Archief van
Maand: augustus 2022

Monumentaal

Monumentaal

Vorig jaar, in augustus, liep de 49e Ronde van Essen. We hadden het er met verschillende oud-medewerkers over, en de eerste ideeën voor de 50e Ronde ontstonden. Maar eentje hield ik nog even voor mezelf… en in de marge van de gemeenteraad van september, in zaal Rex, sprak ik cultuurschepen Helmut Jaspers erover aan : in augustus zou de 50e Ronde van Essen doorgaan, en bij die gelegenheid zou een monument voor de Ronde wel gepast zijn. Helmut zei geen neen, en toen ik het een tijdje later nog eens opwierp werd er concreet werk van gemaakt. Zowel hij als jeugschepen Arno Aerden en onze werkgroep 50e Ronde wilden iets dat er kindvriendelijk zou uitzien (géén klassieke loper) en dat „meedoen is belangrijker dan winnen” zou uitstralen. Omdat er niet zo heel veel tijd was, viel de keuze op een 3D-geprint monument. Met als grote voordeel dat er ook kleine replica’s zouden kunnen worden gemaakt. En ook wel omdat ook beelden met hun tijd moeten meegaan, zoals Helmut het terecht al eens stelde. De techniek en de manier van ontwerpen maakte ook dat we als werkgroep veel inbreng hadden. Daardoor straalt de Ronde van Essen er ook echt vanaf. Gisteren werd het onthuld, en alle generaties van (oud-)medewerkers bleken er enthousiast over. Ik ben heel blij dat het gelukt is, en stiekem een beetje trots dat ik het in gang heb gezet. Veel dank aan Helmut en Arno, en ook aan Wekke Buyens, onze werkgroep en natuurlijk aan GS Technology dat het beeld uit de printer deed rollen. En ik ben ook gelukkig met de plaats : in de beeldentuin achter de Oude Pastorij, maar eigenlijk gewoon dus op ons eigen Rondeparkoers én op het mooiste speelterrein van Essen.

Het is ook leuk dat het Rondelogo op het beeld staat, want dat heb ik ooit nog ontworpen. Een heel grote carrière als graficus heb ik nooit opgebouwd, maar van de drie logo’s die ik ooit ontworpen heb zijn er alvast twee op allerlei manieren vermenigvuldigd. Dat van de Ronde tot op brooddozen en polsbandjes toe !

Daarmee zit de 50e Ronde van Essen er ook op. Zoals heel veel oud-medewerkers van verschillende generaties heb ik er enorm van genoten. Dat het weer ook on-Rondelijk goed was hielp daar natuurlijk ook bij. De redactie van ons jubileumboekje op donderdagavond maakte dat ik de deur van de Oude Pastorij ruim na één uur ‘s nachts op slot mocht draaien. In dat jubileumnummer schreef ik de geschiedenis van de Ronde uit (hier in een licht gecorrigeerde versie), en daarnaast rekende ik de Gouden Trui nog eens uit (met hier een zowaar nóg actuelere versie dan gisteren) : een heel puzzelwerk om uit te komen op dezelfde winnaars als twintig jaar geleden, maar met vlak daarachter toch genoeg „runners-up” om de komende jaren de spanning erin te houden.

De finaledag van gisteren was een mooi orgelpunt. Maar zoals ik het in mijn korte woordje bij de onthulling van het beeld heb aangegeven : de belangrijkste Ronde is altijd de volgende. Hopelijk vinden heel veel Essenaren dat ook.

La quincuagésima Vuelta a Esseñ

La quincuagésima Vuelta a Esseñ

Vandaag komt de Ronde van Spanje door Essen, al is het maar enkele meters.  De Ronde van Essen daarentegen, die is nog nooit door Spanje gekomen.  Zelfs in Nispen of Nieuwmoer is de Ronde nooit geraakt ! Daar is ook geen nood aan, er zijn in Essen zes schitterende parkoersen waar geen El Angliru of Paseo del Prado tegenop kan.  In tegendeel : stuur de Vueltarenners door de zigzag van Horendonk en het regent opgaves – om over de zakken, de rekken of de hindernissen nog maar te zwijgen.  Neen, voor echte heroïek moet je niet verder dan Essen zijn.  Al sinds 1973.

