Black lives matter
En andere levens ook, maar dat is nu niet het punt. De politiemoord op George Floyd in Minneapolis bracht het racisme in de Amerikaanse samenleving in het algemeen en bij de politie in het bijzonder nog eens voor het voetlicht. Het is logisch dat dit net nu leidt tot stevig protest, met een president in het Witte Huis die racisme eerder aanwakkert dan ontmoedigt en die het (gewapende) blanke protest tegen de coronamaatregelen aanmoedigde en plaats van veroordeelde.
Dat er ook in Europa een grote solidariteit is met de protestbeweging in de VS, is een goede zaak. Dat dit tot al te massale samenkomsten leidt in coronatijden, is dat dan weer niet, natuurlijk. Er zijn genoeg andere manieren om te protesteren. Dat de protesten in de VS niet altijd vreedzaam verlopen, valt uiteraard ook niet goed te keuren : met winkels plunderen is nog nooit een probleem opgelost. Al ligt die sfeer van geweld ook aan het wel erg hardhandig optreden van de ordediensten daar. En dat lijkt me meteen ook hét grote verschil met Europa. Ook hier is er uiteraard racisme in de samenleving, en wellicht ook bij sommige politiediensten. Terecht zijn er waarnemers die op de balk in ons eigen oog wijzen : het is (te) gemakkelijk om tegen Trump en de VS te roepen zonder naar onszelf te kijken.
Ik vind het moeilijk om na te gaan hoeveel racisme er in de VS relatief gesproken is tegenover de EU-landen – waar ik dat ook onderling moeilijk vind om te vergelijken. Bovendien is niet alle racisme hetzelfde, wat de vergelijking verder bemoeilijkt. Onze geschiedenis is ook niet die van de VS : kolonialisme en slavernij, om er twee thema’s uit te pikken, zijn allebei natuurlijk verwerpelijk, maar het zijn wel twee verschillende zaken die een verschillende context uitmaken. Om al die redenen durf ik niet zeggen dat er hier minder racisme zou zijn,
Wat ik wél weet, is dat onze samenleving hier minder gewelddadig is dan in de VS. De kans dat een politie-arrestatie, al dan niet racistisch geïnspireerd, hier dodelijk afloopt is gewoon kleiner dan daar (neen, ze is niet nul, dat weet ik ook wel). De kans dat een protest uit de hand loopt omdat de politie geweld uitlokt is dat ook. Dat de politie in de VS er uitziet als Robocop en ook reageert alsof elke burger een potentiële moordenaar is, is ook begrijpelijk, overigens : de vrije wapendracht maakt dat de kans dat iemand gewapend is gewoon veel groter is dan hier. Om al die redenen is de kans dat de vlam in de VS in de pan slaat veel groter dan hier, zonder dat dit meteen een oordeel inhoudt over de omvang van het probleem zelf. En ook dat is een grote reden voor bezorgdheid, met een heethoofd als Trump in het Witte Huis.
Met Barack Obama hoop ik dat het protest erin slaagt om zo geweldloos mogelijk te blijven en zich te richten op de structurele veranderingen die nodig zijn in de VS-samenleving. Iets doen aan het wapenbezit en de wapenverkoop hoort absoluut in dat lijstje thuis.