Zaal Beekdal, ongeveer 20 jaar geleden.

Het was één van de eerste politieke discussies waarin ik betrokken was. Ik was nog niet zolang voorzitter van de Essense VU. We hadden een overleg met de plaatselijke CVP, waarmee we een coalitie vormden. Het ging over de serviceflats in aanbouw. Aan welke prijs gingen die verhuurd worden ? Aan kostprijs, was mijn mening. Ruim beneden de kostprijs, was het CVP-standpunt. Ik vond het toen al de negatie van sociaal beleid om sociale voorzieningen te subsidiëren voor mensen die dat niet nodig hebben (zeker buiten het systeem van de sociale zekerheid om). En voor wie wel steun nodig heeft, bood en biedt het OCMW een prima uitweg.

Maar de lage prijszetting moest en zou doorgaan, waarbij het nauwelijks verholen doel van de CD&V-voorlopers was om de socialisten de wind uit de zeilen te halen. Of dat gewerkt heeft, betwijfel ik, maar dat deel van de analyse was alvast correct, want later zou de sp.a de grote verdediger van de serviceflatsubsidiëring worden.

En zo bouwde OCMW Essen flats, die sindsdien jaarlijks een stevig verlies betekenen voor de gemeentebegroting. Een verlies dat ook gebruikt wordt om de investeerders van (toen) Serviceflats Invest te betalen, een door de overheid mee opgezet vehikel dat zichzelf in de overeenkomst verzekerde tégen de overheid. In het contract met het OCMW werd namelijk opgenomen dat ze toekomstige belastingverhogingen aan het OCMW mochten doorrekenen.

Essen bouwde nog een tweede reeks flats, ook verhuurd aan een te lage prijs, maar langzaam begon het ook bij CD&V te dagen dat het prijsbeleid een molensteen om de hals was. Maar dan wel één die verwachtingen had gewekt : wie goedkoop huurt van een overheid gaat er uiteraard vanuit dat die overheid niet zomaar de prijs gaat verhogen. Zeker niet in een situatie waarbij de gebruiker in sterke mate afhankelijk is van de voorziening. Een betrouwbare overheid verhoogt de prijs van medicijnen niet tijdens de behandeling. Ze verlaagt subsidies op zonnepanelen niet wanneer die al op het dak liggen. Ze verhoogt geen prijzen voor mensen die al in serviceflats wonen. Slecht beleid heeft consequenties, vaak nog vele jaren nadien. Berouw komt na de zonde.

Dat geldt ook voor de toen afgesloten overeenkomst met de investeerders. Die worden nu met een belastingverhoging geconfronteerd – voor de tweede keer in enkele jaren tijd. Net zoals een paar jaar geleden besloten ze vervolgens niet dat het terecht is dat vermogen wat meer wordt belast. Neen, ze willen die belasting op basis van het contract doorrekenen aan de bewoners van het OCMW.

Als het OCMW echt wil, denk ik dat ze die clausule voor de rechtbank kan laten vernietigen (ze is er immers op gericht om het overheidsbeleid te dwarsbomen, zoals het doorrekenen van verkeersboetes dat ook zou zijn). Maar dat doet het OCMW niet. Het gaat ook niet op de blaren zitten die het over heeft gehouden aan de combinatie van een slechte overeenkomst en een verkeerde prijszetting. Het grijpt de belastingverhoging aan om zogezegd te proberen de prijszetting te corrigeren.

De boodschap aan de bewoners is dubbel :
1. Alle redenen zijn goed om de prijs te verhogen, als we er morgen een andere vinden dan gaan we dat ook doen, tot de historische vergissing die we 20 jaar geleden hebben gemaakt is rechtgezet. Dat we daardoor de betrouwbaarheid van de overheid grondig ondergraven maakt niet uit.
2. Het raakt ons niet dat een belasting op vermogen wordt betaald door gebruikers van sociale voorzieningen.

Volstrekt onethisch, maar ik ga ervan uit dat het vanuit het standpunt van de overheid niet onwettelijk is, zodat een klacht bij de toezichthouders me kansloos lijkt. Iets anders zou een klacht van een bewoner bij de rechtbank tegen het OCMW zijn (de parallel met de geest van de huurwet is immers evident), al zou die een bijzonder goede advocaat moeten hebben om zich te verweren tegen de financiële belangen die in dit dossier die van OCMW Essen ver overstijgen.

Het blijft hoe dan ook een bijzonder onverkwikkelijk verhaal, zonder veel goede kanten. En neen, kom niet zeggen dat jullie niet gewaarschuwd waren, beste CD&V-collega’s.

Zaal Beekdal, ongeveer 20 jaar geleden.