalitiepartner sterk beïnvloed door de twee wekenfactor, terwijl in Antwerpen burgemeester De Wever mogelijk Vooruit nog wat langer aan het lijntje zou hebben gehouden. De regel voor het initiatiefrecht heeft wellicht nog wat verfijning nodig, maar lijkt me ook een blijver.

Al bij al is wat mij betreft het oordeel over de nieuwe spelregels vooralsnog redelijk positief – een wat meer definitief oordeel volgt natuurlijk pas wanneer de nieuwe besturen de eed afleggen. Een belangrijke les is bovendien dat spelregels er wel degelijk toe doen en een verschil kunnen maken. Tijd dus om aan een systeem van initiatiefrecht te werken voor de federale en regionale regeringen. Wat verfijnder wellicht, en met wat meer tijd dan twee weken. Maar mogelijk ook met de Bijl van Damocles van nieuwe verkiezingen aan het eind. Het zou ons nieuwe pogingen om het wereldrecord regeringsvorming te breken kunnen besparen…

Rollenspel

Rollenspel

Op 13 oktober was het duidelijk dat we met N-VA/PLE aan zet waren. Er zijn gesprekken met alle partijen gevoerd, en vorige week heeft dat geleid tot de afspraak met Vooruit om de komende zes jaar samen Essen te besturen. Ik ga niet verbergen dat ik erg tevreden ben met die keuze, het was de uitkomst waar ik vooraf op had gehoopt. Wat niet wegneemt dat ik het goed vind dat we een coalitie met cd&v ook een eerlijke kans hebben gegeven, en dat ik de constructieve opstelling van die partij bij de besprekingen waardeer. Maar een meerderheid van N-VA/PLE en Vooruit was om veel redenen logischer en kwam dus ook uit de bus.

Daarna moesten binnen N-VA/PLE de rollen worden verdeeld. Nogal wat mensen spraken mij aan met de hoop dat ik dan schepen dan zou worden. Met dank aan iedereen voor het vertrouwen. Ik heb nooit geantwoord, omdat ik het proces niet wilde verstoren. Maar ik wil er wel duidelijk over zijn : ik heb me geen kandidaat gesteld voor een schepenambt. Daar zijn veel redenen voor. Eén van de belangrijkste is dat we binnen N-VA/PLE terecht hebben afgesproken dat schepenen halftijds beschikbaar moeten zijn voor hun mandaat. Ik kan op dit moment mijn professionele loopbaan daar niet naar herschikken. Maar er zijn nog redenen voor. Het belangrijkste mandaat in de gemeente is dat van gemeenteraadslid. Het is de enige opdracht die rechtstreeks van de kiezer komt. Ik heb de gemeenteraad ook nooit beschouwd als “wachtkamer voor het schepencollege” – zoals het parlement ook niet de wachtkamer voor de regering mag zijn. Ik ben er dan ook trots op dat ik opnieuw de grootste fractie in de gemeenteraad mag voorzitten. Ik ben ook blij dat Dirk Smout die raad gaat voorzitten, als één van de meest ervaren raadsleden, en als iemand die ook niet van het belang van de gemeenteraad moet worden overtuigd.

Natuurlijk ben ik ook heel blij met de nieuwe burgemeester onze nieuwe schepenen, en trots dat ik hen mee op weg heb geholpen in de Essense gemeentepolitiek en hen mee heb ondersteund. Met Geert Vandekeybus, Robin Jacobs, Joris Brosens en Katrien Somers -en ook de twee Vooruitschepenen- gaat het nieuwe college heel hard aanvoelen als “mijn college”. Dat betekent ook wel dat ik er grote verwachtingen van heb, natuurlijk. Maar ik heb er vertrouwen in dat ze dat goed gaan doen.

Back to the future

Back to the future

In 2009 stond ik op de verkiezingslijst. Ik haalde 231 stemmen. Voor u met de Essense gemeenteraadsverkiezingen in het achterhoofd denkt “dat is niet zo slecht” : het waren nationale verkiezingen en de hele provincie Antwerpen kon op mij stemmen. Ik stond op de lijst van de SLP, de Sociaal-Liberale Partij. Waar samenkwam wat toen nog overschoot van Spirit – relatief veel mensen eigenlijk. Onze lijst in Vlaams-Brabant werd getrokken door Mohammed Ridouani, overigens. Een talent, zo bleek. Maar desondanks haalde de partij 1,09%. In Nederland zijn dat twee zetels in het parlement. In Vlaanderen kom je niet op het uitslagenbord.