Het vraagt voor sommigen een beetje telwerk, heb ik gemerkt, maar met die start in 1973 is de Ronde dit jaar wel degelijk aan de 50e editie toe.  Die hebben we gisteren zeer feestelijk ingezet met een receptie in het gemeentehuis.  Het was ongelooflijk leuk om daar heel veel oud-gedienden van verschillende generaties te ontmoeten om samen de Ronde van Essen te vieren en anecdotes op te halen.  Frans Schrauwen vertelde de geschiedenis, Arno Aerden sprak de felicitaties van het gemeentebestuur uit, en Jasper Van Landeghem gaf een voorproefje van zijn prachtige documentaire over de Ronde, die ondertussen hier op YouTube te vinden is.  Tussenin had ik de eer om namens de (oud-)medewerkers van Ronde te spreken.  die “eer” is niet zomaar een cliché : het deed me echt wel iets om het woord te mogen nemen bij een gelegenheid die me zo na aan het hart ligt.  Ik hoop dat het gelukt is om in mijn speech (hier) iets van de essentie van de Ronde van Essen te vatten.  En anders zullen de Rondefrietjes daar wel aan hebben bijgedragen !

Overigens : de zoektocht naar de “roots” van de Ronde leidde ons in de voorbije weken niet alleen naar Itegem -waarvan we wisten dat daar de oorsprong lag, en waar de Ronde tegenwoordig “Kermisloop” heet- maar ook naar de Rondes van Wiekevorst, Hallaar en Beerzel. En vandaag ontdekte ik ook nog die van Putte.

Maar dé topronde is natuurlijk de Ronde van Essen, en die begint morgen pas écht – in Wildert, maar voor al wie Ronde en beetje kent is dat een overbodige aanvulling.  Hopelijk zit het weer een beetje mee en vinden heel veel lopers de weg naar de startlijn !

Foto : Rudi Smout
Tinos

Tinos

Van Thessaloniki leidde de weg via Athene naar Tinos, één van de eilanden van de Cycladen.  De hoofdplaats van het eiland (zoals op veel Griekse eilanden Chora genoemd – de beste vertaling vind ik nog het Essense carnavalswoord Torrep…) staat bekend als het belangrijkste Mariabedevaartsoord van Griekenland.  De Onze-Lieve-Vrouwekerk (Panagia Evangelistria) trekt inderdaad veel pelgrims aan, die er het icoon komen groeten waaraan wonderen worden toegeschreven.  Veel bedevaarders gaan vanaf de zee op de knieën naar de kerk, waarvoor op de straat speciaal een tapijt werd aangebracht.  In de omliggende straten worden uiteraard iconen, kaarsen (tot meer dan 1,50m groot), votieven en ook allerlei lekkers aan de man gebracht.  De gelijkenis met Scherpenheuvel kon me alleszins niet ontgaan.  Het is alleszins een zeer mooie kerk, Cycladisch wit en binnen naar Orthodox gebruik rijkelijk versierd.  We waren er enkele dagen voor 15 augustus, wanneer Maria-Tenhemelopneming er uitgebreid wordt gevierd, zodat we het elke dag drukker zagen worden.  Die viering heeft naast een religieuze overigens ook een civiele kant : op 15 augustus 1940 brachten de Italianen bij Tinos het fregat Ellis tot zinken, de eerste oorlogsdaad in WO II tegen Griekenland.  De dubbele viering/herdenking wordt traditioneel door een hooggeplaatst politicus bijgewoond (dit jaar premier Mitsotakis, die ook een buitenverblijf heeft op het eiland) en rechtstreeks op tv uitgezonden.

Maar Tinos bleek ook veel meer te bieden te hebben.  De dorpen die we bezochten waren zonder meer schilderachtig, met de typische Cycladische wit-blauwe huizen en kerken.  De marmerwinning op het eiland maakt bovendien dat dit gesteente zeer veel gebruikt wordt in allerlei decoratieve toepassingen.  Een taxichauffeur vertelde ons dat het dorpsplein van Pyrgos door Vogue werd uitgeroepen door één van de mooiste pleintjes ter wereld, en dat verbaasde niet (si non e vero…).  Het eten is er erg lekker en de “meltemi”-wind zorgt er bovendien voor dat het klimaat er aangenamer is dan op het Griekse vasteland – en op het ogenblik dat we er waren zelfs aangenamer dan zowat heel Europa.  Op het terras van een taverne in een wat hoger gelegen dorp durfden we ons niet echt beklagen dat we geen trui hadden meegebracht – goed wetend dat zeer velen graag met ons hadden willen ruilen.

