The Donald. Het heeft veel te lang geduurd vooraleer ik hier een stukje zo ben begonnen. De Amerikaanse voorverkiezingen, en dan met name het fenomeen Donald Trump, zijn namelijk bijzonder interessant.

Het leek er erg lang op dat Donald Trump niet aan de wetten van de politieke zwaartekracht onderhevig was. Dat hij met alles wegkwam : uitspraken die beledigend waren voor grote groepen kiezers, groteske beweringen en ronduit gevaarlijke inschattingen van de wereldsituatie gingen hand in hand met persoonlijke uithalen naar rivalen en grootspraak over de overwinningen die hij had behaald en nog ging behalen. Dat iedereen (ook ik, voor zover dat relevant is) enorm hadden onderschat hoe sterk zijn aanpak bij een deel van het Republikeinse kiespubliek zouden aanslaan, maakte dat hij één voor één de net iets redelijker tegenstanders uit de race wurmde. Die probeerden iets te veel om nummer twee te worden, en zo de uiteindelijke tegenstander van Trump. Die immers niet anders kón dan verliezen. Dat proces duurde veel te lang en speelde in de kaart van Trump, en zo blijven nu enkel nog Ted Cruz en John Kasich in de race. Beiden rekenen ze erop dat de uiteindelijke strijd pas op de Republikeinse conventie zelf wordt beslecht. Die richting lijkt het ook uit te gaan, omdat Trump nooit echt een meerderheid van de Republikeinen achter zich heeft gehad en zijn voorsprong, dankzij de kiessystemen in veel staten, opbouwde dankzij de verdeeldheid van zijn tegenstanders. Zodat het nu eindelijk lijkt dat de zwaartekracht toch vat op hem heeft. Hoe die conventie dan gaat verlopen, en op de Republikeinse partij de verdeeldheid waarmee ze gepaard zal gaan ooit nog te boven komt, is maar de vraag.

Ted Cruz heeft in elk geval goede kaarten. Hij lijkt in de meeste staten die nog moeten stemmen te gaan winnen. Maar het feit dat hij net iets gepolijster is dan Trump mag niet doen vergeten dat Cruz er een al bijna even radicale agenda op na houdt. Hij is de man die de voorbije jaren in de Senaat elk compromis met Obama verwierp, ook als dat bijvoorbeeld de sluiting van overheidsdiensten inhield. Dat in de VS het gevoel leeft dat de instellingen niet meer werken, komt voor een belangrijk deel door hem. Hij slaagde er overigens ook binnen de eigen partij in om zowat iedereen tegen zich in het harnas te jagen. En bereidde daarmee de weg voor Trump : wie gedurende jaren herhaalt dat alles rot is, moet niet verbaast zijn dat er iemand opdaagt die perfect bij de rottigheid past.

John Kasich was van bij het begin de meest redelijke Republikein. De enige die op een Europese schaal nog nét binnen het normale politieke spectrum zou vallen. Bij de Tories, of de CSU, of in sommige N-VA-kringen zou de man wellicht welkom zijn. Maar het moet al vreemd lopen wil hij de nominatie nog in de wacht slepen. Al kan er niemand voorspellen wat er op een “contested convention” kan gebeuren.

Overigens kan Trump ook gewoon alsnog genoeg stemmen binnenhalen en de Republikeinse genomineerde worden. In dat geval verwacht ik nog een onafhankelijke conservatieve tegenkandidaat uit het “mainstream” Republikeinse kamp. Mitt Romney lijkt me de meest logische keuze. Dat zou ook vermijden dat heel wat Republikeinen noodgedwongen hun voorkeur voor de Democratische kandidaat moeten uitspreken, wegens “alles beter dan Trump”. Want dat soort oproep verwacht ik relatief massaal. Zelfs van pakweg George W. Bush (wiens vrouw eigenlijk al gezegd heeft voor Clinton te zullen stemmen).

Ook bij de Democraten is de race interessant, zij het gelukkig op een andere manier. Hillary Clinton heeft meer moeite dan verwacht om de zelfverklaarde socialist Bernie Sanders af te houden. Sanders is dan ook een respectabele kandidaat, die een deel van het politiek spectrum vertegenwoordigd dat in de VS vaak veel te weinig aan bod is gekomen. Dat een naar Europese normen nog redelijk gematigd maar wel klassiek oud-links verhaal nu een vrij brede aanhang lijkt aan te spreken is een interessante ontwikkeling in het Amerikaanse politieke landschap.

Toch gaat Hillary het halen bij de Democraten. En daarna wellicht ook in de presidentsverkiezingen zelf. Gelukkig maar. Ze is de enige van de kandidaten die gewoon de bekwaamheid heeft voor de functie, ze is de enige die een stuk van de verandering kan brengen die de VS nodig heeft en tegelijk de beste delen van de erfenis van Obama kan vrijwaren. En de wereld verdient het ook gewoon dat een vrouw het Witte Huis niet alleen mag inrichten, maar ook mag leiden. Neen, ze is niet de meest inspirerende politica ooit. En ze heeft enkele foute keuzes gemaakt in het verleden (haar huwelijk hoort daar vanuit politiek perspectief alleszins niet bij, al kan ik me menselijk voorstellen dat het haar af en toe wat te veel is geworden…). Maar de vergelijking met haar tegenkandidaten laat geen ruimte voor een fotofinish, die laat ze met verve ruim achter zich.