Wat er nog overschoot van de partij zocht een oplossing. Dat betekende : aansluiten bij een andere partij. De keuze ging tussen Open Vld en Groen!, toen nog met uitroepteken. Het werd Groen!. Formeel ging het om een fusie. Niet dat er ooit iemand dat opmerkte. Ridouani ging bovendien naar sp.a, nu Vooruit. Ook niemand die dat opmerkte – toen toch niet.

Nu, 15 jaar later, is het tijd voor de omgekeerde operatie. Lets’s face it, beste Open VLD : het kiespubliek van kleine zelfstandigen en voorstanders van lagere belastingen, die kiezen bij nationale verkiezingen voor N-VA. Heel wat van uw economisch-rechtse mandatarissen zitten daar ook. Ze komen niet meer terug, geef ze op. Maar dat neemt niet weg dat er ruimte is voor een liberale partij, die gaat voor vrijheid, gelijke kansen, emancipatie, initiatief.

Let’s also face it, beste Groen : de linkse anti-kapitalist zit bij de PVDA, en zijn sociaal-democratische neef zit meer dan ooit gebeiteld bij het Vooruit van Conner Rousseau. De anti-vooruitgangsdenker bleek dan weer een variant van de complotdenker – je bouwt daar niet op. Maar hun standpunten, zoals het onzinnige verzet tegen kernenergie of GGOs, staan nog wel in jullie partijprogramma. Een dood spoor. Maar uiteraard is de klimaatuitdaging, een andere mobiliteit, leefbare steden, een open samenleving een basis voor een sterk politiek verhaal.

Het is dus tijd voor een omgekeerde 2009 : laat de franjes los, ze vinden hun weg wel bij de anderen. En, beste Petra De Sutter, beste Bart Somers (of vindt er een andere liberaal de kracht ?), zet de logische stap die volgt op deze column van Joël De Ceulaer (arrogant journalist die vaak heel scherp observeert) en richt de SLP opnieuw op. Groen, liberaal, ongegeneerd pro-Europa en zonder complexen economisch in het centrum – maar wel vóór technologische vooruitgang en innovatie.

Geen garantie op succes ? Bobopartij ? Niet aangepast aan tijden van populisme en radicalisering ? Wel, Macron, D66, de LibDems… tonen aan dat het niet altijd de hele tijd werkt, maar dat doet niets in de politiek. Vaak werkt het wel. En, let’s face it, ’t is dat of niets meer.

Terugblik

Terugblik

Na de verkiezingen volgt natuurlijk de analyse van het resultaat… N-VA/PLE bevestigde zijn sterke positie in het Essense politieke landschap, en deed er nog een schepje bovenop. Nadat voorganger VU in 1994 en 2000 telkens 2 zetels behaalde, verwierf N-VA/PLE 5 zetels in 2006, 9 zetels in 2012 en een heel nipte 10e zetel in 2018. Dat werden er nu 11, met nog eens 5% van de stemmen erbij en nét geen 40%. De laatste keer dat een partij in Essen dat percentage haalde was in 1994, met de CVP van lijsttrekker-burgemeester Herman Suykerbuyk – dat is dertig jaar geleden.

Nadat we de vorige verkiezingen steeds de indruk hadden dat de winst van elders kwam – we hebben in de loop der jaren de rest van de oppositie “opgegeten” – is ze deze keer bovendien ook echt afkomstig van cd&v. Die partij viel in 2000 terug op 35% van de stemmen, en is sindsdien rond dat percentage blijven schommelen, onder leiding van eerste Frans Schrauwen en vervolgens Gaston Van Tichelt. Gisteren wijzigde voor het eerst deze eeuw hun stemmenaandeel substantieel.

Naast het verlies voor CD&V zit de verklaring voor ons succes deze keer wellicht in (opnieuw) een heel sterk team met verschillende mensen die de kiezer aanspreken, een bekende en populaire lijsttrekker, de belofte om met een andere stijl te besturen en een inhoudelijk verhaal dat steek houdt.

Had er nog meer ingezeten ? Ik denk alleen als Vooruit minder sterk voor de dag zou zijn gekomen. Ook daar is wat langer in de tijd terugkijken leerzaam.  In 1994 haalde de SP 4 zetels in de Essense gemeenteraad. In 2000, 2006, 2012 en 2018 haalde de socialistische lijst (SP of sp.a) telkens eveneens 4 zetels. In 2006 stapte de partij in de meerderheid, maar dat leek voor hun kiezer geen verschil te maken in de ene noch de andere richting. De percentages achter de 4 zetels schommelden wel, maar daar ga ik even abstractie van maken. Nu gaat de partij meer dan 7% Vooruit en slepen ze niet alleen de zolang verhoopte 5e zetel, maar zelfs een 6e in de wacht. En worden ze voor het eerst sinds 1994 opnieuw de tweede partij in Essen, vóór cd&v deze keer.

