Tom Bevers

Als er na 1 juli een badmeester ontslag neemt bij het Essense gemeentebestuur, dan moet die worden vervangen. Vanzelfsprekend, zegt u ? Dan hebt u het Essense nieuws een tijdje niet gevolgd. Want eind juni sluit ons zwembad. Om te besparen, volgens het schepencollege. Toch worden er nu nieuwe functies gecreëerd voor het zwembadpersoneel. Dat die in dienst blijven is normaal. Maar dat ze ook opvolgers zullen hebben, mogelijk jaren na de sluiting van het bad, is toch wel een beetje bizar, niet ?

Zo staat het nochtans in de personeelsformatie die de gemeenteraad gisteren goedkeurde. Dat werd trouwens hoog tijd : normaal werkt een nieuw college een strategisch meerjarenplan uit, én koppelt daaraan de bijhorende pseronseelsformatie. Maar ons CD&V/sp.a-college nam het hele jaar 2013 de tijd (”planningsjaar”) en kwam met een gebrekkig plan, zonder bijhorend personeelsluik. Anderhalf jaar later is het daarvan alsnog bevallen.

Niet dat er fundamentele keuzes worden gemaakt. Een degelijke poging om te vergelijken met andere gemeenten bleef ook al uit. De volgens ons overbodige functies van afdelingshoofd (tussen haakjes : het is niet omdat iemand functie overbodig is dat de betrokkene geen goed werk kan leveren) werden verdedigd vanuit de nood aan een managementsteam, dat natuurlijk veel beter van onderuit kan tot stand komen dan als een kunstmatig toegevoegde toplaag die een voordien onbestaand zogenaamd coördinatieprobleem moet oplossen.

De meest fundamentele ingreep ? De dienst onderwijs verhuist naar de afdeling “vrije tijd”. De argumentatie daarvoor ? Na veel wikken en wegen blijkt, nadat alles gedurende jaren tot ieders tevredenheid heeft gewerkt, dat de activiteiten van die dienst op het vlak van flankerend onderwijsbeleid toch beter aansluiten bij de dienst vrije tijd. Een voorbeeld ? Ah, verkeersveiligheid ! Zit dat dan bij vrije tijd ? Natuurlijk niet. Kijk, dat soort drogredenen kunnen niet anders dan doen vermoeden dat er een onuitgesproken echte reden moet zijn voor de overheveling. Bovendien : als er niets te verbergen is, waarom wordt dan een wat meer uitgebreide discussie in een commissie bewust uit de weg gegaan ? Ik had echt gehoopt op een rationele uitleg, om het dan desnoods daarmee oneens te zijn. Nu hoorde ik alleen onzin.

We hebben zelf een alternatief organisatiemodel en een personeelskader ingediend. Om aan te tonen dat een personeelsbeleid met visie wél mogelijk is. Waarin de jammerlijke sluiting van het zwembad tenminste ook geld bespaart. En waarin onderwijs geen vrije tijd meer is, maar een investering in het sociaal-economisch weefsel van onze maatschappij. Maar vooral een model waarin het gemeentebestuur de stap zet naar een moderne en slagkrachtige overheidsorganisatie voor de 21e eeuw.

Ach, die eeuw is nog lang natuurlijk. Het zal onze tijd wel duren, heeft het college wellicht gedacht…

Vandaag werd de Moerkantsebaan plechtig heropend. Zo is Hoek nu ook officieel terug verbonden met Essen, en bij uitbreiding met de rest van de bewoonde wereld. Bovendien ligt er eindelijk een fietspad langs de Moerkantsebaan. Je kan erover discussiëren of het nu 2 jaar heeft geduurd, of 9, of 15, of 36. Maar het ligt er, en het ligt er goed. Als regelmatige fietser van Essen naar Hoek en omgekeerd kan ik wel stellen dat het een gigantische verbetering is tegenover de zeer onveilige fietsroute die tot twee jaar terug Essen met zijn mooiste “buitenwijk” verbond.

Al bij al zijn de werken heel vlot verlopen. Natuurlijk is daar wat gelukt mee gemoeid : twee zachte winters hebben ervoor gezorgd dat de werf nooit lang heeft stilgelegen. Maar dat is niet de enige verklaring : het aannemersbedrijf heeft zich van zijn beste kant getoond, en het gemeentebestuur -en met name Brigitte als verantwoordelijke schepen- heeft alles van nabij opgevolgd en als het nodig was kort op de bal gespeeld. Niet altijd vanzelfsprekend in een project waar toch heel wat verschillende instanties bij betrokken zijn. Het geheel mag dus een succes worden genoemd, en dat er hier en daar nog kinderziektes overblijven en moeten worden weggewerkt, vooral wat de verbinding tussen viaduct en school betreft, doet daaraan geen afbreuk.

