Referenda. Ik heb er een wat dubbelzinnige verhouding mee. Ik ben een principieel voorstander, maar ze vragen om een stuk “opvoeding” en “discipline” bij de kiezer, om ervoor te zorgen dat het referendum over het eigenlijke onderwerp gaat. En ook met de vraagstelling kan er heel wat mislopen. Zo kan een weldenkend mens zich natuurlijk afvragen waarom de Ieren eerst tégen het Verdrag van Lissabon waren, en enkele weken geleden plots vóór. Gelukkig maar, voor de werking van de EU. Maar er zit uiteraard een vreemde nasmaak aan.

Al bij al vind ik het referendum over de Oosterweelverbinding “Lange Wapper” nog redelijk zuiver, ondanks het gesteggel over de vraagstelling. Het is niet verworden tot een “voor” of “tegen” de Antwerpse meerderheid, want die is zelf zeer verdeeld. En ondanks de stemmingmakerij worden er al bij al vrij redelijke argumenten aangehaald. De “bochten” die diverse politici en partijen maakten waren niet allemaal even fraai (sommige wel in het kunstschaatsen, wellicht) maar zijn nu ook weer niet zo onredelijk. Er is in dit verhaal nu eenmaal op gezette tijdstippen nieuwe informatie opgedoken. Vooral, maar niet alleen, onder impuls van de twee actiegroepen (Ademloos en StRaten-Generaal) die voortreffelijk werk hebben verricht – ze hebben bewezen dat weinig mensen een groot verschil kunnen maken als ze een draagvlak kunnen activeren, en dat is verheugend voor de gezondheid van de democratie in Vlaanderen (en bemoedigend voor ondermeer het Actiecomité Lijn 12). Aan de andere kant is de BAM er –wegens arrogantie van de macht die níet bij een democratie past- er niet in geslaagd om een nochtans niet zo slecht dossier behoorlijk te communiceren.

In een referendum is het natuurlijk essentieel om te weten wat de gevolgen van een stem zullen zijn, dus hoe een bepaald resultaat zal worden geïnterpreteerd. Dat is voor een deel altijd koffiedik kijken, en dus ook hier. Maar het lijkt erop dat er wat asymmetrie geslopen is in de interpretatie : een “ja” zal volgens mij worden gezien als een quasi blanco cheque voor de BAM-plannen. Die zijn gedurfd (en Antwerpen verdient echt wel wat meer “opvallende architectuur”) maar zeer onvolmaakt, en onduidelijk op het vlak van de consequenties voor de omwonenden van de geplande infrastructuur. Een “neen” opent de deur voor veel meer nuances (tenzij een al te sterk “neen” dat wellicht ook weer te veel het Arup-Sum-traject zou promoten). Bij afweging, en overeenkomstig het standpunt dat ik als kandidaat bij de Vlaamse verkiezingen innam, zou ik “neen” stemmen. Het ideale resultaat zou ik een hoge opkomst vinden, en een niet te ruime meerderheid (laat ons zeggen rond 55%) voor “neen”. Al heb ik natuurlijk niet de pretentie om een stemadvies te geven aan de mensen van “’t Stad” ! Die zijn verstandig genoeg om zelf te beslissen.