Wellicht speelde hun jarenlange coalitie met cd&v nu voor het eerst echt in hun electoraal voordeel, en verkozen een deel van de kiezers van die coalitie nu een verderzetting onder leiding van Arno Aerden, die ook een heel mooi persoonlijk resultaat neerzet. Neem daarbij de herwonnen geloofwaardigheid van de nationale partij, onder Conner Rousseau, een sterke lijst, een degelijke campagne en de algemene erkenning dat hun schepenen de voorbije jaren goed werk hebben afgeleverd, en je komt aan 6 zetels. Waarmee -eerlijk is eerlijk- Vooruit ook bewees dat we ongelijk hadden in onze campagne door een stem voor hen als één voor een verderzetting van het cd&v-bestuur af te schilderen. Al is het toch vooral het resultaat van cd&v dat daarvoor de verklaring is.

Cd&v dan. Laat ik eerst stellen dat ik het moedig vond van Steff Nouws om het gewicht van de Essense christen-democratie op zijn schouders te laden, na het toch enigszins abrupte afscheid van Gaston Van Tichelt. Maar al bij de lijstvorming en nog meer in de campagne bleek het gewicht te zwaar, en vreemd genoeg heeft cd&v er dan niet voor gekozen om het nog wat te spreiden. De dans op twee benen -we hebben uitstekend bestuurd en zijn de beste garantie voor vernieuwing- bleek ook niet te werken. Dat zowel Dirk als Nore Konings verkozen werden toont aan dat beide pistes potentieel hadden, maar niet kiezen is vaak óók verliezen. Natuurlijk levert dat een aantal pijnlijke resultaten op – ik had sommige cd&v-ers echt wel meer gegund – maar bij een partij die bijna 12% inlevert blijft onvermijdelijk niemand echt ongehavend. Op beide Koningsen misschien na dan, en ook wel Brigitte Van Aert die persoonlijk nauwelijks stemmen inlevert.

Over het Vlaams Belang kan ik kort zijn. De partij had gehoopt te groeien op basis van goede nationale resultaten, maar zoals ook elders blijkt dat alleen te werken als je mensen in huis hebt die die resultaten ook plaatselijk kunnen vertalen. Quod non. Ook de afschaffing van de stemplicht heeft mogelijk een deel van hun kiespotentieel thuisgehouden.

Over die afschaffing wil ik het later nog eens hebben. Toch dit : hoewel het opviel dat weinig jongeren hun weg naar het stemlokaal vonden, raakten de vier protagonisten die samen met hun lijsttrekkers het debat voor de Jeugdraad voerden verkozen. Eén daarvan is dan wel ouder dan 30, maar dat wordt gecompenseerd door Emma Lambregts van Vooruit (28).

Het woord “historisch” wordt te veel gebruikt, maar de resultaten van gisteren in Essen verdienen wel degelijk dat adjectief. Nu moet er een meerderheid worden gevormd en dan kan Geert Vandekeybus zich bij de gouverneur aanbieden om de eed af te leggen. Ook daarover ongetwijfeld later nog meer.

Ondertussen wens ik alle verkozenen – en degenen die hen in de raad gaan vervangen als ze niet zouden zetelen – veel succes toe. De Essenaren vertegenwoordigen, vanop welke stoel in de raadszaal ook, is een absoluut voorrecht dat het verdient om te worden gekoesterd. En ook felicitaties en dank voor iedereen – kandidaat of niet – die zich voor of achter de schermen voor één van de verkiezingscampagnes heeft ingezet. Affiches, folders, brieven, online posts… ze komen er allemaal niet vanzelf, en die inzet voor onze democratie verdient waardering.

Moed en wanhoop

Moed en wanhoop

„I was once the next president of the United States” – zo begon Al Gore zijn speeches nadat niet hij maar George W Bush de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2000 had gewonnen. Vanavond zullen er in Essen ook enkelen zijn die de volgende burgemeester waren, of de nieuwe „coming (wo)man” in de gemeenteraad. We zijn met 87 kandidaten, 25 van ons zullen er verkozen zijn, 62 niet.

