Joachim Gauck wordt de nieuwe Duitse president, nadat Christian Wulff wegens gerechtelijke problemen aftrad. Het ambt van bondspresident is in Duitsland vooral symbolisch en ceremonieel, de echte macht ligt bij de Bondskanselier. Bij Angela Merkel dus.

Merkel is op dit moment ongetwijfeld de machtigste persoon in Europa, en wellicht de machtigste vrouw in de wereld. Toch leed ze gisteren een nederlaag. ’s Morgens kondigde haar partij, de CDU, nog aan dat ze Gauck niet als president wilden. ’s Avonds werd diezelfde Gauck door haar gebeld, met de vraag of hij toch naar Schloss Bellevue wil verhuizen. Gauck zei ja.

Een kleine terugblik maakt duidelijk waarom dit een knieval van Merkel is : in 2012 was Gauck ook al kandidaat voor het presidentschap, namens de oppositiepartijen SPD en Die Grünen. Hij haalde het toen niet : Wulff kreeg de stemmen van de meerderheidspartijen CDU/CSU en FDP. Dat ze dezelfde man nu mee als president voordraagt, is dus op zijn minst een opmerkelijke koerswijziging van Merkel.

SPD en Grünen hadden al snel duidelijk gemaakt dat ze Gauck opnieuw wilden voordragen. En toen kwam de FDP aan zet, de kleine liberale coalitiepartner van Merkel. Die kondigde aan dat ze eveneens voor Gauck koos. En de liberalen hielden het been stijf, al probeerde CDU hen van allerlei andere (ook interessante) kandidaten te overtuigen. Zonder succes, want de FDP besefte dat ze niet terug kon, én dat Merkel hoe dan ook met de rug tegen de muur stond. Bovendien is Gauck politiek niet zo eenvoudig te situeren, maar als er toch een etiket op moet dan is dat wellicht “liberaal”.

Interessant verhaal in Duitsland, dat met Gauck en Merkel zowel een president als een kanselier uit het voormalige Oost-Duitsland zal hebben, die beiden politiek actief werden in de nadagen van het DDR-regime.

Maar ook een nuttige politieke les voor alle kleinere partijen in coalities : wie de oppositie als hefboom gebruikt kan zelfs de Iron Lady van deze eeuw in beweging brengen. Dat bijvoorbeeld Open Vld in de federale regering, N-VA in de Vlaamse regering en sp.a in het Essense schepencollege het in hun oren knopen. Zodat ze ná hun bestuursdeelname niet met dezelfde programmapunten als voordien naar de kiezer moeten, waarvoor nochtans heel die tijd een meerderheid van de verkozenen kon worden gevonden.

Wie het slim speelt kan zowel de coalitie overeind houden als de eigen ideeën realiseren. Even doorbijten kan volstaan.