Tom Bevers

Veertien punten zonder veel politieke inzet vulden de agenda van de gemeenteraad. Met al die “lopende zaken” leek het wel een federale ministerraad… Alleen zit er in de gemeenteraad gelukkig ook een oppositie, zodat we via onze eigen agendapunten en vooral via de vragenronde toch nog konden maken dat de raadszaal niet voor niets was warmgestookt in deze koude winterdagen. Misschien kan de meerderheid de les in de oren knopen : de gemeenteraad vult zichzelf in, en het is een illusie dat een lege agenda ook tot een lege zitting leidt.

De oppositievragen gingen in veel gevallen over de “stand van zaken” in allerlei dossiers. Vaak is dan het antwoord dat men daarmee bezig is. Het is daarbij soms moeilijk uit te maken of het langer duurt omwille van redenen waar ook het schepencollege niets aan kan doen, of omwille van een gebrek aan enthousiasme, of zelfs omwille van manifeste onwil.

Het behoort bij het spel dat de meerderheid meestal het eerste vermeldt terwijl de oppositie vaak van het laatste uitgaat. Maar stilaan stellen we toch één constante vast : zaken die superschepen Schrauwen moet uitvoeren maar waar hij zelf niet 100% achterstaat, raken gewoonweg niet gerealiseerd. Dat is munitie voor de oppositie, maar het kan niet anders dan op termijn ook de meerderheid veel last berokkenen, want Schrauwen heeft erg veel bevoegdheden gekregen.

“Thuis heb ik nog een ansichkaart, waarop een kerk, een kar met paard, een slagerij ‘J. Van der Ven’…” Zo begint “het dorp” van Wim Sonneveld. Als vanzelfsprekend speelde het liedje gisteren door mijn hoofd op de voorstelling die de Heemkundige Kring organiseerde van de prentkaartencollectie van Georges Reynsbergen. Een leuk initiatief voor wie interesse heeft voor Essen zoals het er een volle eeuw geleden uitzag.

De avond zou gebaat geweest zijn bij een voorafgaande selectie en een optimaal gebruik van het scherm, maar was desondanks zeer de moeite waard. Vooral de enorme rust die Essen uitstraalde toen viel me op, ondanks de drukke spoorwegbedrijvigheid. Bovendien zien straten en pleinen er autoloos zoveel mooier uit. Wie doet de uitvinding die de auto eindelijk volledig overbodig maakt en het openbaar domein terug bevrijdt ?

Daarnaast viel me op hoe groen onze gemeente er toen nog uitzag. Tussen het kruispunt Molenstraat/Stationsstraat en Mariaberg lagen weiden. Net als in de Dreef. Om er maar enkele te noemen. Wie het Essen van vandaag met dat van toen vergelijkt, moet beseffen dat we het ons niet kunnen permitteren de open ruimte die we nu nog hebben op te offeren. Anders is Essen binnen nog eens een eeuw volstrekt onleefbaar geworden. Een oase van onrust.

De voorstelling begon overigens met het Heuvelplein. Toen het nog een mooi plein was. Ik vraag me af of iemand die mee verantwoordelijk was voor de herinrichting vorig jaar trots is op die werken. Eigenlijk zou bij elke uitnodiging voor de gemeenteraad een oude postkaart moeten zitten met de tekst : “Opgelet, uw stemgedrag kan ernstige gevolgen hebben.”

“Dat dorp van toen, het is voorbij. Dit is al wat er bleef voor mij. Een ansicht en herinneringen.”

De Essense brandweer vierde gisteren de tiende verjaardag van bosbrandweerwagen “Koen” en de levering van een nieuwe interventiewagen. Toen ik de uitnodiging kreeg, nam ik me voor om daar naartoe te gaan. Maar het raakte uit mijn intern geheugen gewist; gelukkig was er Kevin om mij terug op het juiste spoort te zetten. Zo mocht ik dus mee het glas heffen op twee brandweerwagens. Die hebben iets van stoomtreinen of straaljagers : hoe dikwijls je ze ook ziet en hoe weinig je er ook van kent, ze blijven altijd een beetje fascineren.

Die brandweer is overigens nauwelijks of nooit inzet van een politieke discussie in onze gemeente. Dat is geen kwestie van desinteresse, maar vooral van een groot en breed gedragen vertrouwen in het korps. Dat staat erop van met degelijk materiaal te kunnen werken, en presenteert daarvoor uiteraard de factuur. Maar ik, en dat geldt blijkbaar niet alleen voor mij, heb nog nooit de indruk gehad dat ze iets vroegen dat niet nodig was. En de zelf gebouwde “Koen” is het beste bewijs dat ze ook niet aarzelen om de handen uit de mouwen te steken.