In 2000, enkele weken vóór de cliffhanger met Gore en Bush in Florida, was ik bij de laatste groep. Ik haalde geen zitje in de gemeenteraad. Aan mijn inzet zal het niet geleden hebben, toen. Aan mijn ideeën wellicht ook niet, want die waren niet zo verschillend van degene die ik nadien had toen ik wel verkozen werd. Maar onze partij deed het niet zo goed als gehoopt. Ook al hadden we hard gewerkt en op sommige terreinen voor echte verandering gezorgd. Maar CD&V plukte de vruchten van het beleid, en VLD van wie daar niet tevreden mee was. De VU had ook de nationale wind niet mee – de partij zou geen jaar na de verkiezingen ook splitsen.

Om maar te zeggen, je hebt het nooit helemaal in de hand. Het persoonlijk resultaat dat we met zijn 87 morgen gaan halen, hangt van zoveel factoren af. Een goede stembusuitslag is dan ook geen reden om met het hoofd in de wolken te gaan lopen, en wie minder stemmen haalt dan verhoopt moet zich daardoor ook niet laten ontmoedigen. Ook buiten de gemeenteraad, ook zonder sjerp, is er leven in de politiek. En de kansen kunnen keren. Het blijft in elk geval de moeite waard om te proberen een verschil te maken voor Essen.

Al Gore heeft via zijn inzet voor het klimaat baanbrekend werk verricht en mogelijk meer invloed gehad dan wanneer hij wel president zou zijn geweest. En na Bush kwam Obama.

Foto : doortocht van het Oranjelegioen in Boedapest, 11/10/2024
De Heiligen van de Laatste Dagen

De Heiligen van de Laatste Dagen

Op de zaterdag juist voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 zijn we naar de politie geweest, om klacht neer te leggen tegen onbekenden. Iemand had de nacht voordien onze partijnaam her en der op de straat en op privédomein geschilderd, duidelijk met het doel om ons te beschadigen.

Zes jaar later was het een anonieme advertentie in De Echo. In de laatste uitgave voor de verkiezingsdag, zodat we zeker niet meer konden antwoorden – de sociale media waren toen nog niet wat ze nu zijn.

Blijkbaar is er iets dat maakt dat in de laatste dagen voor de verkiezingen de drang toeneemt om zonder zichzelf bekend te maken te proberen partijen of kandidaten te beschadigen. Met verzonnen accounts op sociale media, brieven, advertenties… of door te proberen op andere manieren allerlei geruchten te verspreiden. Deze keer heeft een anonieme Essenaar (?) beslist om zich via een (dure !) brievencampagne tegen Robin en Geert te keren. Zodat die nu op hun beurt naar de politie zijn moeten stappen. De verwijten snijden natuurlijk geen hout, ze zijn zelfs redelijk belachelijk. Robins bedrijf sponsort al vijf jaar een Essense voetbalploeg. Tja, half het schepencollege zit in het bestuur van één van de voetbalclubs – tof dat ze zich zo mee voor Essen engageren, denk ik dan. En Geert brengt de democratie in gevaar omdat hij zich “kwaad” heeft genoemd. 18 jaar geleden dan nog. Je kan van elke politicus wel een uitspraak vinden waarin die zichzelf kwaad/woedend/razend verklaart om iets. Als je op deze site zoekt, vind je er zelfs van mij – tip : meestal gaat het dan over de NMBS.

Ik ben de eerste om te vinden dat je kritisch moet zijn over politiek, op alle niveaus, maar in een democratie kan en moet dat met open vizier – en zoveel mogelijk op de bal en niet op de man/vrouw, om het in de gepaste voetbaltermen te stellen. En als je echt denkt dat er deontologisch iets aan de hand is, dan bestaan daar de nodige organen voor – waar je vaak wél anoniem terechtkan – maar waar je klacht eerst zal worden onderzocht vooraleer er iets mee gebeurt.

In de gemeenteraad in Essen hebben we de heel goede traditie om te focussen op inhoud, en niet op personen. Ook al zijn we geen heiligen en is politiek mensenwerk, wat maakt dat er soms iets wordt gezegd dat de mens achter de politicus raakt, ik hoop toch dat dat zo blijft, hoe de nieuwe raad er na 13 oktober zal uitzien.

Hopelijk blijven nieuwe anonieme initiatieven in de volgende dagen ook uit. Overigens, in een kleine gemeenschap als Essen is het na een tijdje altijd wel min of meer bekend wie erachter zit. Wie over mij iets wil zeggen mag dat gewoon naar mij mailen, trouwens. Ik zal het dan hier publiceren en beantwoorden.

