Bij de opmaak van het gemeentedecreet werd overwogen de “constructieve motie van wantrouwen” in te voeren, waarbij de meerderheid van de gemeenteraad één of meerdere schepenen door iemand anders zou kunnen vervangen. Op die manier zou, met een aantal beperkingen, een schepen tot aftreden kunnen worden gedwongen door de raad. Of er zou een coalitiewissel mogelijk zijn geweest. Het systeem bestaat bijvoorbeeld in het Vlaams Parlement, waar de ene regering zo door de andere kan worden vervangen.

Ik weet niet of ik zomaar voorstander zou zijn van een dergelijk stelsel. Het zou natuurlijk in veel gemeentes voor instabiliteit en dus voor slecht bestuur (of een bijna zuiver “ambtelijk” bestuur) kunnen zorgen. Het zou ook maken dat het niet zo evident zou zijn om mensen te overtuigen om schepen te worden en bijvoorbeeld hun baan (gedeeltelijk) op te geven. Maar het systeem zou ook voordelen hebben : het zou niet meer mogelijk zijn dat een schepen na haar of zijn verkiezing voor zes jaar achterover leunt. Een coalitie-akkoord zou ook niet zomaar meer een garantie op “zes jaar macht” zijn, het cement zou veel meer in de inhoud van het beleid moeten zitten, en dat zou een grote staop vooruit zijn.

Wat zou de situatie in Essen vandaag zijn als de motie zou bestaan ? Er zou ongetwijfeld wel eens, ook hardop, over worden nagedacht. Wellicht zou ik al wel eens een ontwerptekst voor de tekst van een dergelijke motie hebben ingetikt (altijd op alles voorbereid zijn…). Maar het zou bovenal de positie van de kleinste coalitiepartner (sp.a), en die van de sterkste oppositiefractie (N-VA/PLE) versterken. Omdat er alternatieven zouden zijn. CD&V zou niet langer van de redenering kunnen uitgaan dat ze altijd aan de macht zijn geweest en ook altijd aan de macht zullen blijven en zou veel duidelijker moeten antwoorden op de vraag naar welk beleid de partij wil. Het Zwaard van Damocles zou volgens mij in de huidige situatie een heilzame invloed hebben gehad op onze gemeente, ook -en misschien wel vooral- zonder te vallen.

Zoals al gezegd zou die conclusie lang niet voor alle gemeentes of politieke situaties opgaan, en zou het vaak een onwenselijk systeem zijn. Maar dat kan niet verhinderen dat ik soms wens dat het toch in het gemeentedecreet zou zin beland…