Wie probeert om de samenleving te veranderen doet aan politiek. Daarvoor zijn verschillende instrumenten beschikbaar : lezersbrieven, actiecomités, deelnemen aan hoorzittingen, lid worden van adviesraden… Ook via politieke partijen kan je proberen je visie op de maatschappij kracht bij te zetten en er delen van te realiseren.

Een politiek mandaat is één zo’n instrument om aan politiek te doen. Een sterk instrument, maar het heeft ook nadelen. Het vergt wat kennis en kunde om het te kunnen inzetten : er zijn op alle niveaus mandatarissen (van minister tot OCMW-raadslid) die ondanks een mandaat er niet in slagen om iets te realiseren of zelfs om hun punt te maken. Het kost ook veel tijd, die je zelf niet altijd controleert. Je moet er nogal wat procedureverplichtingen bij nemen : formele goedkeuringen, waar je inhoudelijk maar weinig kanten mee uitkan. Om al die redenen kan je snel de indruk krijgen dat je een verschil maakt, maar dat is niet altijd zo.

Bovendien betekent een mandaat meestal dat je op een relatief breed terrein actief moet zijn. Als je één of enkele thema’s heel belangrijk vindt, is een actiecomité of een drukkingsgroep vaak een efficiëntere manier om je tijd te besteden. In een mandaat vertegenwoordig je tenslotte ook mensen : je kiezers, je achterban. Je moet met hun mening en hun belangen rekening houden, en wat je zelf denkt komt daar niet noodzakelijk altijd mee overeen.

Laat er geen misverstand over bestaan : ik ben zelf heel graag gemeenteraadslid en vind het een erg zinvol en boeiend engagement. Maar ik merk soms dat mensen met het idee rondlopen dat een mandaat de uitgelezen, of zelfs enige, manier is om aan (partij)politiek te doen. Dat is lang niet altijd en voor iedereen zo. Ik heb zelf zaken kunnen realiseren vanuit een adviesraad, en ook vanuit het afdelingsbestuur van een politieke partij : dat Essen een speelpleinwerking heeft, maar ook dat de gemeentebelastingen in 1997 gedaald zijn, was (mee) het resultaat van die inzet.

Ook vandaag zie ik dat mensen met een goed idee vanuit ons kartelbestuur, vanuit activiteiten in andere partijen, via de Cultuurraad of de Sportraad, of af en toe zelfs via een brief of meldingskaart aan het gemeentebestuur de agenda mee bepalen zonder daar zelf uren tijd in te moeten steken of dossiers van naaldje tot draadje uit te zoeken. Weten wat je wil, en de instrumenten die je in handen heb goed gebruiken, levert op die manier meer op dan op een mandaat zitten wachten, of eens je het hebt bereikt tevreden en zelfingenomen in je “zetel” te gaan zitten.

Tenzij je het mandaat niet echt nastreeft om aan politiek te doen, natuurlijk. Maar waarvoor dan wel ?