Los de vergelijking op

Los de vergelijking op

Ik kom vaak en graag in Salamina, het Griekse eiland waar mijn vrouw van afkomstig is. Uiteraard is er ook daar een gemeentebestuur. En dan vergelijk je wel eens. Alleszins zijn de resultaten in Essen veel beter dan daar. De afvalophaling, zoals zowat overal in Griekenland, is problematisch, met grote containers waar min of meer alles in of naast wordt gedumpt, en die per definitie nooit frequent genoeg worden opgehaald. De gaten in de wegen zijn veelvuldig en de onveiligheid op de weg in het algemeen is onvergelijkbaar groter dan bij ons. Er zijn ook veel kansen om de open ruimte te verfraaien.

Natuurlijk, het archeologisch museum declasseert alles wat we in Essen hebben op dat vlak, maar dat is eerder dankzij de Oude dan de Nieuwe Grieken. Qua beroemde inwoners gaan een mythische Ajax en een echte filosoof Euripides wellicht boven de bekendste Essenaren, en ze dateren allebei van heel lang voor er sprake was van onze gemeente. Er staat een 2.500 jaar oude olijfboom – daar kan geen bomenteller tegenop – en de natuur bezorgde het eiland prachtige bossen en kusten. Het 17e eeuwse klooster is een verborgen parel. Desondanks, naar zo goed als alle objectieve maatstaven doet het Essense gemeentebestuur het ongetwijfeld beter.

Over de huidige burgemeester van Salamina zijn de meningen verdeeld, maar van één van de vorige lijkt nochtans zowat iedereen te vinden dat hij uitstekend werk deed. Toch loste hij al die problemen ook niet op. Maar hij zette stappen vooruit, en in de ogen van veel bewoners zo veel als hij kon. De huidige doet ook wel goede dingen, maar er is grote eensgezindheid dat ze meer zou kunnen doen. Zelfs met de beperkte middelen en het wettelijk kader waar ze niets aan kan veranderen.

Waar ik naartoe wil… Vooral cd&v-mandatarissen en -kandidaten gebruiken het argument dat het in Essen in vergelijking (zonder te zeggen met wie) niet zo slecht gaat nogal snel als reden om aan de Essenaar te vragen om dan maar op de zittende coalitie te stemmen. Dat mag, uiteraard, maar de vraag is niet of het elders slechter gaat (natuurlijk) maar of in alle redelijkheid alle stappen vooruit worden gezet die kunnen worden gezet. En daar is het antwoord voor mij dat er meer inzit. Betekent dat ook dat burgemeester Van Tichelt en zijn schepenen „slechte” bestuurders zijn ? Neen, natuurlijk, dat ga je mij niet horen zeggen. Maar ik denk dat er meer visie en daadkracht mogelijk zijn. En om dat te realiseren zou het goed zijn dat er een nieuwe wind waait, dat decennialange denkpatronen worden doorbroken. Dat is wat ik met “Verstandig Veranderen” bedoel. Of zoals Euripides het zou uitdrukken : “μεταβολὴ πάντων γλυκύ”.

Koppen

Koppen

De kandidatenfolder. Het is een klassieker in zijn genre. Elke partij geeft een folder uit met alle kandidaten, met een foto (of enkele foto’s) en een korte beschrijving. Soms het „smoelenboek” genoemd in het vakjargon. Daarbij zijn er trends, met setters en volgers, want partijen kijken natuurlijk naar elkaar. Zo zijn de folders van N-VA/PLE, cd&v en Vooruit alle drie vierkant en lijken de beschrijvende tekstjes hier en daar ook op elkaar.

Deze keer, net zoals zes jaar geleden, heb ik mij vooral over die teksten gebogen. Dat is leuk maar uitdagend : je moet één politieke boodschap brengen op basis van 25 verschillende persoonlijkheden en karakters. De teksten moeten bij de persoon passen en toch één geheel vormen. Tenzij je weinig om coherentie geeft, zoals ik bij de collega’s van cd&v en VB vaststel, waar zorgen over het klimaat perfect kunnen samengaan met ideeën die de situatie alleen maar gaan verergeren.

Twaalf jaar geleden deed ik ook de lay-out van de folder. Dat heeft me toen veel werk gekost, maar als ik erop terugkijk is het als „amateur-vormgever” één van de werken waar ik het meest trots op ben, samen met enkele affiches die ik jaren eerder ontwierp, en ook wel de kaart waarmee Ioanna en ik onze trouw aankondigden.

Ook een politiek programma probeer je natuurlijk zo goed mogelijk voor te stellen, maar proberen om mensen zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen is toch nog iets anders. Zeker voor wie de eerste keer kandidaat is, is het ook wat vreemd om je naam, je foto en je mening plots overal tegen te komen. Daar mag dan best wat tijd in gestoken worden.