Ik heb ook bewondering voor het vrijwillige engagement van de brandweermannen. Dat is gemakkelijk gezegd en zal wel goedkoop klinken uit een politieke mond. Dat besef ik ook wel, maar toch meen ik het. Op elk moment van de dag en de nacht klaarstaan om waar nodig te hulp te snellen, vaak in moeilijke en erg emotionele situaties de enige hoop zijn,… Ik denk dat ik het gewoon niet zou aankunnen en ben blij dat het voor anderen wel een belangrijk deel van hun leven is. Het verbaast me overigens niet dat er heel wat oud-KSJ’ers de weg gevonden hebben naar de brandweer. Ik herken er het engagement en de groepssfeer van KSJ, en ook wel de no-nonsense mentaliteit.

Bovendien is de Essense brandweer méér dan je zou denken. Het is een belangrijk deel van het sociale weefsel van onze gemeente, en één van onze ambassadeurs in binnen- en buitenland. De brandweer is een belangrijke schakel tussen het gemeentebestuur een het “middenveld” van het verenigingsleven, meer dan men er zelf beseft. Zelfs als morgen de vlammen definitief doven, de autowegen ongevalvrij worden, alle kelders waterdicht blijven en de laatste wesp het licht uit doet, dan nog kan Essen het brandweerkorps goed gebruiken.

Politiek kan ik er uiteindelijk niet zoveel mee, met die brandweer. Er is meestal geen debat over, omdat er geen inzet is voor een debat. Dus is de kans dat ik er tussenkomsten, artikels of schrijfsels hier aan besteed niet zo groot (als het nodig zou zijn, ga ik dat nochtans ook niet laten). Maar dat betekent dus niet dat ik ons brandweerkorps niet belangrijk zou vinden. Integendeel.

Ik hoorde onlangs dit verhaal… Een grote organisatie met een K in de naam zocht een medewerker voor een functie in Essen. De organisatie heeft gelukkig al lang een open geest en ziet de wereld niet meer door een beperkte CVP/CD&V-bril. Iemand die solliciteerde had een politiek engagement buiten de christen-democratie, maar was volgens de organisatie wel de meest geschikte kandidaat. Zodat ze die ook wilden aanwerven. Dat was buiten het Essense ACW gerekend, dat een vetorecht bleek te hebben. En de aanwerving van de beste kandidaat verhinderde, alleen omdat die een foute kleur had (niet eens erg “fout”, overigens). We schrijven 2007, West-Europa.

Ik neem me plechtig voor niet op te geven voordat al degenen die op deze manier het imago van de politiek bezoedelen hun macht voorgoed kwijt zijn. Met Willem De Zwijger wetend dat het niet nodig is te hopen om te ondernemen, noch te slagen om te volharden.

OMCW Essen opende vandaag feestelijk “Huize Calmeyn”, het tot doorgangswoningen omgebouwde voormalige verblijf van de Zusters van de Verrezen Zaligmaker. Dat gebeurde ondermeer met een toespraak van Vlaams minister Steven Vanackere, die zich op een indrukwekkende manier van die taak kweet. Hij bracht het gepaste verhaal, geen standaardtoespraakje, en deed dat vlot en op de juiste toon. Ik zou hem niet herkend hebben, maar de politieke crisis waarin dit land sinds 10 juni zit heeft blijkbaar in de Vlaamse regering minstens één man op de juiste stoel gebracht. Daarnaast maakten de twee optredende Muzartoleerlingen indruk. Ik ken bijzonder weinig van muziek, maar de broer en zus die de piano bespeelden kregen terecht meer dan een beleefdheidsapplaus.

Het project “Huize Calmeyn” is op een vrij korte termijn gerealiseerd. OCMW-voorzitter Jos Van Loon, de in dit soort projecten onmisbare Jan Goosen, en alle anderen van binnen en buiten OCMW en gemeente die eraan meewerkten, hebben dat op een degelijke, professionele en doortastende manier aangepakt en verdienen daarbij zeker de waardering die ze vandaag ervoor kregen. Het geheel ziet er dan ook proper en netjes afgewerkt uit.

