Non bis in idem ?
Deze verkiezingsuitslag doet me een beetje aan de Essense gemeenteraadsverkiezingen van 2012 denken. De N-VA, in casu weliswaar niet geholpen door PLE, eet een groot stuk van de oppositie op, maar slaagt er niet echt in om ook gaten in de meerderheid te slaan. Die twee combineren was geen gemakkelijke opgave, maar volgens mij had het wel kunnen werken, zonder de „angstcampagne” die vooral sp.a (inhoudelijk begrijpelijk) en CD&V (alleen geïnspireerd door machtsbehoud) de voorbije weken voerden. Dat betekent dat er dus nog meer inzat voor De Wever. Wat geen afbreuk doet aan de gigantische overwinning. In 2009 schreef ik hier dat het zijn historische verdienste is om het Vlaams-nationalisme uit de handen van Dewinter te hebben gered. Die operatie nadert zijn voltooiing. Dat dit op de verkiezingsavond ook door Guy Verhofstadt werd erkend, zegt veel over De Wever. En ook iets over Verhofstadt.
Gelukkig kan een meerderheid in de Wetstraat, in tegenstelling tot het Heuvelplein, niet in 5 minuten worden gevormd. Dat maakt dat De Wever zijn troefkaarten wel kan uitspelen. Hij heeft er wel een aantal. Zo is op alle niveaus een centrum-rechtse meerderheid mogelijk. Het vertrouwen in De Wever in eigen rangen is naar democratische normen gigantisch. Iedereen wil ook redelijk snel gaan, maar om de N-VA er geloofwaardig af te rijden en niet de indruk te wekken dat ze de partij geen kans hebben gegeven zouden met name CD&V en Open VLD heel wat tijd nodig hebben. En in die tijd moet De Wever ook nog fouten maken. Als dat niet lukt, dan creëren ze een sterk draagvlak voor N-VA om vijf jaar lang aan hún basis te gaan knabbelen, nu die van het VB weg is. Vijf jaar is een eeuwigheid. To ze voorbij zijn. De Wever wil zelf ook niet noodzakelijk naar de 16, wat maakt dat hij de sleutel daarvan kan gebruiken om pakweg Didier Reynders over de streep te trekken.
Maar ook Di Rupo heeft een aantal goede kaarten. De „grootste familie” mag dan al een gedeeltelijk fictief concept zijn (niet elke kiezer voor de sp.a is ook een overtuigd PS-kiezer, en vice versa), en bovendien gebaseerd op het kiesstelsel en niet op de stemmen, de zetels zijn er natuurlijk wel. Centrum-rechts heeft zowel in de parlementen als in de machtsstructuren in het zuiden een zwakke basis. MR en CdH moeten bovendien ook een bocht maken om toch met N-VA in zee te gaan. De PS heeft op links ook minder schade geleden dan te voorzien of te vrezen viel. En de wil om te regeren blijkt sterk bij alle zes de partijen van de zittende meerderheid.
Twee mogelijke uitkomsten liggen op tafel : de tripartite Di Rupo, of centrum-rechts. Het kan en zou best snel gaan. Hoe langer het duurt, hoe groter de kans op andere, meer ingewikkelde constructies. En hoe dwingender het „staatsbelang” wordt. De visie daarop ziet er langs Franstalige kant wellicht nog altijd hetzelfde uit : het objectieve staatsbelang is een regering zonder N-VA. Maar wordt dat beeld aan Vlaamse kant nog algemeen gedeeld ? Indien niet, dan volstaat zelfs dat argument niet meer. Dan zijn we misschien wel weg voor méér dan 541 dagen…
Tenslotte. De vreugde bij CD&V over het feit dat de partij de twééde grootste van Vlaanderen is, met maar iets meer dan 10% van de stemmen minder dan de grootste partij, is redelijk opmerkelijk. Generaties christen-democraten hadden zich dat ongetwijfeld nooit kunnen voorstellen. En dat op links de sp.a niet van een uitgesproken socio-economische campagne kan profiteren en de (onmiskenbare) progressieve groei aan Groen moet laten moet ook bij de sociaal-democraten vragen oproepen.