Het eiland staat ook vol met… duivenkoten.  Weliswaar niet meteen naar Vlaams model, maar geconcipieerd door de Venetiërs.  Die de beestjes ook niet hielden met het oog op vluchten vanuit Quiévrain, maar eerder om ze bij het avondmaal te serveren.  En omwille van de mest.

Vanuit Tinos maakten we ook één dagje de oversteek naar het nabijgelegen Mykonos, bekend als vakantie- en feestverblijf van celebrities en miljonairs allerhande.  Een must-see, maar geen plek waar ik veel langer dan een dag zou willen doorbrengen.  Dan liever de relatieve rust en authenticiteit van Tinos !

Thessaloniki

Thessaloniki

Ὡς οὐδείς ἂπολις, μέχρις ἂν ἡ τῶν Θεσσαλονικέων ᾖ πόλις – Niemand zal zonder vaderland zijn zolang Thessaloniki bestaat.  Een 14e eeuwse versregel die op de kruispunt rol van de stad waar ik eindelijk ben geraakt wijst.  De op één na grootste en belangrijkste Griekse stad, die voordien zo lang de op één na grootste en belangrijkste stad van het Romeinse (Byzantijnse) Rijk was, na Constantinopel.  Een stad die na de stichting ervan altijd belangrijk is gebleven en een centrale rol speelde in het Romeinse Rijk.  De stad waar de oudste delen van het Nieuwe Testament naar verwijzen (de twee brieven van Paulus aan de christenen van Thessaloniki) met een zeer rijk Byzantijns-christelijk erfgoed, met een aantal zeer oude en indrukwekkende kerken.  De stad die na de val van Constantinopel een metropool van het Ottomaanse Rijk werd.  Die tijdens die moslimheerschappij de joden opving die door de christelijke Reconquista uit Spanje werden verjaagd en bij de Sultan een vaderland vonden.  Waardoor Thessaloniki op een bepaald moment de meest joodse stad ter wereld was, met bijna de helft joodse inwoners, waar daardoor de meest gesproken taal Ladino was, de joodse variant van het Spaans.  De opeenvolgende oorlogen van de 20e eeuw beslisten over het lot van de stad -die op het nippertje in Griekse en niet in Bulgaarse handen viel- en onvermijdelijk ook over het lot van de joden.  De geboorteplaats, tenslotte, van Kemal Ataturk, de stichter van het moderne Turkije – die wellicht ook daarom af en toe door Turkije geclaimd wordt.

Vandaag is het een Griekse metropool aan de zee, hoofdstad van Macedonië, meer op mensenmaat van Athene, en die ook iets van het kruispunt van culturen dat de Balkan is bewaard heeft.  Een havenstad met een trotse Witte Toren als merkpunt.  Een beetje een Antwerpen aan de Middellandse Zee, compleet met een hoorbaar accent in de spreektaal.

Ze stond al erg lang op mijn verlanglijstje, en ik ben er dus eindelijk eens geraakt.  In de zomer, hoewel wellicht een citytrip in de lente of de herfst meer een aanrader is.  Het was er warm, maar dat was het ongeveer overal in Europa.  En musea hebben airconditioning.  Ik bezocht met name het Byzantijns Museum, waar een vriendin van mijn vrouw werkt, en was behoorlijk onder de indruk : het bevindt zich in een erg mooi gebouw en geeft de geschiedenis van de stad weer vanaf de vroeg-christelijke periode tot de val van het Romeinse (Byzantijnse) Rijk in de 15e eeuw, en vervolgens het verhaal van het christendom in de Ottomaanse periode.  Het vlakbij gelegen Archeologisch Museum vult mooi aan, met de meer Hellenistische en Romeinse geschiedenis van de stad.  Jammer genoeg bleek het joods museum niet alleen op zaterdag (dat had ik moeten weten) maar uitzonderlijk ook op zondag gesloten.  Dan heb ik maar een extra wandeling gemaakt en een terrasje aan de waterkant gedaan…

Van Thessaloniki nam ik de trein naar Athene.  Een goede keuze, wat al is het Griekse spoorwegnet behoorlijk onderontwikkeld, deze lijn brengt je relatief snel en comfortabel naar de andere kant van het land.