Terecht vierde Hoek dus een beetje feest vandaag. Met een groot terras bij Hoek-City, al staat het ondertussen vast dat het café binnenkort de deuren sluit, om plaats te maken voor appartementen (zo blijft Hoek een deel van Essen…). Hopelijk komt er daarvoor nog een alternatief uit de bus, want een wijk leeft niet alleen van een mooie weg en een goed fietspad alleen, natuurlijk…

In 2008 kocht het gemeentebestuur de voormalige douaneloods aan Hemelrijk, met de omliggende terreinen. Zonder te weten wat het met die loods van plan was. Het terrein wordt ondertussen een beetje gebruikt : de jaarlijkse veldrit vond er al twee keer plaats, en ondertussen wordt er een samen-tuin ingericht. Maar de loods zelf hangt ondertussen als een molensteen om de hals van het gemeentebestuur : het is een beschermd monument en de gemeente dreigt te moeten betalen voor de verwaarlozing ervan, en bovendien ontsiert het gebouw danig de eerste blik die al wie met de trein in Essen aankomt op onze gemeente werpt. Waarbij het gemeentebestuur uiteraard de eigen verantwoordelijkheid niet kan ontkennen.

Een beetje dom, dus, dat aankopen zonder te weten waarom. Maar niet getreurd : wie geen ideeën heeft, kan die kopen. In 2010 werd het studiebureau PlusOffice aan het werk gezet. Dat met iedereen die wilde in Essen rond de tafel ging zitten, goede ideeën bleek te hebben en het liefst de knoop wilde doorhakken. Maar dat wilde het gemeentebestuur toen niet. Want kiezen is verliezen. Zodat er werd gesteld dat de loods enkel gerestaureerd zou worden, om dan vanuit een “slow growth” model tot een bestemming te komen. Dat kon nog alle richtingen uitgaan : een toneelzaal, een museum, een commerciële evenmentenhal… Van bij het begin vond ik dit een zinloos en tot mislukken gedoemd concept. Restaureren zonder te weten waarom vond zelfs PlusOffice zélf destijds op de infoavond die de gemeente organiseerde een verkeerde keuze. En “slow growth” ? Alsof pakweg een toneelzaal met één stoel begint. En inderdaad, het enige dat al die jaren tekenen van “growth” heeft vertoond is de fauna in de loods.

Toch heb ik mij vergist : de (dure) studie van PlusOffice had één groot voordeel. Bij de gemeenteraadsverkiezingen konden CD&V en sp.a alle vragen naar een toneelzaal, of naar wat dan ook, afwimpelen met het antwoord dat dit perfect kón gebeuren in de douaneloods. Dat had de studie uitgewezen. Niet dat het zou gebeuren, maar dat vertelden ze er niet bij. En de kiezer, die geloofde het verhaal. CD&V en sp.a bleven aan de macht.

Doel bereikt. Of toch niet helemaal : de loods staat natuurlijk nog altijd leeg. Gelukkig diende zich een deus ex machina aan. Kempens Landschap, dat zich ondertussen succesvol ontfermde over het voormalige kloosterdomein aan het college, bleek bereid om de expertise bij de herbestemming van erfgoed ter beschikking te stellen. Vorige maandag lichtte de stichting voor de eerste keer de visie toe. Om te beginnen maakte men brandhout van het “slow growth”-concept : geld groeit niet aan de bomen, en hoe men restaureert hangt af van de bestemming die aan een gebouw wordt gegeven. De PlusOffice studie was een mooi en interessant document – en een ongedekte cheque. Dus wordt er een partner gezocht die het geheel wél wil mee betalen. Liefst met een grotendeels economische (“industriële”) bestemming, want dat zou het restauratiedossier vergemakkelijken. De kans dat de beloftes die aan de culturele sector werden gedaan (“het zou best kunnen dat…”) nog worden waargemaakt ligt dicht bij nul.

Ik geloof Kempens Landschap. Ik denk dat ze daar echt weten wat ze doen en ook gaan slagen in hun opzet. Maar moeten de kosten van de PlusOfficestudie nu niet teruggevorderd worden bij de enigen die er nut van hebben gehad, zijnde CD&V en sp.a ? Bijvoorbeeld pro rata van het aantal zetels in de gemeenteraad. Al zouden die zetels natuurlijk ook best worden teruggevorderd, natuurlijk…