In “The Economist” van vorige week stond een foto van de voetbalwedstrijd Anderlecht-Club Brugge. Wie dat enkele weken geleden zou hebben voorspeld, zou voor gek zijn verklaard. Er moet dus wel iets zéér ernstigs aan de hand zijn…

Ik vermoed dat atoomgeleerden destijds met gemengde gevoelens naar Hiroshima (of Tsjernobyl) hebben gekeken : afschuw, angst en fascinatie moeten elkaar hebben afgewisseld. De financiële crisis roept soortgelijke gevoelens bij mij op, en ik vermoed dat mijn economiediploma daar voor iets tussen zit. Het is allemaal bijzonder intrigerend : dat een bank als Fortis in twee weekends kan worden opgesplitst, waarna het ene deel wordt genationaliseerd en het andere verkocht, is iets dat ik tot het moment dat ik het hoorde niet voor mogelijk hield. Dat een stabiel, welvarend land als IJsland kan crashen was evenmin goed voorstelbaar. En het ergste lijkt nog lang niet voorbij. Economisch, maar ook politiek, staan ons de komende weken ongetwijfeld nog stevige verrassingen te wachten.

Het gaat allemaal ontzettend snel, en het lijkt wel erg sterk op de jaren 1930. Alleen is dat zowat de meest bestudeerde periode in de economische wetenschap, en zijn er ook lessen uit geleerd. Ik heb de indruk dat de verzamelde autoriteiten van deze wereld vooralsnog de goede beslissingen nemen, ondanks het zeer hoge tempo waaraan er knopen moeten worden doorgehakt. Het financiële systeem overeind houden is terecht de eerste prioriteit.

Pas als het financiële stof wat zal gaan liggen zijn, en hopelijk lukt dat deze maand nog, zullen de gevolgen duidelijk zijn voor wat economisten de “reële economie” noemen; zowat alles zonder de banken en de beurzen, is dat. Onvermijdelijk gaan heel wat bedrijven het moeilijk krijgen, maar de omvang van de recessie die eraankomt is erg moeilijk in te schatten. Ook op dat vlak kan het overheidsbeleid een belangrijke rol spelen : de renteverlaging die de centrale banken deze week doorvoerden is een eerste stap, die echter niet ten volle heeft kunnen werken omwille van de bankproblemen. Daarnaast wordt het de uitdaging om de economie te stimuleren zonder (nieuwe) begrotingstekorten op te lopen waar in de toekomst een hoge prijs voor moet worden betaald. Maar overheden met een overschot, op welk niveau ook, weten wat hen nu te doen staat : burgers en bedrijven middelen geven om de economische kringloop op gang te houden.

De winnaars van de crisis zijn ondertussen zowat overal de zittende regeringen, die alle kansen krijgen om bekwaamheid en daadkracht tentoon te spreiden. Ook degene van wie dat misschien het minst werd verwacht…