“Maar…” Jammer dat ik een paragraaf met dat woord moet beginnen. Neen, niet omdat dat nu eenmaal een veelgebruikt oppossitiewoord is, ik kan echt niet anders. Het doet ook geen afbreuk aan wat ik hierboven schreef. Maar… ik ben bang van de contradicties van Huize Calmeyn. Het gaat om doorgangswoningen. Dat komt door de keuze om ruim gebruik te maken van de subsidiemogelijkheden van de Nationale Loterij. Oorspronkelijk hadden we een breder “woonproject” in gedachten. Met een aantal doorgangswoningen. Maar niet zoveel. Mijn laatste stemming in de OCMW-raad was een onthouding op het aanvragen van de subsidie. Geen tegenstem, omdat toen de mogelijkheid werd opengelaten om toch niet alle tien de woningen het doorgangsstatuut te geven. Had ik geweten dat het daar toch op zou uitdraaien, dan had ik wel tegen gestemd. Want de beperking dat er hoogstens voor drie of vier, en bij uitbreiding zes of acht, maanden mag worden gewoond, houdt meteen een hoge rotatie in. Er moeten nogal wat Essenaren in aanmerking komen om de bezetting het hele jaar rond te krijgen. Met telkens de uitdrukkelijk verantwoordelijkheid voor het OCMW om een andere woning te helpen zoeken. Zoveel “probleemgevallen” zijn er in Essen gelukkig niet. En het is cruciaal te vermijden om er ook te gaan creëren. Als iemand uit een minder goed bewoonbare woning naar de Moerkantsebaan verhuist, haalt dat even de druk van de ketel. Maar het maakt wel dat de zoektocht naar een structurele oplossing dringender wordt. En zeer duidelijk in de eerste plaats de verantwoordelijkheid is voor het OCMW. Wat ik hier vorig jaar op 15/11 schreef, blijft actueel. Ik vrees nog steeds voor leegstandswoningen. Of voor kunstgrepen om dat te vermijden.

De logica van doorgangswoningen, gecombineerd met de restanten van een voorbijgestreeft “Caritas”-mensbeeld, hebben ook geleid tot een erg sobere inrichting van de woningen. In de logica dat mensen “er niet te lang moeten verblijven” kregen de kamers een onpersoonlijk karakter met bovendien het strikte minimum aan meubels. Het nodigt nu inderdaad niet uit om er wat langer te willen wonen. Die manier van inrichten zal de rotatiesnelheid nog verhogen, met alle neveneffecten vandien. Ik zou hebben geprobeerd de kamers zo gezellig mogelijk in te richten, met wat leuke meubeltjes en in elk geval een eigen tv-toestel. En ik zou er een aantal hebben bestemd voor een verblijf zonder maximumduur. Dat zou dus allemaal wat duurder zijn uitgevallen (laat ons zeggen 18.000 EUR extra, de prijs van een nieuw gemeentelogo). Maar het zou wel het sociale “rendement” van het project verhogen, volgens mij. En het zou bovendien eenvoudigweg meer aan de “menselijke waardigheid” beantwoorden. De minister refereerde terecht naar het zeer mooie artikel 1 van de OCMW-wet. Voor mij houdt dat, zoals voor de minister, ook in dat iedereen recht heeft op een “thuis”, ook al is die maar tijdelijk. Een thuis is meer dan een dak, het is een plaats om gezellig te wonen. Wie zin heeft, kan terug opzoeken wat ik bij het prille begin van het project, op 10/6/2006, heb geschreven hier. Ik sta er nog altijd achter.

Als ik morgen om één of andere reden in Huize Calmeyn beland, zal ik zeer dankbaar zijn voor de opvang die me wordt geboden. Ik zal blij zijn om er te mogen wonen. Ik had ooit gehoopt deze paragraaf na die woorden te kunnen stoppen. Maar dat kan ik niet. Er hoort nog een zinnetje bij. Als ik morgen om één of andere reden in Huize Calmeyn beland, zal ik zeer dankbaar zijn voor de opvang die me wordt geboden. Ik zal blij zijn om er te mogen wonen. Een week of twee, drie.

Nu, het gebouw is er en de inrichting is in orde gemaakt, de basis om er echt iets van te maken is gelegd, en dat verantwoordt dus wel degelijk de feestvreugde van vandaag. Het was overigens leuk om bij gelegenheid van de opening nog eens bij te praten met oud-OCMW-collega-raadslid Lieve Wuyts. Het OCMW had haar, zeker in dit project, nog goed kunnen gebruiken.