Ik vind vuurwerk mooi. Vooral een goed geregisseerd, mooi opgebouwd en uitgebreid vuurwerk. Maar ik krijg hoe langer hoe meer twijfels over het amateurvuurwerk dat de oudejaarsnacht (en de uren tot dagen voor- en nadien) ontsiert. Het blijft soms mooi, hoor : doorheen de chaos van overbodige knallen en in het wilde weg knetterend spul breken gelukkig regelmatig prachtige pijlen door, die de nacht even met een wonderlijk kleurenpalet doorbreken.

Toch vraag ik me ernstig af of de voordelen wel opwegen tegen de nadelen. Dat heeft te maken met mijn heilige schrik dat er in Essen ooit een vuurwerkdepot de lucht in zou gaan – als ik burgemeester zou zijn, dan zou ik daar de hele maand december van wakker liggen, vrees ik. Maar ook met de gevaren van de vuurwerknacht zelf : voor de mensen die de zaak ontsteken (al dan niet na de consumptie van enige alcohol), voor de omstaanders, voor de omwonenden en hun huizen, en voor de dieren. Het paard dat zich kort na middernacht in Nijlen doodschrok is toch echt wel een onschuldig en ook zeer onnodig slachtoffer. We moeten het probleem niet overdrijven (het autoverkeer eist veel meer slachtoffers bij mens en dier), maar een totaal verbod op privévuurwerk zou ik eigenlijk niet slecht vinden.

Zelfs als economist. Het gaat hier namelijk duidelijk om een marktfalen : als we allemaal wat pijlen afsteken, dan komt daar nooit een mooi vuurwerkgeheel van. Bovendien, laten we eerlijk zijn, is zo goed als niemand bereid om echt in de grote, mooie, pijlen te investeren. En de externaliteiten (de nadelen voor de anderen) worden niet in rekening gebracht. Als we alle beschikbare middelen zouden samen leggen, dan zouden we een veel mooier geheel tot stand kunnen brengen. Nu, er speelt een free rider probleem, natuurlijk : als we het vuurwerk enkel met private bijdragen gaan betalen, dan gaan veel mensen er vanuit gaan dat de anderen wel zullen betalen. Dit is bijna een klassiek geval waar de overheid best ingrijpt.

Ik pleit voor een centraal vuurwerk, twee keer per jaar – wat mij betreft bij de jaarwisseling en op 11 juli, maar ik sta open voor alle discussie. Het zou ook het weekend na de jaarwisseling kunnen plaatsvinden, bijvoorbeeld, zodat niemand de feestdis ervoor moet verlaten. Gefinancierd met belastinggeld, aangevuld met crowdfunding en sponsoring. Op een centrale locatie (aan de Heuvelhal, dat bleek in het verleden te werken) en goed georganiseerd. Wie dieren, kinderen of zichzelf uit de buurt wil houden, weet dan perfect waaraan en waaraf.